هشدار فرهنگستان نسبت به واژه‌های جعلی زیست‌شناسی
فرهنگستان برای واژه‌های زیست‌شناسی معادل‌هایی ساخته. اشخاصی واژه‌های ابداعی خودشان را به جای واژه‌های فرهنگستان جا زده‌اند و برخی از این واژه‌ها هم سر زبان‌ها افتاده است.
فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی برای ۶۰ واژه درس زیست‌شناسی در پایه دهم معادل‌سازی کرده و وزارت آموزش و پرورش نیز در بخشنامه‌ای از دبیران زیست‌شناسی خواسته است معادل‌ها را به کار ببرند. معلمان اعتراض کردند، اما به جایی نرسید. حالا فرهنگستان با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرده است که اشخاصی واژه‌های ابداعی خودشان را به جای واژه‌های فرهنگستان جا زده‌اند و برخی از این واژه‌ها هم سر زبان‌ها افتاده است.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این اطلاعیه که در خبرگزاری‌های داخلی منتشر شده، نوشته است: «متأسفانه در پی انتشار خبر وارد کردن واژه‌های حوزه زیست‌شناسی مصوب فرهنگستان در کتاب درسی پایه دهم، اشخاصی اقدام به تغییر دادن برخی از این مصوبات کردند و شماری از واژه‌هایی را که مصوب فرهنگستان نیستند، به این مجموعه افزودند و آنها را در فضای مجازی منتشر کردند، تا جایی که این واژه‌ها در برخی از مجلات نیز درج شد.»
«ترکیزه» و «دشتینه»
فرهنگستان برای «باکتری» معادلی در نظر نگرفته بود. اما عده‌ای واژه «ترکیزه» را به جای «باکتری» به عنوان مصوب فرهنگستان بر سر زبان‌ها انداخته‌اند.
فرهنگستان برای «سیتوپلاسم» معادل «میان‌یاخته» را تصویب کرده بود، اما واژه «دشتینه» به جای مصوب فرهنگستان بر سر زبان‌ها افتاده است.
«فتوسنتز» هم معادلی ندارد، با این‌حال بر اساس اطلاعیه فرهنگستان واژه «فروغ‌آمایی» را به عنوان معادلی برای فتوسنتز جعل کرده‌اند.
برخی از واژه‌هایی هم که به گفته فرهنگستان جعل شده، عملاً به شکل دیگری ضبط شده که با شکل پیشنهادی فرهنگستان تفاوتی جزئی دارد: «خون‌بهره» به جای «خون‌بهر» به عنوان معادلی برای «هماتوکریت». «ایستایی» به جای «هم‌ایستایی» به عنوان معادل «همئوستازی».
اعتراض معلمان، استقبال کارشناسان
هفته گذشته عده‌ای از دبیران زیست‌شناسی به معادل‌سازی‌های فرهنگستان زبان و ادب فارسی اعتراض کردند. آنها با امضای طوماری خواهان اصلاح کتاب‌های درسی و پاکسازی این کتاب‌ها از واژه‌های برساخته فرهنگستان شدند. معلمان می‌گویند معادل‌سازی‌های فرهنگستان، خودسرانه و بدون مشورت با آنها اتفاق افتاده، ناشیانه و گاهی مضحک است و دانش‌آموزان را سردرگم می‌کند.
یکی از معلمان زیست‌شناسی به روزنامه «ایران» گفته است: «اگر بدانم که امتحان زیست نهایی و کشوری است حتماً واژگان فرهنگستان را به دانش‌آموزانم می‌گویم و در غیر این صورت از واژگان علمی آن استفاده می‌کنم، متأسفانه اصلاً از معلمان در این‌باره نظر سنجی نشده است.»
بهرام محمدیان، رییس سازمان کتاب‌های درسی اما ادعای معلمان زیست‌شناسی را رد کرده و به روزنامه ایران گفته است فرهنگستان زبان و ادب فارسی در کارگروه‌هایی با استفاده از تجارب معلمان واژه‌های تازه را به تصویب رسانده.
برخی از پژوهشگران هم از اقدام فرهنگستان در تصویب معادل‌های علمی استقبال کرده‌اند. برای مثال حسن انوشه، پژوهشگر تاریخ و زبان فارسی این معادل‌سازی‌ها را مفید دانسته است. مرتضی قاسمی، سرپرست روابط عمومی فرهنگستان هم به معلمان معترض خاطرنشان کرده که دانش‌آموزان بعد از مدتی به واژه‌های تازه عادت می‌کنند.
اطلاعیه فرهنگستان درباره واژه‌های جعلی اما به این سردرگمی‌ها افزوده است. برای مثال فرهنگستان برای واژه آپاندیست، شکل لاتین آن را حفظ کرده و علاوه بر آن، معادل «آویزآماس» را برای این واژه به تصویب رسانده. در اطلاعیه اخیرش اما می‌گوید به جای «آویزآماس» کلمه «آویزه‌آماس» بر سر زبان‌ها افتاده است. «فروگهرش» و «فراگهرش» هم به گفته فرهنگستان معادل‌های جعلی برای «متابولیسم» و «کاتابولیسم» است. فرهنگستان برای این دو واژه، معادل‌های «فروگشت» و «فراگشت» را به تصویب رسانده بود.
نظرها
تبریزلی
نام خود غلامعلی حداد عادل کلا عربیه اول به فکر خودش باشه از شوخی گزشته شورشو درآوردن این جناب موافق جاری شدن کلمات زبان فارسی در سایر زبان هاست ولی دوس نداره سایر زیان ها در فارسی جایگاهی داشته باشن در ضمن رایج شدن یک کلمه از زبانی در دیپلماسیم باعث خوب شدن رابطه دو کشور میشود جناب حداد و امثال آنها مانند افشار یزدی و.. فاشیسم زبانی هستن
علي
مثلث متساوي الضلاع به زبان حدادي ميشود سه بر سه بر برابر