فیلم ایرانی درباره موشک‌باران تهران: نماینده بریتانیا در اسکار
«زیر سایه» روایتی‌ست از پایداری یک زن ایرانی با یک پیشینه سیاسی در دوران موشک‌باران شهرها در زمانه جن‌زدگان. این فیلم بریتانیا را در اسکار نمایندگی می‌کند.
پیامدهای جنگ ایران و عراق در زندگی عاطفی و خانوادگی یک خانواده متوسط تهرانی با یک پیشینه سیاسی در سال‌های نخست انقلاب ایران
آکادمی هنرهای سینمایی و تلویزیونی بریتانیا (بفتا) فیلم «زیر سایه» ساخته بابک انوری، فیلمساز ایرانی‌تبار مقیم بریتانیا را به عنوان نماینده سینمای این کشور برای حضور در اسکار فیلم خارجی‌زبان به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی معرفی کرد: فیلمی فارسی‌زبان درباره پیامدهای جنگ ایران و عراق در زندگی عاطفی و خانوادگی یک خانواده متوسط تهرانی با یک پیشینه سیاسی در سال‌های نخست انقلاب ایران.
«زیر سایه» که نخستین فیلم بابک انوری‌ست، پیش از این در جشنواره فیلم ساندنس به نمایش درآمده بود و قرار است که از ۲۳ سپتامبر در بریتانیا و از ۷ اکتبر در ایالات متحده آمریکا اکران شود.
موشک‌باران شهرها در دوره جن‌زدگان
بابک انوری «زیر سایه» را از روی فیلمنامه‌ای که خودش بر اساس خاطرات دوران کودکی‌اش از جنگ و موشک‌باران محله‌های تهران نوشته کارگردانی کرده است. در این فیلم نرگس رشیدی، آوین منشادی و بابی نادری بازی می‌کنند و تهیه‌کنندگی آن را شرکت فیلمسازی «ویگ‌وام فیلم» به عهده داشته.
«زیر سایه» بیان سینمایی و استعاری موشک‌باران شهرها در جنگ هشت ساله ایران و عراق است، با سویه‌های اتوبیوگرافیک و در قالب ژانر وحشت مبتنی بر افسانه‌های جن و پری در فرهنگ ایرانی – اسلامی.
شیده (با بازی نرگس رشیدی) یک فعال سیاسی‌ست که در سال‌های جنگ خانه‌نشین شده و با وقوع جنگ، همسر او را که پزشک است به جبهه‌های جنگ اعزام کرده‌اند. شیده که به تنهایی در آپارتمانی در یکی از محله‌های تهران با دخترش زندگی می‌کند، گرفتار اوهام و کابوس‌هایی می‌شود. موشکی به محل سکونت این خانواده ایرانی اصابت کرده اما عمل نکرده است. حالا شیده خیال می‌کند آپارتمان او محل آمد و شد جن‌ها و ارواح خبیثه است. معلوم نیست که آیا در روزگار جن‌زدگان که زندگی مردم به کابوسی شباهت دارد، جن واقعاً وجود دارد یا این شیده است که با ذهنی آسیب‌دیده در آستانه جنون قرار گرفته است؟
بابک انوری می‌گوید: «من در بحبوحه جنگ ایران و عراق در تهران به دنیا آمدم و پنج سال اول زندگیم را در تهران و در زمان موشک‌باران شهرها گذراندم. می‌خواستم با این فیلم خاطرات دوران کودکی‌ام از آن زمان را که با استرس و ترس توأم است در قالب یک فیلم داستانی با یک زبان استعاری کار کنم.»
پایداری یک زن، یک مادر
در سال ۱۳۶۶ به دستور صدام حسین موشک‌باران تهران، تبریز، شیراز، کرج و قم آغاز شد. به مدت ۵۰ روز موشک‌های «الحسین» که ساخت عراق بود بر سر شهرهای ایران فرود آمد، و دو هزار نفر از اهالی این شهرها را کشت. بسیاری از کارمندان که در تهران زندگی می‌کردند، خانه و زندگیشان را گذاشتند و در پی سرپناهی امن، تهران را ترک کردند.
به گفته انوری یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های او در رویکرد به چنین داستانی این بود که بمباران شهرها در جنگ ایران و عراق و آسیب‌هایی که خانواده‌های شهرنشین متحمل شدند، در سینمای جهان تازگی دارد.
در ادبیات معاصر ایران، رمان «عطر مردگان» نوشته ناصر شاهین‌پر (شرکت کتاب، لس‌آنجلس) و همچنین رمان شناخته‌شده «محاق» نوشته منصور کوشان، نویسنده فقید ایرانی به موضوع بمباران شهرها در جنگ ایران و عراق می‌پردازند. هوشنگ گلشیری هم در رمان «در ولایت هوا» روایتی طنزآمیز از یک شهر جن‌زده و جنگ‌زده به دست می‌دهد.
انوری می‌گوید مادرش که در دوران موشک‌باران شهرها در تهران زندگی می‌کرده هم فیلمنامه را خوانده و هم فیلم را دیده و آن را تحسین کرده است. قهرمان این فیلم، شیده، یک مادر ایرانی و یک فعال سیاسی‌ست که با وجود آنکه زندگی‌اش مورد تهاجم قرار گرفته و او را به ورطه جنون کشانده، اما در مقابل ارواح خبیثه و جن‌ها مقاومت می‌کند و خود را به آن‌ها تسلیم نمی‌کند. در داستان‌های یاد شده ایرانی پیرامون بمباران شهرها اما چنین روحیه‌ای در شخصیت‌ها مشاهده نمی‌شود.
بابک انوری فیلمسازی را با ساختن موزیک‌ویدئوهایی آغاز کرد. او در سال ۲۰۱۲ به خاطر فیلم کوتاه «دو با دو» درباره یک مدرسه ایرانی در بریتانیا جایزه بفتا را به دست آورد.
بابک انوری دومین فیلمساز ایرانی‌ست که در سال جاری به نمایندگی از یک کشور مهاجرپذیر در عرصه‌های فرهنگی خبرساز شده است. در هفتاد و سومین دوره جشنواره فیلم ونیز آنا لیلی امیرپور، فیلمساز ایرانی - آمریکایی به خاطر فیلم «دسته بد» جایزه ویژه هیأت داوران قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی جهان را به دست آورد.
بیشتر بخوانید:
نظرها
نظری وجود ندارد.