نگاهی به خشونت‌های یورو ۲۰۱۶ و چشم‌انداز جام‌جهانی روسیه
نسل جدید هولیگان‌ها، امنیت یورو و جام‌جهانی ۲۰۱۸ روسیه
هولیگان‌های روس درباره زمزمه‌های اخیر که جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه می‌تواند بهشت خشونت باشد، با قاطعیت می‌گویند که این جام جهانی به دلایل مثبت در یادها خواهد ماند. بدون هیچ مشکلی، به لطف استانداردهای پلیسی روسیه.
MARSEILLE, FRANCE - JUNE 11: England fans clash ahead of the game against Russia later today on June 11, 2016 in Marseille, France. Football fans from around Europe have descended on France for the UEFA Euro 2016 football tournament. (Photo by Carl Court/Getty Images)
درگیری هوادارن تیم‌های ملی روسیه و انگلیس در جریان بازی این دو تیم در رقابتهای مرحله گروهی یورو ۲۰۱۶ در شهر مارسی، یادآور روزهای خشن فوتبال در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ قرن بیستم بود.
هولیگانیسم (رفتارهای خشن، آشوب‌گرانه و گاه نژادپرستانه هواداران افراطی فوتبال) در سالهای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ در اروپا و به‌ویژه انگلیس رایج بود و یک معضل جدی برای جامعه و دولت محسوب می‌شد.
حالا که نسل آن‌ها در خاستگاه‌شان (انگلیستان) کم و بیش در حال منقرض شدن است، نسل جدیدی از آن‌ها در روسیه متولد شده است.
از آن‌جا که روسیه میزبان جام جهانی ۲۰۱۸ است، جامعه فوتبال نگران خشونت‌های احتمالی در این رقابت‌هاست.
جام جهانی ۲۰۱۸: امن‌ترین تورنمنت تاریخ!
هولیگان‌های روس در مورد زمزمه‌های اخیر که "جام جهانی ۲۰۱۸ می‌تواند بهشت خشونت باشد"، با قاطعیت می‌گویند که این جام جهانی به دلایل مثبت در یادها خواهد ماند. بدون هیچ مشکلی، به لطف استانداردهای پلیسی روسیه.
یک هولیگان دیگر: «در سال ۲۰۱۸ در روسیه پلیس به تمام اروپا نشان خواهد که چه باید کرد. جام ۲۰۱۸ امن‌ترین تورنمنت تاریخ خواهد بود، چون پلیس روسیه می‌داند چه باید بکند.»
به این ترتیب به نظر می‌رسد که هولیگان‌ها علاقه‌مندند پلیس نظم و امنیت را برای‌شان حفظ کند و با توجه به تعریفی که از پلیس می‌کنند، نظارت مردمی و همراهی عمومی چندان در روسیه باب نیست.
در مارسی چه اتفاقی افتاد؟
هنوز دقیقا مشخص نشده است که درگیری میان هواداران انگلیس و روسیه و گروهی از جوانان اهل شهر مارسی، محل برگزاری بازی، کِی و چه‌طور آغاز شده و تا چه اندازه برنامه‌ریزی شده بوده است. بسیاری می‌گویند هوادارن روسیه قبلا انگلیسی‌ها را تهدید کرده بودند.
گزارش‌هایی از درگیری گروهی از هواداران مست انگلیسی در مرکز شهر مارسی و گروهی از جوانان اهل این شهر قبل از شروع مسابقات منتشر شده است.
یک روز قبل از مسابقه انگلیس و روسیه، روس‌ها و انگلیسی‌ها با یکدیگر و همین‌طور با فرانسوی‌ها درگیر شده بودند که با دخالت پلیس، استفاده از گاز اشک‌آور و ماشین آب‌پاش، غائله فیصله پیدا کرده بود.
در روز بازی، در محوطه استادیوم ولودروم شهر مارسی، گروهی از هوادارن روس به انگلیسی‌ها حمله کردند. تصاویر دوربین‌های تلویزیونی نشان می‌دهد که هواداران انگلیس، ترجیح دادند از مهلکه بگریزند.
یک روز بعد یوفا انگلیس و روسیه را تهدید کرد که اگر خشونت‌ها ادامه پیدا کند، هر دو تیم باید از یورو خداحافظی کنند. فدراسیون فوتبال روسیه جریمه شد و البته یوفا اذعان کرد که تدابیر امنیتی در استادیوم مارسی کافی نبوده است.
یوفا «رفتار نژادپرستانه» هواداران روسیه را از جمله دلایل این جریمه اعلام کرده است.
به نظر می‌رسد همچون گذشته مشروبات الکلی و بدمستی از عوامل اصلی خشونت‌هاست، تا آن‌جا که دولت فرانسه از مسئولان برگزاری مسابقات در شهرهای مختلف خواست از فروش الکل در اطراف استادیوم‌ها و مراکز تجمع طرفداران فوتبال جلوگیری کنند.
دادستانی فرانسه اما گفته است که مسئولیت خشونت‌ها متوجه دست‌کم ۱۵۰ هولیگان حرفه‌ای و سازماندهی‌شده روس است.
انگلیسی‌ها چه می‌گویند؟
یک هوادار تیم انگلیس که در درگیری‌ها زخمی شده، به رسانه‌ها گفته است که برخی از روس‌ها پیراهن انگلیس را پوشیده بودند و در میان ما بودند: «فقط آمده بودند که ما را بزنند. هیکل‌های‌شان گنده و بدن‌های‌شان ورزیده بود. با بطری و چماق به سر و کله مردم می‌زدند. خیلی‌ها زخمی شدند.»
او که در مرکز شهر مارسی منتظر پسرش بوده، در مورد جزییات درگیری‌های روز قبل از بازی می‌گوید: «حدود ۳۰۰ روس معلوم نیست از کجا پیدایشان شد. افتادند وسط هواداران انگلیس که ایستاده بودند و آواز می‌خواندند. بعد هم شروع کردند به زدن هر کسی که دست‌شان می‌رسید. یکی با مشت من را زد. جا خالی دادم و برای دفاع از خودم مشت زدم که کسی با چماق به شانه‌ام زد. هنوز دارم از درد می‌میرم.»
او همچنین می‌گوید: «روز بعد وقتی داشتیم می‌رفتیم بازی را ببینیم، گروهی از مردم محلی شروع کردند به تف انداختن روی ما. ازشان خواستیم تمامش کنند، اما روی‌مان چاقو کشیدند. معلوم نیست پلیس کجا بود.»
این شهروند انگلیسی می‌گوید بلیت بازی نیمه‌نهایی را هم خریده، اما می‌ترسد دوباره به مارسی بازگردد.
روایت مارتین، انگلیسی ۲۸ سالهای که در درگیری با هولیگان‌های روس دنده‌هایش شکسته و زیر چشمش سیاه شده: «بیرون یک بار داشتیم آبجو می‌خوریم. ناگهان حداقل ۳۰۰-۴۰۰ روس شروع به راهپیمایی از وسط ما کردند. یکی از آن‌ها با بطری به سر من زد و وقتی سکندری خوردم، یک مشت هم به صورتم زد. نمی‌دانم چند نفر بهم حمله کردند. از همه طرف می‌آمدند. تلاش می‌کردم دور شوم، اما یک لحظه بعد روی زمین افتاده بودم. فکر می‌کنم روی زمین زیر مشت و لگد گرفتندم، چون دنده‌ها‌یم شکسته. به نظر می‌رسید کاملا سازمان‌یافته هستند. من در آمبولانس در راه بیمارستان، درحالی که غرق خون بودم به هوش آمدم.»
کیس مور، هوادار ۵۲ ساله انگلیس هم می‌گوید: «یک گوشه ایستاده بودیم و داشتیم آبجو و کمی غذا می‌خوردیم که حدود ۲۵ روس ظاهر شدند. تی‌شرت‌های مشکی داشتند با نوشته‌های روسی. همگی هیکل‌های گنده و بدن عضلانی داشتند. کارشان اتفاقی نبود. عمدا گروه‌های انگلیسی را برای حمله انتخاب کردند و وقتی پلیس رسید، فرار کردند.»
روس‌ها: همه ما هولیگان نیستیم
داشا، دختر ۲۷ ساله روس که همراه پدرش به فرانسه رفته و از نزدیک بازی انگلیس و روسیه را دیده، از تدابیر امنیتی متعجب است: «ما واقعا تعجب کردیم که هیچ پلیسی در استادیوم نبود. در روسیه پلیس خیلی قوی است و هولیگان‌ها را کنترل می‌کند»
او می‌گوید: «من بابت رفتار برخی هموطنانم شرمسارم.»
داشا با ابراز تاسف برای انگلیسی‌هایی که آسیب دیده‌اند می‌گوید: «اما باید باور کنید که همه مردم روسیه مثل این هولیگان‌ها نیستند. در روسیه یک خرده‌فرهنگ هولیگانیسم وجود دارد و متاسفانه ما هواداران فوتبال نمی‌توانیم کاری در موردش بکنیم.»
او از انگلیسی‌ها هم انتقاد می‌کند: «البته هواداران انگلیسی هم مهربان نبودند. پدرم و من در آن منطقه‌ای از شهر بودیم که درگیری شد و مجبور شدیم فرار کنیم. دیگر هوادارن انگلیس از ما عذرخواهی کردند. هر دو کشور هواداران خوب و بد دارند.»
لندن: بازیِ پوتین است
مقامات فرانسه و انگلیس می‌گویند این حمله‌ها و درگیری‌ها سازماندهی‌شده بوده و در لحظه اتفاق نیفتاده است.
رییس عملیات پلیسی بریتانیا در امور یورو ۲۰۱۶ می‌گوید که این حمله‌ها جدی‌ترین و سازماندهی‌شده‌ترین حمله‌ها در ۱۰ سال اخیر در حوزه خشونت‌های فوتبالی بوده است. به گفته او افسران پلیس بریتانیا ۱۵۰ روس مجهز به لثه‌بند، دستکش‌‌های رزمی و سربند را دیده‌اند.
برخی از رسانه‌ها و مقام‌های بریتانیا، دست ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه را پشت درگیری‌های مارسی و لیون می‌بینند.
یک مقام دولتی بریتانیا گفته است که شبکه‌های اجتماعی به طور دقیق برای دسترسی به پیشینه کسانی که در خشونت‌ها شرکت داشتند، بررسی شده‌اند: «اثبات این که آن‌ها از کرملین دستور گرفته‌اند سخت است، اما برخی از آن‌ها عضو سرویس‌های ویژه روسیه هستند. به‌نظر می‌رسد این ادامه جنگ ترکیبی‌ای است که پوتین به راه انداخته است.»
در مسکو واکنش‌ها دوگانه است. وزیر ورزش گفته است که از این به بعد اطلاعات هولیگان‌های روس را در اختیار کشورهای میزبان بازی‌های بین‌المللی قرار خواهد داد. رسانه‌های آلمان این اظهارنظر را «مسخره» دانسته‌اند. اشپیگل‌آنلاین نوشته است سیاست‌مداران روس نه تنها ضمانت هولیگان‌ها را کرده‌اند، بلکه آن‌ها را نه مقصر، که قربانی می‌دانند.
یک عضو پارلمان روسیه توییت کرده: «کارتان خوب بود. ادامه بدهید!»
مسکو رسما بازداشت هواداران روس را محکوم کرده و اقدامات مقامات فرانسه را ناشی از گرایش‌های ضد روسی آن‌ها دانسته است.
پوتین اما ضمن اینکه خشونت‌های یورو را چندان جدی نمی‌داند، از مقام‌های فرانسه خواسته با هواداران همه کشورها رفتار یکسانی داشته باشند. او گفته که نمی‌دانم چه‌طور ۲۰۰ نفر توانسته‌اند به هزاران مرد انگلیسی صدمه بزنند؟!
هولیگان‌های روس: تقصیر پلیس و انگلیسی‌هاست
دو هولیگان معروف روس که در فرانسه هستند، در مصاحبه با سایت گل، آن‌چه روی داده را عادی و البته پیامد رفتار انگلیسی‌ها می‌دانند: «وقتی ۱۵۰ هزار نفر با لیوان‌های شیشه‌ای آبجو می‌خورند و بدون پلیس رها می‌شوند، قطعا چیزی اتفاق خواهد افتاد، به‌خصوص وقتی بریتانیایی‌ها و روس‌ها با هم روبه‌رو شوند.»
او می‌گوید که این تنش‌ها نمی‌توانسته برنامه‌ریزی شده باشد، چون هولیگان‌های مسکو و سن‌پترزبورگ با هم اختلاف دارند. اما وقتی پنج مسکویی و ۱۰ سن‌پترزبورگی در یک بار با بریتانیایی‌ها تنش داشته‌اند، بقیه را خبر کرده‌اند و تصمیم گرفته‌اند تنش‌ها را کنار بگذارند تا بتوانند علیه انگلیسی‌ها متحد شوند.»
این هولیگان روس می‌گوید فقط همان یک شب روس‌ها، بریتانیایی‌ها را دشمن خود می‌دانستند: «روس‌هایی که در مارسی درگیر شدند، چند روز بعد با ولزی‌ها آبجو می‌خوردند. آن‌ها همه‌چیز را فراموش کرده‌اند.»
میشا، یک هولیگان حرفه‌ای است که می‌گوید بعد از ازدواج این فعالیت‌ها را کنار گذاشته. او که در زمان بازی روسیه-انگلیس در فرانسه بوده، می‌گوید: «درگیری‌های بعد از بازی، به‌خاطر ۹۰ دقیقه توهین و فحاشی و پرتاب اشیا مختلف از جانب انگلیسی‌ها بود که نبودن فاصله و مانع بین هواداران دو تیم آن را تشدید کرد. پلیس خیلی بد عمل کرد. روس‌ها و انگلیسی‌ها را از هم جدا نکرده بودند، فقط یک نوار باریک بین‌شان بود. در روسیه، دو بلوک فاصله بین هواداران دو تیم مختلف وجود دارد.»
او همه چیز را عواقب کار انگلیسی‌ها می‌داند: «در تمام طول بازی هواداران انگلیسی فریاد می‌زنند "فاک فلان، فاک بهمان"، چون فکر می‌کردند کسی خدمت‌شان نخواهد رسید. تمام بازی وضع همین بود. در روسیه اگر چنین چیزی بگویید، من باید خرد و خاک‌شیرتان کنم. نمی‌شود که بگوییم فاک یو و راهمان را بگیریم برویم. در روسیه اگر کسی به شما چنین چیزی بگوید باید حالی‌اش کنید! به همین دلیل آن اتفاقات افتاد. کل بازی این را گفتند و انگشت وسط‌شان را آوردند بالا. وقتی روسیه گل زد، شروع کردند به پرتاب سکه به سمت روس‌ها. آن‌ها هولیگان‌های واقعی روسیه بودند. بهترین‌ها. تمام بازی مثل یک خرس بودند و نهایتا پاسخ انگلیسی‌ها را دادند. اما از انگلیسی‌ها کسی آدم دعوا نبود. همه‌شان فرار کردند.»
دیگر هولیگان روس، با نام مستعار الکسی، معتقد است همه تقصیر گردن انگلیسی‌ها و پلیس نیست، اما «وقتی چنین چیزی در روسیه بگویید، باید آماده جواب باشید. نمی‌توانید بدون اینکه فکر کنید حرف بزنید، بدون این که انتظار پیامدش را داشته باشید. البته که ما دعوا می‌کنیم.»
«روس‌ها و انگلیسی‌ها علیه عرب‌های مارسی»
هولیگان‌ها اصرار دارند که هیچ انگیزه سیاسی‌ای پشت درگیری‌ها نیست. شایعات درباره ارتباط بین مسئولان و هوادارن فوتبال بی‌پایه است. مسئولان می‌خواهند آن‌ها را کنترل کنند، اما این‌ها آدم‌هایی نیستند که دل‌شان بخواهد کنترل شوند. کسانی که در مارسی دعوا کردند، وقتی می‌شنوند که آن‌ها را "ارتش پوتین" می‌خوانند، می‌خندند: «ما می‌دانیم که به برخی مقامات بالای پلیس گفته‌اند که نگذارند هولیگان‌ها از روسیه به فرانسه بروند که در غیر این صورت دردسر جدی خواهد بود. این تهدیدها تاثیرگذار هم بود. ما کسانی را می‌شناسیم که الان در سن‌پترزبورگ هستند و نتوانستند از کشور خارج شوند.»
آن‌ها اما می‌گویند انگلیسی‌ها و روس‌هایی که با هم دعوا کردند، در همان مارسی یک جایی متحد هم بودند: «دو روز قبل از بازی، روس‌ها و انگلیسی‌ها علیه مسلمانان و عرب‌ها در مارسی، علیه محلی‌ها، با هم بودند و در کنار هم می‌جنگیدند. گروهی از اهالی مسکو در یک مشروب‌فروشی با بریتانیایی‌ها بودند که گروهی از هولیگان‌های مشهور مارسی با چاقو و چیزهای دیگر به آن‌ها حمله کردند. روس‌ها و بریتانیایی‌ها علیه محلی‌ها متحد شدند.»
هولیگان‌های روس و راست افراطی
چند رسانه بریتانیایی ادعا کرده‌اند یکی از سازماندهیکنندگان اصلی حمله مارسی را شناسایی کرده‌اند.
«وسیلی ِ قاتل»، ۳۱ ساله، از بنیانگذار‌های «گلادیوتارهای اسپارتاک» و یکی از سردسته‌های بزرگ‌ترین درگیری‌های فوتبال در تاریخ فوتبال روسیه در سال ۲۰۰۷ در مسکو است که چند هزار نفر در آن درگیر بودند.
وسیلی معتقد است «دعوا کردن نوعی ورزش است».
با نزدیک شدن به یورو ۲۰۱۶، وسیلی تصمیم گرفت جنگ با رقبای داخلی را کنار بگذارد و تمرکزش را روی جنجال‌های بین‌المللی بگذارد. او یک گروه از هولیگان‌های رقیب را برای رقابتهای بین‌المللی سازماندهی کرد و نهایتا حمله روز ۱۱ ژوئن را سازمان داد.
وسیلی فعالیت‌های خود را این‌طور تئوریزه می‌کند: «تاریخ برای من خیلی مهم است. شخصا برای جنبش‌هایی بیشتر ارزش قائلم که تاثیر تاریخی دارند و عمقی فراتر از هواداری از تیم یا شهر مورد علاقه‌شان.»
او در جایی دیگر می‌گوید: «اینکه آن‌ها چه‌قدر خوب در زمین بازی می‌کنند، هیچ اهمیتی برای من ندارد. مهم‌تر این است که با غرور و عشق، هولیگان‌ها را بزنیم.»
گفته میشود او نوشته‌هایی را برای تمسخر در محل دعوا با هواداران انگلیس به جای گذاشته است: RIP England fans.
رئیس کانون هواداران تیم ملی، سردسته نئونازی‌ها
دیگر هولیگان معروفی که در رسانه‌های فرانسه و آلمان از او نام برده میشود، الکساندر شپریگین، رئیس کانون هواداران تیم ملی روسیه است.
پلیس فرانسه می‌گوید او از سازماندهیکنندگان احتمالی حمله مارسی است و او را از فرانسه اخراج کرده است. اما شپریگین دو روز بعد از اخراج دوباره در فرانسه دستگیر شد. او که روابط خوبی با پوتین دارد، سردسته سابق یک گروه معروف نئونازی در روسیه و به عبارتی شناخته‌شده‌ترین نئونازی این کشور است.
او گفته است: «فرانسه من را اخراج کرد، نه ممنوع‌الورود. من ویزای شینگن دارم و به فرانسه بازگشتم.»
او هم‌اکنون در بازداشت پلیس فرانسه است.
هولیگانیسم سازماندهی شده و حمایت‌های دولتی
سایت آلمانی اشپیگل‌آنلاین نوشته است که هولیگان‌ها با یک پرواز چارتر به هزینه دولت روسیه به مارسی رفته بودند. پلیس فرانسه به پنج نفر از مسافران آن پرواز اجازه ورود به خاک کشورش را نداده است، اما بقیه هولیگان‌ها برای پلیس ناشناخته بودند و بدون مشکل وارد فرانسه شدند.
هولیگان‌های روس این درگیری‌ها را تحت عنوان «تور دو فرانس» در فضای مجازی جشن می‌گیرند. آن‌ها تصاویر و فیلم‌های درگیری و قربانیان و همین‌طور تصاویر غنیمت‌های درگیری‌ها را آزادانه در سایت‌های‌شان منتشر می‌کنند. در میان این غنیمت‌ها علاوه بر تعداد زیادی پرچم انگلیس، پرچم‌های لهستان و آلبانی هم فراوان است.
یک هولیگان روس به سایت گل گفته است: «ما از هیچ سلاحی استفاده نمی‌کنیم. این قانون ماست. قانونی که اسمش را گذاشته‌ایم سبک روسی. فقط دست خالی، بدون سلاح، بدون بطری، بدون شیشه، هیچ‌چیز. این قانون ما در روسیه است و می‌خواهیم آن را به قانونی در اروپا تبدیل کنیم. بدون سلاح، چون ما دعوا می‌کنیم برای دعوا کردن، نه برای کشتن کسی.»
نظرها
دموکراسی
برقرار گنندگان بای المیپک و دیگر مسابات، هدشان بردن رقابتهای خشت به میادین ورزشی، ایجاد رفاقت در عین رقابت بود! حال بعد صد سال نتیجه رعکس شد. از تاریخ برقاری المیپک جدید دو جنگ جهانی و دههای جنگ زرگ بیت کشوری و داخلی روداده است که مجموع کشندگان بیش اصد میلیون نفر تخمی زده میشود. منافع شرکتهای از محل تبلیغات و شری بندی و خود باشگاهها بعدیست این بازار جهلات مدرن تعطیل شود. ورزشهای خشن که تو گروه تماس فیزیکی دراند اغلب بیشت رمرود اقبلا مردم هستند، ایا روانشناسان تحقیق کرده اند، آیا ریشه در خشونت انسانهای ائلیه وزنها دارد؟ چرا ورزشهای مثل پینگ پینگ یا والیبال تا این حد مورد استقبال نسیتند؟