ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

یارانه‌خواری دستگاه دینی

<p>محمدرضا نیکفر: همه&zwnj;ی یارانه&zwnj;ها حذف می&zwnj;شوند به جز یارانه&zwnj;ای که به دستگاه دینی تعلق می&zwnj;گیرد. بر پایه&zwnj;ی تجربه&zwnj;ی فعلی می&zwnj;توانیم نظام دینی را نظامی تعریف کنیم که در آن به دستگاه دینی سوبسید می&zwnj;دهند و در مقابل نظام سکولار را نظامی بدانیم که از این دستگاه امکان یارانه&zwnj;خواری را می&zwnj;گیرد. این مقاله از دید &quot;اقتصاد سیاسی دین&quot; به صورتی فشرده یارانه&zwnj;خوری دستگاه دینی را بررسی می&zwnj;کند.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>حذف یارانه&zwnj;ها</strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>موضوع حذف یارانه&zwnj;ها در صدر خبرهای روز قرار گرفته است. با برداشتن سوبسید از کالاهای اساسی قیمت آنها گرانتر می&zwnj;شود و دولت برای این که این توهم را ایجاد کند که اتفاق خاصی نیفتاده، بخشی از پولی را که صرف سوبسید می&zwnj;شد، مستقیماً به حساب اهالی می&zwnj;ریزد. این نوع تقسیم پول، سوبسید مستقیم است که فرض بر این است جای سوبسید غیرمستقیم را نخواهد گرفت و زمانی متوقف خواهد شد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>در مورد فواید حذف یارانه&zwnj;ها می&zwnj;گویند: پرداخت یارانه دخالت در روند طبیعی بازار است، تعادل قیمت&zwnj;ها را به هم می&zwnj;زند و در درازمدت به ضرر اقتصاد ملی است. پرداخت یارانه، مانع رقابت طبیعی می&zwnj;شود و باعث می&zwnj;شود در عرصه&zwnj;هایی انگیزه&zwnj;های کافی برای سرمایه&zwnj;گذاری خصوصی وجود نداشته باشد. علاوه بر اینها یارانه&zwnj;ها بر بودجه دولتی فشار وارد می&zwnj;کنند و این به ضرر اقتصاد است. سیاست پرداخت یارانه همواره با رشد بوروکراسی و فساد اداری همراه است.</p> <p>&nbsp;</p> <p>قانون حذف یارانه&zwnj;ها در ایران، که در دی ماه ۱۳۸۸ به تصویب مجلس رسیده بود، سرانجام به دنبال نطق تلویزیونی رئیس جمهور اسلامی، محمود احمدی نژاد از تاریخ ۲۸ آذرماه ۱۳۸۹ وارد مرحله&zwnj;ی اجرا شد. پس از آن خبرهای اقتصادی روز همه حاکی از افزایش قیمت&zwnj;ها بودند.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>یارانه&zwnj;خواری دینی</strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>به دنبال اجرایی شدن قانون حذف یارانه&zwnj;ها سازمان تبلیغات اسلامی اعلام کرد که ۳۷ هزار مبلغ را به نقاط مختلف کشور اعزام کرده تا آنان در مورد لزوم این قانون در میان مردم تبلیغ کنند. سازمان تبلیغات اسلامی یکی از joint venture های مهم دولت و حوزه است. بودجه&zwnj;ی رسمی آن در سال ۱۳۸۸ بالغ بر ۳۷ میلیارد تومان بوده است. شعبه&zwnj;ی این سازمان در قم بودجه&zwnj;&zwnj;ای جداگانه دارد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>سازمان تبلیغات اسلامی خود درآمدی ندارد. بودجه&zwnj;ی آن یارانه&zwnj;ی مستقیمی است که از دولت دریافت می&zwnj;کند. این سازمان همچنین از میزان بالایی یارانه&zwnj;ی غیرمستقیم بهره&zwnj;مند می&zwnj;شود. بسیاری از ملایانی که با این دستگاه کار می&zwnj;کنند، با سیستمی یارانه&zwnj;ای تربیت شده&zwnj;اند و از صندوق&zwnj;های یارانه&zwnj;ای مختلفی پول می&zwnj;گیرند. فعالیت&zwnj;های مختلف این سازمان، از برگزاری نماز جمعه گرفته تا دیگ پلوی عاشورا و انبوهی انتشارات همه به کمک سوبسیدهای دولتی پیش می&zwnj;روند.<sup>۱</sup></p> <p>&nbsp;</p> <p>این سازمان فقط یک نمونه از &quot;یارانه&zwnj;خواری&quot; و به تعبیر دقیق&zwnj;تری &quot;رانت&zwnj;خواری&quot; دستگاه دینی است. <sup>۲</sup></p> <p>سازمان&zwnj;های دیگری در دستگاه دینی وجود دارند که برخی از آنها از یارانه&zwnj;ی مستقیم و برخی از یارانه&zwnj;ی غیرمستقیم استفاده می&zwnj;کنند. بودجه&zwnj;&zwnj;ای هم که به ارگان&zwnj;های سرکوب اختصاص می&zwnj;یابد، نوعی یارانه&zwnj;ی غیرمستقیم است که سازمان&zwnj;هایی چون سازمان تبلیغات اسلامی از آن سهم می&zwnj;برند. کارکرد ارگان&zwnj;های سرکوب، تداوم یارانه&zwnj;خواری این سازمان&zwnj;های دینی را امکان&zwnj;پذیر می&zwnj;کند. با این منطق می&zwnj;توان هر وسیله&zwnj;ی شکنجه در زندان&zwnj;ها را نوعی سوبسیددهی به دستگاه روحانیت تلقی کرد.</p> <p><strong><br /> </strong></p> <p><strong>تعریف نظام دینی و نظام سکولار</strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>فرض کنیم قانون حذف رایانه&zwnj;ها موفق شود و پس از پنج سال در اقتصاد ایران یارانه جایی نداشته باشد. واقعاً چنین خواهد بود؟ نه، تعبیر درست از قانون حذف رایانه&zwnj;ها چنین است: قرار است تنها به کالای دین یارانه تعلق گیرد؛ نرخ بقیه&zwnj;ی کالاها از منطق بازار تبعیت خواهد کرد.بر این پایه&zwnj; حکومت اسلامی را می&zwnj;توانیم به مثابه نظامی تعریف کنیم که در آن دین از یارانه&zwnj;ی دولتی برخوردار می&zwnj;شود. این تعریف، مشکل تعریف ساده&zwnj;ی نظام سکولار را حل می&zwnj;کند: نظام سکولار نظامی است که در آن دولت به دین یارانه نمی&zwnj;پردازد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>حکومت دینی حکومتی است که در آن کالای دین با بهره&zwnj;گیری از سوبسید دولتی به وفور و به ارزان&zwnj;ترین شکل، در واقع مجانی، به دست مصرف&zwnj;کننده می&zwnj;رسد. مصرف&zwnj;کنندگان هر چه بیشتر این کالا را مصرف کنند، شانس بیشتری برای ترقی این-جهانی می&zwnj;یابند. هر کس هر چه بیشتر مصرف کند، بیشتر از این شانس بهره می&zwnj;شود که در زمره&zwnj;ی خواص درآید یا چون درآمد، خاص&zwnj;الخاص شود. &quot;هر کس &ndash; هر چه&quot;، بر پایه&zwnj;ی این فرمول می&zwnj;توان گفت که سیستم یارانه&zwnj;ای دینی هم به کالا و هم به مصرف&zwnj;کننده تعلق می&zwnj;گیرد. مصرف&zwnj;کننده در مرحله&zwnj;ای از بهره&zwnj;وری، خود تولیدکننده&zwnj;ای می&zwnj;شود که به کالای تولیدی آن یارانه تعلق می&zwnj;گیرد، یعنی او می&zwnj;توان آن را به رایگان میان مصرف&zwnj;کنندگان توزیع کند و پول آن را از دولت بگیرد.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>رکود تورمی در بازار دین</strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>اختصاص وسیع یارانه&zwnj;ی دولتی باعث افت نرخ سود در رشته&zwnj;ی سرمایه&zwnj;گذاری دینی شود. ولی اگر یارانه کم شود، انگیزه برای جمع&zwnj;آوری سرمایه&zwnj;ی سمبلیک دینی کم شده و بازار سکه&zwnj;ی دین کم&zwnj;رونق می&zwnj;شود. با همان منطقی که از اختصاص یارانه به برخی کالاها و خدمات انتقاد می&zwnj;شود، می&zwnj;توان از اختصاص یارانه به کالای دینی هم انتقاد کرد، ولی چنین انتقادی، هر قدر هم که سطحی باشد، در حکومت اسلامی ساختارشکنانه است.</p> <p>&nbsp;</p> <p>نظام یارانه&zwnj;دهی به دین اصلاح&zwnj;پذیر نیست، چون نظام اصلاح&zwnj;پذیر نیست و برعکس. عوامل مختلفی باعث تباهی نظام خواهند شد. رکود تورمی در بازار کالای دینی و مبتذل&zwnj;تر شدن مداوم این کالا یکی از این عوامل است.</p> <p><br /> <strong>پانویس&zwnj;ها:</strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>۱ -در مورد وظایف و ساختار این سازمان رجوع کنید به <a href="http://www.ido.ir/myhtml/sazman/sazman.aspx">سایت رسمی</a> آن:<br /> &nbsp;</p> <p>۲-در مورد نمونه&zwnj;های دیگر بنگرید به این مقاله&zwnj;ی آگاهی&zwnj;بخش:<br /> مهدی خلجی: &quot;نظم نوین روحانیت&quot;، در کتاب: نظم نوین روحانیت در ایران، نشر آیدا (آلمان) ۲۰۱۰، صص ۳۱&minus;۷۴.</p> <p><br /> مقاله در اینترنت موجود است، <a href="http://fis-iran.org/fa/irannameh/volxxiv/orderofclericalestablishment">بنگرید به اینجا</a>.<br /> &nbsp;</p> <p><strong>مطلب مرتبط:</strong></p> <p><br /> <a href="http://zamaaneh.com/nikfar/2007/03/post_70.html">محمدرضا نیکفر: اقتصاد سیاسی دین</a><br /> &nbsp;</p>

محمدرضا نیکفر: همه‌ی یارانه‌ها حذف می‌شوند به جز یارانه‌ای که به دستگاه دینی تعلق می‌گیرد. بر پایه‌ی تجربه‌ی فعلی می‌توانیم نظام دینی را نظامی تعریف کنیم که در آن به دستگاه دینی سوبسید می‌دهند و در مقابل نظام سکولار را نظامی بدانیم که از این دستگاه امکان یارانه‌خواری را می‌گیرد. این مقاله از دید "اقتصاد سیاسی دین" به صورتی فشرده یارانه‌خوری دستگاه دینی را بررسی می‌کند.

حذف یارانه‌ها

موضوع حذف یارانه‌ها در صدر خبرهای روز قرار گرفته است. با برداشتن سوبسید از کالاهای اساسی قیمت آنها گرانتر می‌شود و دولت برای این که این توهم را ایجاد کند که اتفاق خاصی نیفتاده، بخشی از پولی را که صرف سوبسید می‌شد، مستقیماً به حساب اهالی می‌ریزد. این نوع تقسیم پول، سوبسید مستقیم است که فرض بر این است جای سوبسید غیرمستقیم را نخواهد گرفت و زمانی متوقف خواهد شد.

در مورد فواید حذف یارانه‌ها می‌گویند: پرداخت یارانه دخالت در روند طبیعی بازار است، تعادل قیمت‌ها را به هم می‌زند و در درازمدت به ضرر اقتصاد ملی است. پرداخت یارانه، مانع رقابت طبیعی می‌شود و باعث می‌شود در عرصه‌هایی انگیزه‌های کافی برای سرمایه‌گذاری خصوصی وجود نداشته باشد. علاوه بر اینها یارانه‌ها بر بودجه دولتی فشار وارد می‌کنند و این به ضرر اقتصاد است. سیاست پرداخت یارانه همواره با رشد بوروکراسی و فساد اداری همراه است.

قانون حذف یارانه‌ها در ایران، که در دی ماه ۱۳۸۸ به تصویب مجلس رسیده بود، سرانجام به دنبال نطق تلویزیونی رئیس جمهور اسلامی، محمود احمدی نژاد از تاریخ ۲۸ آذرماه ۱۳۸۹ وارد مرحله‌ی اجرا شد. پس از آن خبرهای اقتصادی روز همه حاکی از افزایش قیمت‌ها بودند.

یارانه‌خواری دینی

به دنبال اجرایی شدن قانون حذف یارانه‌ها سازمان تبلیغات اسلامی اعلام کرد که ۳۷ هزار مبلغ را به نقاط مختلف کشور اعزام کرده تا آنان در مورد لزوم این قانون در میان مردم تبلیغ کنند. سازمان تبلیغات اسلامی یکی از joint venture های مهم دولت و حوزه است. بودجه‌ی رسمی آن در سال ۱۳۸۸ بالغ بر ۳۷ میلیارد تومان بوده است. شعبه‌ی این سازمان در قم بودجه‌‌ای جداگانه دارد.

سازمان تبلیغات اسلامی خود درآمدی ندارد. بودجه‌ی آن یارانه‌ی مستقیمی است که از دولت دریافت می‌کند. این سازمان همچنین از میزان بالایی یارانه‌ی غیرمستقیم بهره‌مند می‌شود. بسیاری از ملایانی که با این دستگاه کار می‌کنند، با سیستمی یارانه‌ای تربیت شده‌اند و از صندوق‌های یارانه‌ای مختلفی پول می‌گیرند. فعالیت‌های مختلف این سازمان، از برگزاری نماز جمعه گرفته تا دیگ پلوی عاشورا و انبوهی انتشارات همه به کمک سوبسیدهای دولتی پیش می‌روند.۱

این سازمان فقط یک نمونه از "یارانه‌خواری" و به تعبیر دقیق‌تری "رانت‌خواری" دستگاه دینی است. ۲

سازمان‌های دیگری در دستگاه دینی وجود دارند که برخی از آنها از یارانه‌ی مستقیم و برخی از یارانه‌ی غیرمستقیم استفاده می‌کنند. بودجه‌‌ای هم که به ارگان‌های سرکوب اختصاص می‌یابد، نوعی یارانه‌ی غیرمستقیم است که سازمان‌هایی چون سازمان تبلیغات اسلامی از آن سهم می‌برند. کارکرد ارگان‌های سرکوب، تداوم یارانه‌خواری این سازمان‌های دینی را امکان‌پذیر می‌کند. با این منطق می‌توان هر وسیله‌ی شکنجه در زندان‌ها را نوعی سوبسیددهی به دستگاه روحانیت تلقی کرد.

تعریف نظام دینی و نظام سکولار

فرض کنیم قانون حذف رایانه‌ها موفق شود و پس از پنج سال در اقتصاد ایران یارانه جایی نداشته باشد. واقعاً چنین خواهد بود؟ نه، تعبیر درست از قانون حذف رایانه‌ها چنین است: قرار است تنها به کالای دین یارانه تعلق گیرد؛ نرخ بقیه‌ی کالاها از منطق بازار تبعیت خواهد کرد.بر این پایه‌ حکومت اسلامی را می‌توانیم به مثابه نظامی تعریف کنیم که در آن دین از یارانه‌ی دولتی برخوردار می‌شود. این تعریف، مشکل تعریف ساده‌ی نظام سکولار را حل می‌کند: نظام سکولار نظامی است که در آن دولت به دین یارانه نمی‌پردازد.

حکومت دینی حکومتی است که در آن کالای دین با بهره‌گیری از سوبسید دولتی به وفور و به ارزان‌ترین شکل، در واقع مجانی، به دست مصرف‌کننده می‌رسد. مصرف‌کنندگان هر چه بیشتر این کالا را مصرف کنند، شانس بیشتری برای ترقی این-جهانی می‌یابند. هر کس هر چه بیشتر مصرف کند، بیشتر از این شانس بهره می‌شود که در زمره‌ی خواص درآید یا چون درآمد، خاص‌الخاص شود. "هر کس – هر چه"، بر پایه‌ی این فرمول می‌توان گفت که سیستم یارانه‌ای دینی هم به کالا و هم به مصرف‌کننده تعلق می‌گیرد. مصرف‌کننده در مرحله‌ای از بهره‌وری، خود تولیدکننده‌ای می‌شود که به کالای تولیدی آن یارانه تعلق می‌گیرد، یعنی او می‌توان آن را به رایگان میان مصرف‌کنندگان توزیع کند و پول آن را از دولت بگیرد.

رکود تورمی در بازار دین

اختصاص وسیع یارانه‌ی دولتی باعث افت نرخ سود در رشته‌ی سرمایه‌گذاری دینی شود. ولی اگر یارانه کم شود، انگیزه برای جمع‌آوری سرمایه‌ی سمبلیک دینی کم شده و بازار سکه‌ی دین کم‌رونق می‌شود. با همان منطقی که از اختصاص یارانه به برخی کالاها و خدمات انتقاد می‌شود، می‌توان از اختصاص یارانه به کالای دینی هم انتقاد کرد، ولی چنین انتقادی، هر قدر هم که سطحی باشد، در حکومت اسلامی ساختارشکنانه است.

نظام یارانه‌دهی به دین اصلاح‌پذیر نیست، چون نظام اصلاح‌پذیر نیست و برعکس. عوامل مختلفی باعث تباهی نظام خواهند شد. رکود تورمی در بازار کالای دینی و مبتذل‌تر شدن مداوم این کالا یکی از این عوامل است.

پانویس‌ها:

۱ -در مورد وظایف و ساختار این سازمان رجوع کنید به سایت رسمی آن:
 

۲-در مورد نمونه‌های دیگر بنگرید به این مقاله‌ی آگاهی‌بخش:
مهدی خلجی: "نظم نوین روحانیت"، در کتاب: نظم نوین روحانیت در ایران، نشر آیدا (آلمان) ۲۰۱۰، صص ۳۱−۷۴.

مقاله در اینترنت موجود است، بنگرید به اینجا.
 

مطلب مرتبط:

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • کاربر مهمان

    <p>انقدر فشرده بود که چیزی از آن باقی نماند<br /> استاد عزیز نیکفر<br /> مسئله حکومت دینی یا سکولار نیست مسئله لیبرالیسم هار اقتصادی است متاسفانه شما در مباحثتان همیشه رو بنایی و سطحی مسائل را پی میگیرید<br /> کاش به جای مسخ در بلومبرگ و ماکس وبر اندکی دقیق تر مارکس را میخواندید همان که گویا شما باورمند به نخ نما شدن اندیشه اش هستید وگویا آن زمان است که شما از اسمان به زمین خواهید امد<br /> &nbsp;</p>

  • کاربر مهمان

    <p>مثل همیشه عالی استاد نیکفر</p>

  • کاربر مهمان ۲

    <p>خانم یا آقای کاربر مهمان (بررسی نشده): ۱. انسان در کسی مسخ نمی&zwnj;شود. ۲. بلومبرگ نداریم، شاید منظورتان بلومنبرگ باشد، بهتر است ابتدا خودتان یاد بگیرید که درست بنویسید، بعد نصیحت کنید. بیچاره مارکس که در ایران چه پیروانی یافته است!</p>

  • کاربر مهمان

    <p>من عینا این مسئله (رانت خواری دینی-عقیدتی) را در فروش کتاب مزخرف "دا" نوشته زهرا حسینی دیدم. جای تاسف داشت. چاپ 124 !!! در حالیکه در ایران کتابهای به تیراژ 5000 هم نمی رسند ! و چاپ دوم و سوم هم آرزوی ناشر و نویسنده است.</p>