نمایشگاه کتاب فرانکفورت: حضور ایران، غیبت عربستان سعودی
ایران سال گذشته نمایشگاه کتاب فرانکفورت را تحریم کرده بود. در سال جاری عربستان و کویت و بحرین غایب‌اند. مهم‌ترین موضوع آزادی بیان در اروپاست و نه اسلام.
نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سال ۲۰۱۵
پس از آنکه ایران در اعتراض به سخنرانی سلمان رشدی در افتتاحیه نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سال گذشته، این نمایشگاه را تحریم کرد، این‌بار، در سال ۲۰۱۶ ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت با دو غرفه بزرگسال ( ۱۹۰ متر) و غرفه کودک ( ۳۶ متر) حضور دارد، اما عربستان سعودی، بحرین و کویت ترجیح دادند، به جای نمایشگاه کتاب فرانکفورت در نمایشگاه کتاب تورین، به عنوان دومین نمایشگاه کتاب بزرگ جهان شرکت کنند.
رایزن فرهنگی سفارت عربستان سعودی در رم در این‌باره گفته است: «تلاش می‌کنیم اسلام را به جهانیان معرفی کنیم و اطلاعاتی درباره اماکن مقدس عرضه کنیم.»
نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سال جاری اما بیشتر مایل است به اروپا بپردازد و نه الزاماْ به اسلام.
آزادی بیان در اروپا
آزادی بیان همچنان یکی از مهم ترین موضوعات نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سال ۲۰۱۶ است. یورگن بوس، مدیر نمایشگاه کتاب فرانکفورت به خبرگزاری آلمان گفته است می‌بایست وضع آزادی بیان در برخی از کشورهای قاره اروپا مورد توجه قرار بگیرد. به گفته او در ترکیه، لهستان و مجارستان آزادی بیان در معرض تهدید قرار گرفته است.
نمایشگاه کتاب فرانکفورت ۱۸ اکتبر با سخنرانی مارتین شولتز، رییس پارلمان اروپا کارش را آغاز می‌کند. بوعالم صنصال، نویسنده الجزایری و الیف شفق، نویسنده ترکیه‌ای که در در رمان «حرام‌زاده استانبول» نسل‌کشی ارامنه را مضمون قرار داده در افتتاحیه نمایشگاه کتاب فرانکفورت حضور دارند.
«حرام‌زاده استانبول» دومین رمان الیف شفق است. او به خاطر این رمان و به اتهام «اهانت به ترک بودن» با خطر سه سال زندان مواجه شد، اما در اثر فشارهای بین‌المللی و به دلیل کمبود مدرک، پرونده او در ۲۱ سپتامبر ۲۰۰۶ بسته شد. حضور این نویسنده زن ترکیه‌ای به لحاظ تنش‌های سیاسی بین ترکیه و آلمان درباره نسل‌کشی ارامنه و مسأله آزادی بیان بعد از کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه در ترکیه، اهمیت ویژه‌ای دارد.
نماینده ایران: نویسنده‌ای نه چندان شناخته شده
نویسندگان ایرانی را شهریار عباسی در نمایشگاه کتاب فرانکفورت نمایندگی می‌کند: نویسنده‌ای نه چندان شناخته‌شده که نخستین رمانش را در سال ۱۳۸۱ منتشر کرد. او در رمانی به نام «موسم آشفتگی» پیامدهای یک زلزله سهمگین در تهران را نشان می‌دهد. پیش از او مهسا محب‌علی در رمان «نگران نباش» (نشر چشمه، ۱۳۸۷) از «پیرنگ» زلزله تهران برای پرداختن داستانی پیرامون سرگشتگی‌های نسل جوان استفاده کرده بود.
از ناشران مستقل ایرانی، نشر ثالث، انتشارات نگاه (ناشر آثار امیر حسن چهل‌تن)، نشر ققنوس (ناشر برخی از آثار عباس معروفی) و انتشارات شمع و مه در غرفه بزرگسال ایران آثارشان را عرضه می‌کنند.
افشین شحنه‌تبار، مدیر انتشارات شمع و مه سال گذشته درباره نحوه حضور ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت به رادیو زمانه گفته بود:
«حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب در دنیا بیشتر عملی نمایشی است تا ادبی و تأثیرگذار. البته حضور ایران در نمایشگاه‌هایی همچون فرانکفورت در همین سطح هم خالی از فایده نیست، اما سبقت دیگر کشور‌ها، با سابقه ادبی بسیار پایین‌تر از ما می‌تواند تأسف‌بر‌انگیز باشد.»
چالش کپی‌رایت و کتاب‌های لوکس
در نمایشگاه کتاب فرانکفورت ۷۱۰۰ ناشر از کشورهای مختلف جهان حضور دارند. انتظار می‌رود که تعداد بازدیدکنندگان از این نمایشگاه به نسبت سال گذشته ۱۷ درصد افزایش پیدا کند. در سال ۲۰۱۵، ۲۷۰ هزار نفر از نمایشگاه کتاب فرانکفورت دیدن کردند.
عقد قراردادهای بین‌المللی در زمینه نشر کتاب و همچنین قانون کپی‌رایت از مهم‌ترین وظایف بزرگ‌ترین نمایشگاه کتاب جهان است. ایران معاهده برن در زمینه حق تکثیر را امضاء نکرده است.
مهمان ویژه نمایشگاه کتاب فرانکفوت در سال جاری هلند و فلاندر است. از میان آثار نویسندگان هلندی و فلاندری، ۴۵۰ اثر به زبان آلمانی ترجمه شده که در نمایشگاه کتاب فرانکفورت عرضه می‌شود. سال گذشته از این قلمرو فرهنگی فقط ۸۵ اثر به آلمانی ترجمه شده بود.
یکی دیگر از موضوعات مهم در نمایشگاه کتاب فرانکفورت تحولات صنعت چاپ و گرایش برخی ناشران به انتشار کتاب‌های مجلل و لوکس با قیمت بسیار گران برای کلکسیونرهاست. به گفته یورگن بوس، مدیر نمایشگاه کتاب فرانکفورت، کتاب‌های هنری از اساس در حال دگرگونی‌اند. برخی از برندهای شناخته شده مانند پرادا و لویی ویتون در موزه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند و به نشر کتاب‌های ویژه و گرانقیمت روی آورده‌اند. برای مثال کتابی از آثار دیوید هاکنی، نقاش سرشناس انگلیسی به قیمت ۲۵۰۰ یورو در بازار عرضه شده است. اینگونه کتاب‌ها ناشران کم‌بنیه‌تر در عرصه هنر را با بحران اقتصادی مواجه کرد‌ه‌اند. نمایشگاه کتاب فرانکفورت در بخش ویژه‌ای به نام «آرت پلاس» تلاش می‌کند نقطه تماس هنر با کتاب‌گزاری و ابعاد این بحران تازه را نشان دهد و با کارشناسان به بحث بگذارد.
از هلند و فلاندر بیش از ۷۰ نویسنده به نمایشگاه کتاب فرانکفورت دعوت شده‌اند. شعار آن‌ها این است: آنچه که ما با شما به اشتراک می‌گذاریم.
بیشتر بخوانید:
نظرها
نظری وجود ندارد.