در ایران آزمایش ژنتیکی قبل از ازدواج اجباری می‌شود

انوشیروان محسن بندپی، رییس سازمان بهزیستی در پنجمین سمینار پیشگیری از معلولیت از اجباری شدن آزمایش ژنتیکی قبل از ازدواج در سراسر ایران خبر داد. پیش از این، طرح اجباری شدن آزمایش ژنتیکی قبل از ازدواج در استان‌های کرمان و مازندران و اصفهان اجرا شده بود. هدف پیشگیری از تولد کودکان معلول در اثر ازدواج‌های فامیلی‌ست.

در ایران هر سال ۲۵ تا ۳۰ هزار نوزاد به خاطر ازدواج‌های فامیلی با معلولیت جسمانی یا ذهنی متولد می‌شوند.

سازمان بهزیستی اعلام کرده بود که با اجرایی شدن طرح آزمایش ژنتیکی قبل از ازدواج در سه استان ایران، در دو سال گذشته از تولد ۹۰۰ کودک معلول جلوگیری کرده و به این ترتیب موفق شده ۱۵۰میلیارد تومان صرفه‌جویی کند.

روزنامه اطلاعات گزارش داده است که ۲۶۰ مرکز ژنتیک با سازمان بهزیستی همکاری می‌کنند. در برنامه ششم توسعه هم مشاوره و انجام آزمایش ژنتیک در نظر گرفته شده است. از این پس ثبت ازدواج در دفاتر رسمی منوط به داشتن گواهی آزمایش ژنتیک خواهد بود. سازمان بهزیستی وعده داده که به افرادی که توان پرداخت هزینه آزمایش‌ها را نداشته باشند از نظر مالی کمک کند.

بیمه‌ها اما هنوز مشاوره ژنتیک را به عنوان یک تعهد پایه لحاظ نکرده‌اند. محسنی‌بندپی در سخنانش در سمینار پیشگیری از معلولیت به این مشکل هم اشاره کرد: «ما پیش‌بینی کردیم که در سال ۹۵، ۱۵۰ هزار مشاوره ژنتیک داشته باشیم. در عین حال که منابع سازمان بهزیستی محدود است، اما آن را در اولویت خود قرار داده‌ایم و اگر سازمان‌های بیمه‌گر در این زمینه همکاری نکنند در سال ۹۶، سازمان بهزیستی یک واحد بیمه‌‌گر ایجاد می‌کند.»

هفته‌نامه سلامت در سال ۹۳ اعلام کرده بود که ازدواج فامیلی ریسک بروز بیماری‌های ژنتیکی را تقریبا ۲ تا ۵/۲ برابر می‌کند.

این هفته‌نامه با یک متخصص ژنتیک و استاد دانشگاه درباره خصلت بازدارنده آزمایش‌‌های ژنتیکی گفت‌و‌گو کرده بود. حمید جلال‌الدینی در این مصاحبه گفته بود: « اگر در خانواده دختری و پسری که قصد ازدواج دارند، ‌سابقه بیماری‌های خاص و ژنتیکی یا بیماری‌هایی مانند ناشنوایی، نابینایی، عقب‌ماندگی ذهنی یا بیماری‌های چند عاملی مانند دیابت و بیماری‌های قلبی - عروقی وجود دارد، بهتر است آزمایش ژنتیکی قبل از ازدواج انجام شود. مشاور ژنتیک فقط آگاهی می‌دهد و تصمیم‌گیرنده نیست.»

بر اساس بررسی‌هایی که وزارت بهداشت انجام داده است، سه تا چهار درصد نوزادانی که در ایران به دنیا می‌آیند، به یک بیماری ژنتیکی یا نقص مادرزادی مبتلا هستند. احتمال تولد نوزاد مبتلا به بیماری ژنتیکی در ازدواج‌های فامیلی دو برابر است. ‏