ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

دیدن یا دید زدن

<p>اکبر فلاح&zwnj;زاده- اجرای اخیر نمایش &laquo;لولو&raquo; در برلین، چنان&zwnj;که انتظار می&zwnj;رفت، جنجال آفرید. &laquo;لولو&raquo; به علت بار قوی فمینیستی، و جنبه&zwnj;ی انتقادی شدید از سالوس ریاکاران فی&zwnj;نفسه جنجالی است، اما اجرای آن به کارگردانی کارگردان نوجو و نوآوری مانند فولکر لوش سر و صدای زیادی راه انداخت، چون او بر اساس اقتباس ویژه&zwnj;اش شکل تازه&zwnj;ای از این نمایش را ارائه نمود و روسپیان واقعی را هم به&zwnj;عنوان بازیگر به صحنه آورد. این کار شجاعانه هم با ستایش و هم با سرزنش روبرو شد. &laquo;لولو&raquo; نمایشی است که از یک کاسه کردن دو نمایشنامه به نام&zwnj;های &laquo;روح زمین&raquo; و &laquo;جعبه پاندورا&raquo; ایجاد شده، و تقریباً صد سال از عمرش می&zwnj;گذرد، اما به&zwnj;قدری آوانگارد است که هنوز که هنوز است آوانگاردهای دوآتشه را هم متحیر می&zwnj;کند.</p> <!--break--> <p>&nbsp;</p> <p>ودکیند، نمایشنامه&zwnj;نویس آلمانی در اواخر قرن نوزدهم میلادی این نمایش را نوشت. پدر ودکیند که پزشک زنان بود، بعد از شکست انقلاب ۱۸۴۸ به سن فرانسیسکو مهاجرت کرد و آنجا به جای پزشکی، دلال زمین شد، چون پر درآمدتر بود. آن&zwnj;وقت&zwnj;ها تب جست&zwnj;وجوی طلا بالا گرفته بود و خیلی&zwnj;ها به شوق یافتن طلا به آن نواحی مهاجرت می&zwnj;کردند.</p> <p><br /> ودکیند چند بار ازدواج کرد و سر و سری هم با همسر نمایشنامه&zwnj;نویس معروف سوئدی آگوست استریندبرگ پیدا کرده کرده بود. استریندبرگ با آثار نوجویانه&zwnj;ی ناتورالیستی و اکسپرسیونستی&zwnj;اش اثر زیادی بر ودکیند گذاشت. ودکیند مانند پدرش زندگی پر شر و شوری داشت. او در چند رشته&zwnj;ی دانشگاهی درس خواند اما هیچ&zwnj;کدام را تمام نکرد. بعد از مرگ پدرش ارثیه&zwnj;ی چرب و نرمی به او رسید و فرصت یافت با خیال راحت به نوشتن و تئاتر و موسیقی بپردازد.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img hspace="7" height="206" align="left" width="284" vspace="7" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/falahzade-lulu-1.jpg" />یک مجله فکاهی راه انداخت و در آن با اسم مستعار به انتقاد از مسائل اجتماعی و سیاسی روز پرداخت. در یکی از شماره&zwnj;های این نشریه شعری علیه ویلهلم دوم چاپ کرد که به&zwnj;علت آن تحت تعقیب قرار گرفت و مجبور شد به پاریس فرار کند. سال بعد که برگشت، دستگیر و به جرم توهین به پادشاه شش ماه حبس شد. سال بعد از رهایی از زندان، قطعاتی را که خودش نوشته بود با گیتار در مونیخ اجرا کرد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>او نماشنامه&zwnj;هایی هم نوشت که در آنها به زهد دروغین طبقه&zwnj;ی نوکیسه&zwnj;ی بورژوا حمله می&zwnj;کند. او با بسیاری از نویسندگان بزرگ زمانه&zwnj;اش رابطه&zwnj;ی دوستی داشت و هنگامی که در سال ۱۹۱۸ درگذشت، هنرمندان زیادی از جمله برتولت برشت در تشییع جنازه&zwnj;اش حضور یافتند. اما آنچه مراسم را در نگاه منتقدان به رسوایی کشاند ،این بود که عده&zwnj;ی بسیاری از روسپیان هم در آن شرکت کردند.</p> <p><br /> ودکیند از حقوق زنان و هم&zwnj;جنس&zwnj;گرایان آشکارا دفاع می کرد وحمله به آنها را ناشی از عقده&zwnj;گشایی کهنه&zwnj;خواهان کلیسا از یک سو و بورژواهای پول&zwnj;پرست و ریاکار از سوی دیگر می&zwnj;دانست.<br /> لولو، قهرمان نمایش از قربانیان زمانه&zwnj;ی پرافت و خیز اواخر قرن نوزدهم اروپاست. کودکی او در خیابان&zwnj;ها به ولگردی گذشته است. او در حاشیه&zwnj;ی بورژوازی رشد کرده، به علت زیبایی ظاهر و وسوسه&zwnj;انگیز بودن اندام و بی&zwnj;پروا بودن رفتارش، نوکیسه&zwnj;گان را کشته مرده خود کرده و سرانجام به&zwnj;دست یکی از آنها کشته شده است.</p> <p><strong><br /> داستان لولو </strong></p> <p><br /> یک مرد ثروتمند برلینی به&zwnj;نام دکتر شون که صاحب روزنامه&zwnj;ای هم هست، لولوی دوازده ساله را در خیابان می&zwnj;یابد، او را به مدرسه می&zwnj;فرستد و معشوقه&zwnj;&zwnj;ی خودش می&zwnj;کند. منتهی وقتی که لولو بزرگ می&zwnj;شود، دکتر شون دور از شأن خودش می&zwnj;داند که با او ازدواج کند. چنین است که لولو با پیرمرد ثروتمند دیگری ازدواج می&zwnj;کند و این آغاز رابطه&zwnj;ی او با مردان دیگر است. هر مردی که اسیر وسوسه&zwnj;ی لولو می&zwnj;شود، وقتی از رابطه&zwnj;ی او با دیگری باخبر می&zwnj;شود، یا در اثر شوک از پا درمی&zwnj;آید، یا اینکه خودکشی می&zwnj;کند. به&zwnj;عبارتی، هر که کشته &ndash; مرده&zwnj;ی او می&zwnj;شود، در واقع، هم یا کشته می&zwnj;شود یا مرده. از این لحاظ لولو را عده&zwnj;ای &laquo;زن مرگ&zwnj;آور&raquo; خوانده&zwnj;اند.</p> <p><br /> لولو ضمن حفظ رابطه با دیگران سرانجام با خود دکتر شون ازدواج می&zwnj;کند. اما وقتی دکتر شون یک&zwnj;بار سرزده به خانه می&zwnj;آید و لولو را با پسرش تنها می&zwnj;یابد، &laquo;آبرو&raquo;ی خود را دست رفته می&zwnj;بیند و از خود بی&zwnj;خود می&zwnj;شود. او به لولو یک سلاح کمری می&zwnj;دهد تا خودش را بکشد و او را راحت کند. اما در پی کشمکشی که بین آن دو روی می&zwnj;دهد، شون کشته و لولو به اتهام قتل به پنج سال حبس محکوم می&zwnj;شود. لولو بعد از یک سال و نیم حبس، به بهانه&zwnj;ی بیماری از زندان می&zwnj;گریزد و با کمک دوستان همجنس&zwnj;گرایش به پاریس می&zwnj;گریزد. او با نام مستعار یک زندگی اشرافی در پیش می&zwnj;گیرد تا این&zwnj;که پول دوستانش ته می&zwnj;کشد.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img hspace="7" height="188" align="left" width="285" vspace="7" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/falahzade-lulu-3.jpg" />یک دلال زنان و خبرچین پلیس که از گذشته&zwnj;ی لولو با خبر است، از بی&zwnj;پولی او سوءاستفاده می&zwnj;کند و او را از طریق یک دلال به فاحشه&zwnj;خانه&zwnj;ای در قاهره می&zwnj;فروشد. لولو موفق به فرار به لندن می&zwnj;شود. او به&zwnj;علت بی&zwnj;پولی به خودفروشی در خیابان&zwnj;ها روی&zwnj; می&zwnj;آورد. دوست همجنس&zwnj;گرای لولو هم در این میان به&zwnj;دست دلالان کشته می&zwnj;شود و خود لولو هم به&zwnj;دست یک قاتل زنجیره&zwnj;ای معروف به &laquo;جک چاقوکش&raquo; کشته می&zwnj;شود. تمام این اشخاص نمونه&zwnj;ی اجتماعی زمان خود هستند. اما لولو اقتباس از یک زن اسطوره&zwnj;ای به نام پاندورا نیز هست:</p> <p><br /> <strong>پاندورای اساطیری</strong></p> <p><br /> پاندورا در لغت به معنی صاحب همه&zwnj;ی هدایاست و بنا بر اساطیر کلاسیک نخستین زن بر روی زمین بود. زئوس او را آفرید تا از دزدی آتش توسط پرومته انتقام بگیرد. برای آن&zwnj;که او را به غایت وسوسه&zwnj;انگیز کنند، خدایان او را علاوه بر زیبایی ظاهر به همه&zwnj;ی هنر&zwnj;ها هم آراسته&zwnj;اند. به او جعبه&zwnj;ی اسرارآمیزی داده&zwnj;اند که پر از رنج و بیماری و درد بوده و برای حفظ تعادل اندکی هم امید در آن نهاده بودند. توصیه&zwnj;ی اکید شده بود که در جعبه هرگز باز نشود. پاندورا را برای انتقام گرفتن نزد برادر پرومته می&zwnj;آورند. به بهانه&zwnj;ی دادن هدیه در جعبه باز می&zwnj;شود و آنچه نباید، می&zwnj;شود: زمین از درد و رنج پر می&zwnj;شود. اما قبل از آنکه امید از جعبه بیرون بیاید، در جعبه بسته می&zwnj;شود.</p> <p><br /> این داستان اساطیری با روایات مختلف از دیر باز بار&zwnj;ها به شیوه&zwnj;های گوناگون در ادبیات و هنر&zwnj;ها دستمایه&zwnj;ی خلق آثار قرار گرفته است. اثر ودکیند یکی از این آثار است که همیشه اسیر سانسور بوده است. اساساً تلفیق دو نمایشنامه&zwnj;ی &laquo;روح زمین&raquo; و &laquo;جعبه پاندورا&raquo; برای فرار از مجازات دادگاه و جهت کاستن از تندی و تیزی نمایش به قصد کسب اجازه&zwnj;ی انتشار آن، سال&zwnj;ها وقت نمایشنامه&zwnj;نویس را گرفت. قبل از آن&zwnj;که نازی&zwnj;ها آن را به&zwnj;کلی ممنوع کنند، فیلم جالبی در سال ۱۹۲۹ توسط گئورگ ویلهلم پابست از روی آن ساخته شد، که به خاطر فیلمبرداری و مونتاژ عالی جزو آثار برجسته&zwnj;ی سینمای صامت محسوب می&zwnj;شود. این فیلم نخستین فیلم تاریخ سینماست، که آن&zwnj;طور که در نمایش آمده، همجنس&zwnj;گرایان را بر پرده&zwnj;ی سینما نشان می&zwnj;دهد. به&zwnj;جز این فیلم، فیلم&zwnj;های دیگری هم از روی این اثر و یک اپرای زیبا هم بر اساس این داستان ساخته شده است.</p> <p><br /> <strong>اجرای &laquo;لولو&raquo; در تئاتر</strong></p> <p><br /> در تئا&zwnj;تر، لولو را بار&zwnj;ها و بار&zwnj;ها در کشورهای مختلف اجرا کره&zwnj;اند و به&zwnj;خصوص نقش دشوار لولو محکی برای بازیگران بوده است تا هنر بازیگری خود را بسنجند. از اجراهای متعدد این اثر در آلمان دو اجرای آن توسط میشائیل تل هایمر و کارگردان یهودی تبار &zwnj;پتر سادک فقید از بقیه موفق&zwnj;تر بوده&zwnj;اند.</p> <p><br /> فولکر لوش کارگردان نمایش &laquo;لولو&raquo; در اجرای زمستان امسال در تئا&zwnj;تر برلین نوآوری&zwnj;های بسیار کرده. صحنه را با بیش از هزار بالش سفید رنگ که در ده&zwnj;ها ردیف روی هم چیده شده، پر کرده و گروه کر را با روسپیان واقعی تشکیل داده و نام نمایش را جمهوری روسپیان نهاده. لوش برای واقع&zwnj;نمایی هر چه بیشتر در تلفیق واقعیت با تئا&zwnj;تر مهارت دارد و همواره بازیگران حرفه&zwnj;ای را با آماتور&zwnj;ها قاطی می&zwnj;کند. این از شگردهای اجرایی اوست. او نمایش &laquo;ریسندگان&raquo; اثر گرهارد هاپتمن را هم با گروه کر متشکل از بیکاران، و نمایش &laquo;مده آ&raquo;ی اوریپید را با گروه کر متشکل از مهاجران اجرا کرد.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img hspace="7" height="183" align="left" width="284" vspace="7" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/falahzade-lulu-4.jpg" />لوش در متن نمایش هم دست می&zwnj;برد تا آن&zwnj; را هر چه بیشتر امروزی و ملموس کند. از جمله در نمایشی از پتر وایس با موضوع عدالت اجتماعی نام&zwnj;های عده&zwnj;ای از خرپول&zwnj;های شهر روی صحنه ادا می&zwnj;شود. این کارگردان در نمایشی کردن رمان مشهور آلفرد دوبلین &laquo;برلین، میدان الکساندر&raquo; نیز داستان زندگی یک زندانی آزاد شده را با روایات زندانیان واقعی روز پیوند زد. لوش قبل از نمایش &laquo;لولو&raquo; می&zwnj;خواست در اجرای نمایشی در مورد بانک&zwnj;ها، کارمندان بانک را به&zwnj;عنوان بازیگر به صحنه بیاورد که موفق نشد. درعوض توانست روسپیان را در اجرای لولو به&zwnj;کار بگیرد. به نوشته&zwnj;ی هفته&zwnj;نامه&zwnj;ی &laquo;فرانکفور&zwnj;تر روند شاو&raquo; دنیا در نظر ودکیند همچنان&zwnj;که در چشم کارگردان، فاحشه&zwnj;خانه&zwnj;ای است که در آن روابط انسانی طبق معادلات بازار تنظیم می&zwnj;شود و با اخلاق بورژوایی رنگ آمیزی می&zwnj;گردد.</p> <p><br /> لوش با به&zwnj;کارگیری روسپیان واقعی و با حیله&zwnj;ی &laquo;هم فال و هم تماشا&raquo; عده&zwnj;ی زیادی را تحریک کرد که به قصد دید زدن هم که شده، به تئا&zwnj;تر بیایند. تئا&zwnj;تر فروش خوبی کرد. اما اهل فن وتئا&zwnj;تر و به&zwnj;ویژه تماشاگران سنتی تئا&zwnj;تر، که نه به قصد دید زدن، که برای دیدن به تئا&zwnj;تر رفتند، نومید بازگشتند. به نظر منتقد &laquo;تاگس اشپیگل&raquo;، کارگردان در این نمایش مردان و زنان را به ماشین&zwnj;های جنگنده&zwnj;ی جنسی تقلیل داده که برای خودویرانی برنامه ریزی شده&zwnj;اند.</p> <p>&nbsp;</p> <p>تماشاگران تئا&zwnj;تر چنان&zwnj;که از نقدهای مختلف در روزنامه&zwnj;ها بر می&zwnj;آید، انتظار تراژدی داشتند، نه کمدی. خود ودکیند نمایشنامه&zwnj;نویس هم اثرش را تراژدی نامیده و این اثر واقعا تراژیک است. به گفته&zwnj;ی برخی منتقدان، لوش یک اثر تراژیک را به یک واریته&zwnj;ی تفریحی تبدیل کرده است. از زمینه&zwnj;ی وحشتناک فحشا و جنبه&zwnj;ی قوی انتقاد سیاسی-اجتماعی این اثر در اجرای لوش خبری نیست. با این حال آواز&zwnj;های گروه کر که اعضای آن را روسپیان تشکیل داده بودند، از سوی منتقدان تحسین شده، هر چند که به گفته&zwnj;ی منتقد &laquo;برلینر سایتونگ&raquo;، لوش کارگردان کمی هم افکار عمومی را فریب داده است. چون چهار تن از کسانی که به&zwnj;عنوان روسپی واقعی بر صحنه ظاهر شدند، بازیگران جوان و نا&zwnj;شناس تئا&zwnj;تر بودند، نه روسپیان واقعی.</p> <p>&nbsp;</p> <p><a href="http://www.youtube.com/v/cTxb8gef7WE?fs=1&amp;amp;hl=en_US"><strong>تریلر نمایش</strong></a></p>

اکبر فلاح‌زاده- اجرای اخیر نمایش «لولو» در برلین، چنان‌که انتظار می‌رفت، جنجال آفرید. «لولو» به علت بار قوی فمینیستی، و جنبه‌ی انتقادی شدید از سالوس ریاکاران فی‌نفسه جنجالی است، اما اجرای آن به کارگردانی کارگردان نوجو و نوآوری مانند فولکر لوش سر و صدای زیادی راه انداخت، چون او بر اساس اقتباس ویژه‌اش شکل تازه‌ای از این نمایش را ارائه نمود و روسپیان واقعی را هم به‌عنوان بازیگر به صحنه آورد. این کار شجاعانه هم با ستایش و هم با سرزنش روبرو شد. «لولو» نمایشی است که از یک کاسه کردن دو نمایشنامه به نام‌های «روح زمین» و «جعبه پاندورا» ایجاد شده، و تقریباً صد سال از عمرش می‌گذرد، اما به‌قدری آوانگارد است که هنوز که هنوز است آوانگاردهای دوآتشه را هم متحیر می‌کند.

ودکیند، نمایشنامه‌نویس آلمانی در اواخر قرن نوزدهم میلادی این نمایش را نوشت. پدر ودکیند که پزشک زنان بود، بعد از شکست انقلاب ۱۸۴۸ به سن فرانسیسکو مهاجرت کرد و آنجا به جای پزشکی، دلال زمین شد، چون پر درآمدتر بود. آن‌وقت‌ها تب جست‌وجوی طلا بالا گرفته بود و خیلی‌ها به شوق یافتن طلا به آن نواحی مهاجرت می‌کردند.

ودکیند چند بار ازدواج کرد و سر و سری هم با همسر نمایشنامه‌نویس معروف سوئدی آگوست استریندبرگ پیدا کرده کرده بود. استریندبرگ با آثار نوجویانه‌ی ناتورالیستی و اکسپرسیونستی‌اش اثر زیادی بر ودکیند گذاشت. ودکیند مانند پدرش زندگی پر شر و شوری داشت. او در چند رشته‌ی دانشگاهی درس خواند اما هیچ‌کدام را تمام نکرد. بعد از مرگ پدرش ارثیه‌ی چرب و نرمی به او رسید و فرصت یافت با خیال راحت به نوشتن و تئاتر و موسیقی بپردازد.

یک مجله فکاهی راه انداخت و در آن با اسم مستعار به انتقاد از مسائل اجتماعی و سیاسی روز پرداخت. در یکی از شماره‌های این نشریه شعری علیه ویلهلم دوم چاپ کرد که به‌علت آن تحت تعقیب قرار گرفت و مجبور شد به پاریس فرار کند. سال بعد که برگشت، دستگیر و به جرم توهین به پادشاه شش ماه حبس شد. سال بعد از رهایی از زندان، قطعاتی را که خودش نوشته بود با گیتار در مونیخ اجرا کرد.

او نماشنامه‌هایی هم نوشت که در آنها به زهد دروغین طبقه‌ی نوکیسه‌ی بورژوا حمله می‌کند. او با بسیاری از نویسندگان بزرگ زمانه‌اش رابطه‌ی دوستی داشت و هنگامی که در سال ۱۹۱۸ درگذشت، هنرمندان زیادی از جمله برتولت برشت در تشییع جنازه‌اش حضور یافتند. اما آنچه مراسم را در نگاه منتقدان به رسوایی کشاند ،این بود که عده‌ی بسیاری از روسپیان هم در آن شرکت کردند.

ودکیند از حقوق زنان و هم‌جنس‌گرایان آشکارا دفاع می کرد وحمله به آنها را ناشی از عقده‌گشایی کهنه‌خواهان کلیسا از یک سو و بورژواهای پول‌پرست و ریاکار از سوی دیگر می‌دانست.
لولو، قهرمان نمایش از قربانیان زمانه‌ی پرافت و خیز اواخر قرن نوزدهم اروپاست. کودکی او در خیابان‌ها به ولگردی گذشته است. او در حاشیه‌ی بورژوازی رشد کرده، به علت زیبایی ظاهر و وسوسه‌انگیز بودن اندام و بی‌پروا بودن رفتارش، نوکیسه‌گان را کشته مرده خود کرده و سرانجام به‌دست یکی از آنها کشته شده است.


داستان لولو

یک مرد ثروتمند برلینی به‌نام دکتر شون که صاحب روزنامه‌ای هم هست، لولوی دوازده ساله را در خیابان می‌یابد، او را به مدرسه می‌فرستد و معشوقه‌‌ی خودش می‌کند. منتهی وقتی که لولو بزرگ می‌شود، دکتر شون دور از شأن خودش می‌داند که با او ازدواج کند. چنین است که لولو با پیرمرد ثروتمند دیگری ازدواج می‌کند و این آغاز رابطه‌ی او با مردان دیگر است. هر مردی که اسیر وسوسه‌ی لولو می‌شود، وقتی از رابطه‌ی او با دیگری باخبر می‌شود، یا در اثر شوک از پا درمی‌آید، یا اینکه خودکشی می‌کند. به‌عبارتی، هر که کشته – مرده‌ی او می‌شود، در واقع، هم یا کشته می‌شود یا مرده. از این لحاظ لولو را عده‌ای «زن مرگ‌آور» خوانده‌اند.

لولو ضمن حفظ رابطه با دیگران سرانجام با خود دکتر شون ازدواج می‌کند. اما وقتی دکتر شون یک‌بار سرزده به خانه می‌آید و لولو را با پسرش تنها می‌یابد، «آبرو»ی خود را دست رفته می‌بیند و از خود بی‌خود می‌شود. او به لولو یک سلاح کمری می‌دهد تا خودش را بکشد و او را راحت کند. اما در پی کشمکشی که بین آن دو روی می‌دهد، شون کشته و لولو به اتهام قتل به پنج سال حبس محکوم می‌شود. لولو بعد از یک سال و نیم حبس، به بهانه‌ی بیماری از زندان می‌گریزد و با کمک دوستان همجنس‌گرایش به پاریس می‌گریزد. او با نام مستعار یک زندگی اشرافی در پیش می‌گیرد تا این‌که پول دوستانش ته می‌کشد.

یک دلال زنان و خبرچین پلیس که از گذشته‌ی لولو با خبر است، از بی‌پولی او سوءاستفاده می‌کند و او را از طریق یک دلال به فاحشه‌خانه‌ای در قاهره می‌فروشد. لولو موفق به فرار به لندن می‌شود. او به‌علت بی‌پولی به خودفروشی در خیابان‌ها روی‌ می‌آورد. دوست همجنس‌گرای لولو هم در این میان به‌دست دلالان کشته می‌شود و خود لولو هم به‌دست یک قاتل زنجیره‌ای معروف به «جک چاقوکش» کشته می‌شود. تمام این اشخاص نمونه‌ی اجتماعی زمان خود هستند. اما لولو اقتباس از یک زن اسطوره‌ای به نام پاندورا نیز هست:

پاندورای اساطیری

پاندورا در لغت به معنی صاحب همه‌ی هدایاست و بنا بر اساطیر کلاسیک نخستین زن بر روی زمین بود. زئوس او را آفرید تا از دزدی آتش توسط پرومته انتقام بگیرد. برای آن‌که او را به غایت وسوسه‌انگیز کنند، خدایان او را علاوه بر زیبایی ظاهر به همه‌ی هنر‌ها هم آراسته‌اند. به او جعبه‌ی اسرارآمیزی داده‌اند که پر از رنج و بیماری و درد بوده و برای حفظ تعادل اندکی هم امید در آن نهاده بودند. توصیه‌ی اکید شده بود که در جعبه هرگز باز نشود. پاندورا را برای انتقام گرفتن نزد برادر پرومته می‌آورند. به بهانه‌ی دادن هدیه در جعبه باز می‌شود و آنچه نباید، می‌شود: زمین از درد و رنج پر می‌شود. اما قبل از آنکه امید از جعبه بیرون بیاید، در جعبه بسته می‌شود.

این داستان اساطیری با روایات مختلف از دیر باز بار‌ها به شیوه‌های گوناگون در ادبیات و هنر‌ها دستمایه‌ی خلق آثار قرار گرفته است. اثر ودکیند یکی از این آثار است که همیشه اسیر سانسور بوده است. اساساً تلفیق دو نمایشنامه‌ی «روح زمین» و «جعبه پاندورا» برای فرار از مجازات دادگاه و جهت کاستن از تندی و تیزی نمایش به قصد کسب اجازه‌ی انتشار آن، سال‌ها وقت نمایشنامه‌نویس را گرفت. قبل از آن‌که نازی‌ها آن را به‌کلی ممنوع کنند، فیلم جالبی در سال ۱۹۲۹ توسط گئورگ ویلهلم پابست از روی آن ساخته شد، که به خاطر فیلمبرداری و مونتاژ عالی جزو آثار برجسته‌ی سینمای صامت محسوب می‌شود. این فیلم نخستین فیلم تاریخ سینماست، که آن‌طور که در نمایش آمده، همجنس‌گرایان را بر پرده‌ی سینما نشان می‌دهد. به‌جز این فیلم، فیلم‌های دیگری هم از روی این اثر و یک اپرای زیبا هم بر اساس این داستان ساخته شده است.

اجرای «لولو» در تئاتر

در تئا‌تر، لولو را بار‌ها و بار‌ها در کشورهای مختلف اجرا کره‌اند و به‌خصوص نقش دشوار لولو محکی برای بازیگران بوده است تا هنر بازیگری خود را بسنجند. از اجراهای متعدد این اثر در آلمان دو اجرای آن توسط میشائیل تل هایمر و کارگردان یهودی تبار ‌پتر سادک فقید از بقیه موفق‌تر بوده‌اند.

فولکر لوش کارگردان نمایش «لولو» در اجرای زمستان امسال در تئا‌تر برلین نوآوری‌های بسیار کرده. صحنه را با بیش از هزار بالش سفید رنگ که در ده‌ها ردیف روی هم چیده شده، پر کرده و گروه کر را با روسپیان واقعی تشکیل داده و نام نمایش را جمهوری روسپیان نهاده. لوش برای واقع‌نمایی هر چه بیشتر در تلفیق واقعیت با تئا‌تر مهارت دارد و همواره بازیگران حرفه‌ای را با آماتور‌ها قاطی می‌کند. این از شگردهای اجرایی اوست. او نمایش «ریسندگان» اثر گرهارد هاپتمن را هم با گروه کر متشکل از بیکاران، و نمایش «مده آ»ی اوریپید را با گروه کر متشکل از مهاجران اجرا کرد.

لوش در متن نمایش هم دست می‌برد تا آن‌ را هر چه بیشتر امروزی و ملموس کند. از جمله در نمایشی از پتر وایس با موضوع عدالت اجتماعی نام‌های عده‌ای از خرپول‌های شهر روی صحنه ادا می‌شود. این کارگردان در نمایشی کردن رمان مشهور آلفرد دوبلین «برلین، میدان الکساندر» نیز داستان زندگی یک زندانی آزاد شده را با روایات زندانیان واقعی روز پیوند زد. لوش قبل از نمایش «لولو» می‌خواست در اجرای نمایشی در مورد بانک‌ها، کارمندان بانک را به‌عنوان بازیگر به صحنه بیاورد که موفق نشد. درعوض توانست روسپیان را در اجرای لولو به‌کار بگیرد. به نوشته‌ی هفته‌نامه‌ی «فرانکفور‌تر روند شاو» دنیا در نظر ودکیند همچنان‌که در چشم کارگردان، فاحشه‌خانه‌ای است که در آن روابط انسانی طبق معادلات بازار تنظیم می‌شود و با اخلاق بورژوایی رنگ آمیزی می‌گردد.

لوش با به‌کارگیری روسپیان واقعی و با حیله‌ی «هم فال و هم تماشا» عده‌ی زیادی را تحریک کرد که به قصد دید زدن هم که شده، به تئا‌تر بیایند. تئا‌تر فروش خوبی کرد. اما اهل فن وتئا‌تر و به‌ویژه تماشاگران سنتی تئا‌تر، که نه به قصد دید زدن، که برای دیدن به تئا‌تر رفتند، نومید بازگشتند. به نظر منتقد «تاگس اشپیگل»، کارگردان در این نمایش مردان و زنان را به ماشین‌های جنگنده‌ی جنسی تقلیل داده که برای خودویرانی برنامه ریزی شده‌اند.

تماشاگران تئا‌تر چنان‌که از نقدهای مختلف در روزنامه‌ها بر می‌آید، انتظار تراژدی داشتند، نه کمدی. خود ودکیند نمایشنامه‌نویس هم اثرش را تراژدی نامیده و این اثر واقعا تراژیک است. به گفته‌ی برخی منتقدان، لوش یک اثر تراژیک را به یک واریته‌ی تفریحی تبدیل کرده است. از زمینه‌ی وحشتناک فحشا و جنبه‌ی قوی انتقاد سیاسی-اجتماعی این اثر در اجرای لوش خبری نیست. با این حال آواز‌های گروه کر که اعضای آن را روسپیان تشکیل داده بودند، از سوی منتقدان تحسین شده، هر چند که به گفته‌ی منتقد «برلینر سایتونگ»، لوش کارگردان کمی هم افکار عمومی را فریب داده است. چون چهار تن از کسانی که به‌عنوان روسپی واقعی بر صحنه ظاهر شدند، بازیگران جوان و نا‌شناس تئا‌تر بودند، نه روسپیان واقعی.

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • کاربر مهمان

    <p>رومن پولانسکی هم یک بار در دهه هفتاد این نمایشنامه را بصورت اپرا کارگدانی کرده است</p>

  • کاربر مهمان

    سپاس که این تئاترو معرفی کردین. من فیلمشو چند سال پیش دیدم . اگه که این اجرای نمایشو هم جایی پیدا کنم خیلی دوست دارم ببینم .

  • کاربر مهمان

    با درود فراوان به مترجم محترم. متاسفانه ایرانی ها با کارهای ودکیند کمتر آشنا هستن . واقعا حیف است. چون همونطور که گفته اید برشت و اکسپرسیونیستها به او ارادت داشتن.