همجنس‌گرایی در اسلام: پارادوکسی دشوار

این متن ترجمه و خلاصه‌ای از مقاله «همجنسگرایی در اسلام: پارادوکسی دشوار» است. علت تلخیص این است متن اصلی مقاله‌ای پژوهشی و طولانی است. بخش‌هایی از آن که تکرار مکررات بوده را مترجم حذف کرده است. بخش‌هایی که خواننده ایرانی با توجه به سابقه زیست در کشور مسلمان و آشنایی نسبی با برخی از مضامین دین اسلام به طور پیش‌فرض از آنان مطللع است، نیز حذف شده‌اند.

دراین مقاله پیچیدگی‌های درهم تنیده‌ای در رابطه با همجنس‌گرایی در اسلام براساس بررسی مفاهیم قرآنی در باب سکسوالیته، برداشت‌های نظری در باب همجنس‌گرایی در جهان اسلام، تاثیر نفوذ غرب بر سکسوالیته و نقض حقوق بشر گی‌های مسلمان امروزی مطرح می‌شود.

مقدمه

همجنس‌گرایی تاریخی و همجنس‌گرایی دوران معاصر، هر دو یک واقعیت متناقض را نشان می‌دهند و آن وجود رویکردی غربی نسبت به جوامع اسلامی معاصر به ویژه در رابطه با سرکوب همجنس‌گرایان است. این سرکوب‌ها همواره وجود نداشته است و در واقع تا حدودی افزایش نفوذ غرب در جهان اسلام است که حتی موجب افزایش ننگ اجتماعی برای  همجنس‌گرایان  شده است.

اگر چه قرآن به صراحت همجنس‌گرایی را رد کرده ولیکن جوامع مسلمان دارای نوعی روابط پیچیده با احساسات همجنس‌خواهانه هستند که استحقاق پرداختن دارد.

قانون اسلامی و هموسکسوالیتی

قرآن بسیار صریح و روشن همجنس‌گرایی را محکوم می‌کند. ولیکن مقدار اندکی چشم‌پوشی و بخشندگی‌های دینی را نیز در اسلام شاهد هستیم.

در این کتاب آسمانی، همجنس‌گرایان به قوم لوط (داستان حضرت لوط و موعظه به مردم و در نهایت نابود شدن آن قوم به موجب عذاب الهی) ارجاع داده می‌شوند. در کتاب آسمانی مسلمانان از قوم لوط دو پرسش می‌شود:

آیا از میان مردمان جهان، با مردها آمیزش می‌کنید؟ و همسرانتان را که پروردگارتان برای شما آفریده رها می‌کنید؟ آری، شما مردمانی تجاوز کارید. (سوره شعراء آیات ۱۶۵ -۱۶۶).(۱)

این بیانات با نقل قول‌هایی از پیامبر اسلام نیز ادامه می‌یابد. پیامبر اسلام در حدیثی اشاره دارد که: هیچ فردی نباید به آلت جنسی همجنس خویش نگاه کند و هیچ دو همجنسی، چه مرد یا زن نباید زیر یک پوشش بخوابند.(۲)

رسول اسلام در "خطبه الوداع" نیز این طور بیان می‌کند: هرکس که با یک زن، مرد و یا یک پسر مقاربت مقعدی کند، در روز قیامت در نزد مردم متعفن‌تر از جسد ظاهر خواهد شد و به جهنم خواهد رفت و خداوند تمامی اعمال نیکوی او را لغو می‌کند.(۳)

دین اسلام نیز به مانند یهودیت مردم را به ارتباط طبیعی با جنس مخالف تشویق می‌کند. اسلام همچنین بر انجام فرائضی چون نماز، دعا و طلب فرزند صالح از خدا تاکید دارد. تجرد تقبیح می‌شود و در کنار تعدد زوجات رفتار «هترونرماتیو» (دگرجنس‌گرامحور) نیز تقویت می‌شود.

از آنجا که هدف ارتباط جنسی تولید مثل است با توجه به این اصل همجنس‌گرایی یک انحراف از اراده خداوند تلقی می شود که مسلمانان را به انقراض نسل‌شان تهدید می‌کند. در نتیجه جایی برای همجنس‌گرایی و همجنس‌گرایان وجود ندارد.(۴)

از نظر فقها همجنس‌گرایی نه تنها یک گناه، که به لحاظ قانون اسلامی، جرم محسوب می‌شود. ولیکن هیچ مجازات مشخصی برای آن در نظر گرفته نشده و تعیین مجازات به صلاحدید قاضی منوط شده است. شریعت، همجنس‌گرایان را بیشتر از اعتراف به جرم، به توبه تشویق می‌کند. این مساله به خوبی، فراوانی اندک ادبیات تنبیهی در رابطه با عصیان جنسی را توضیح می‌دهد.(۵)

قوانین اسلامی برای حفاظت از حریم خصوصی و محافظت به تمام معنی ایستادگی میکند. و بارها و بارها تاکید می‌کند که فرد تا زمانی که بدون شک و حتی کوچکترین شکی جرمش اثبات نشود، رأی باید به نفع شک و رد اتهام صادر شود.(۶) به این ترتیب، در فقه بیشتر به متهمان به  همجنس‌گرایی کمک می‌شود.

همجنس‌گرایان مسلمان

در جوامع اسلامی قرون وسطی، روابط جنسی در انطباق با اصول طبقات اجتماعی و سیاسی ساخت بندی شده بود. (۷) در این جوامع روابط مردان و پسران نوجوان که در آن یکی از آن‌ها نقش غالب، و پسر نوجوان نقش مغلوب (نقش جنس مخالف) را بازی می‌کردند، غیر معمول نبوده است.(۸) در این نوع روابط، فرد بزرگسال از طریق سلطه به لحاظ جنسی کامیاب می‌شود.

در واقع الگوی سنتی بر مبنای پسر بازی و نه روابط مساوات طلبانه وجود داشته است. با در نظر گرفتن تمامی این احوال، این روابط غیر قابل توضیح و غیر قابل قبول بود.(۹)

در دوران میانه این روابط جنسی که در آن یکی از شرکای جنسی مذکر همچون یک دختر جوان ایفای نقش می‌کرد ادامه داشت.

زکریای رازی در "رساله بیماری‌های پنهان" در باب تعریف "ابنه‌ای" یا همجنس‌گرای منفعل این عارضه را ناشی از اسپرم ضعیف مردانگی می‌داند و برای درمان آن برقراری روابط جنسی بیمار را با خدمتکاران و بردگان زیبارو تجویز می‌کند.(۱۰)

نکته مهم این است که رازی در پایان از خوانندگان خویش بابت پرداختن به این موضوع عذرخواهی می‌کند ولیکن آن را پدیداری طبیعی و وراثتی در نظر می‌گیرد.

ممنوعیت همجنس‌گرایی باعث شده است که تعداد کمی از این افراد آشکارسازی کنند. و این امر باعث شده که وجود آن‌ها نفی شود. حمایت از خانواده و و تشکیل آن و ایفای نقش پدر و همسر خوب (کامل) سبب شده که مردان هجنس‌گرا برای حفظ ظواهر و رعایت هنجارهای اجتماعی ازدواج کنند، و این مورد است که از موارد نقض حقوق بشر از سوی غربی‌ها تلقی می‌شود.(۱۱) ذکر احوالات سلطان محمد فاتح عثمانی و سلطان محمد غزنوی که علی رغم داشتن همسر بر روابط همجنس‌خواهانه خود مبادرت می‌ورزیدند، و البته که این روابط پنهانی و با حفظ شریعت در ظاهر صورت می‌گرفت نیز از مواردی است که از سوی غربی‌ها به دوجنس‌گرایی تعبیر می‌شود.

اگر چه در جوامع سنتی مسلمان، همجنس‌گرایان از سوی عموم تحمل می‌شوند، ولیکن از سوی مدرسان و روحانیون رد می‌شوند و از سوی دیگر بر اهمیت خانواده و ازدواج در اسلام تاکید می‌شود. همجنس‌گرایان افرادی هستند که در این موقعیت‌ها پذیرفته و موفق نشده‌اند. (ازدواج نکرده‌اند و موجب تولد کودکی نشده‌اند).

در سال ۱۹۸۶ اسماعیل الفاروقی، استاد اسلام شناسی دانشگاه تمپل، و همسر او لوئیس، توسط دانشجویی به قتل رسید.

قاتل مدعی شده بود فاروقی از او در ازای اعطای بورسیه  تحصیلی در فیلادلفیا تقاضای رابطه جنسی کرده است. (۱۲) جدای از اینکه آیا ادعای قاتل حقیقت داشته یا نه، این مساله به‌عنوان یک کج‌فهمی غربی از جنبه پارادوکسیکال همجنس‌گرایی در میان مسلمانان در نظر گرفته می‌شود. این بحث از عدم درک از پیچیدگی‌های خاص آموزه‌های اسلامی در مورد همجنس‌گرایی ناشی می‌شود. او قادر به درک اینکه همجنس‌گرایی تا زمانی که آشکار نشده مجاز است، و در جهان اسلام رفتارهای همجنس‌خواهانه یا اعمال جنسی این‌گونه بدون آنکه «گی» تلقی بشوند، انجام می‌شود، نبوده است.(۱۳) در ترکیه، مراکش و امثالهم در نقش «فاعل» ظاهر شدن در این روابط و لاف زدن از غلبه بر ضعیف‌تر (مرد زن نما، «مفعول» در دسترس) رواج دارد.(۱۴)

همچنین تجاوز جنسی به عنوان یک ابزار تحقیر توسط رژیم‌های سرکوبگر مانند ایران، و پاکستان نسبت به مخالفان سیاسی به عنوان یک سیاست سرکوب در نظر گرفته می‌شود. (۱۵)

در جهان اسلام فرهنگ‌های متعددی وجود دارد. در ادبیات منظوم ایران ارجاعات زیادی را به روابط همجنس‌خواهانه شاهد هستیم. بر خلاف سنت ایرانی، در اندلس و ادبیات مورهای شمال آفریقا، مفاهیم کمتری وجود دارد.

ولیکن در زندگی جوامع مسلمان «همجنس‌گرایی اضطراری» هم گزارش می‌شود. روابط جنسی با همجنس پیش از ازدواج برای تجربه لذت سکس.

روابط همجنس‌خواهانه یک معلول و نه یک علت در رابطه با کاهش فراوانی ازدواج است. مهاجرت مردان از جوامع مسلمان به غرب برای کار، می‌تواند از علل دیگر برای افزایش نرخ همجنس‌گرایی در زنان و کاهش آن در مردان باشد. (۱۶)

همجنس‌گرایان مسلمان در مواجهه با غرب

نظریه‌های رابطه جنسی با همجنس و نظریه‌های فمنیستی، می‏گویند که مقوله‌های جنسی مانند  دگرجنس‌گرایی، همجنس‌گرایی و دوجنس‌گرایی، جهانی نیستند و تنها به افرادی که خود را در این گرایش جنسی خاص تعریف می‌کنند اشاره دارد. کسانی‌که درگیر رابطه جنسی با همجنس خود هستند اگر این هویت‌‎ها را نپذیرند، شامل این طبقه‌بندی نمی‌شوند (۱۷).

دوران پیش از استعمار جهان اسلام کسانی که رابطه جنسی با همجنس داشتند، خود را «گی» نمی‌خواندند. در سفرنامه‌های غربیان در قرن هفده و هجده میلادی رواج ظاهری لواط همراه با تحسین روایت می‌شود(۱۸). تمایزهایی، به‌وسیله سکسوالیته غربی بین سکس، هویت جنسی، هویت جنسیتی  و انواعی از تمایلات جنسی و درجاتی از مردانگی و زنانگی‌ ساخته شده است. این مفاهیم در اواخر قرن اخیر در شرق میانه طنین انداز شد. (۱۹)

افزایش استعمار غربی در شرق میانه و جهان بزرگ‌تر اسلام با افزایش داغ ننگ بر علیه همجنس‌گرایی همبستگی مثبتی داشت. تخریب خویشاوندی مبتنی بر اجتماع، منتج از ظهور سرمایه‌داری نیروی مردانه‌ی کار را تقویت کرد و پدرسالارانگی و واحد خانواده‌ هتروسکشوال (دگرجنس‌سالار) را به‌عنوان ارزش‌های خود بنیان گذاشت. دولت‌ها داغ ننگ را بر علیه همجنس‌گرایی افزایش دادند.(۲۰)

در شرق میانه مفهوم همجنس‌گرایی به‌عنوان یک تیپ شخصیتی منحرف و مفهوم منفی و غربی تعریف شد. این نگرش نفوذ غربی تا حدودی سبب ایجاد تابوی معاصر در رابطه با همجنس‌گرایی در جوامع مسلمان شد. (۲۱) اتخاذ شیوه‌های خصمانه نسبت به همجنس‌گرایان بخشی از سیاست و میراث فرهنگی استعمار اروپاییان بوده است.(۲۲)

اکثر مسلمانان معاصر و نه فقط بنیادگرایان، همجنس‌گرایی را به‌عنوان یک محصول جانبی از افزایش نفوذ غربی تلقی می‌کنند. این امر باعث دشواری‌های بیشتری برای همجنس‌گرایان در جهان اسلام شده است.

حضور توریست‌های غربی همجنس‌گرا در کشورهای اسلامی شمال آفریقا تاثیرات روانی بر بومیان گزارد. شاید این روابط لواط گونه با غربیان، برای بومی‌ها استعمارشده نوعی انتقام از تجاوز امپریالیستی باشد. تمایل برخی از مسلمانان در برقراری رابطه جنسی با یک غربی را می‌توان تا حدودی به این خصومت و خشم نسبت داد.

ایجاد پایگاه‌های اینترنتی دوست‌یابی همچونGayEgybt.com چگونگی خوشامدگویی به دوست پسر خوش قیافه غربی و ضرورت چت‌های اینترنتی برای گی‌های توریست را فراهم کرد. این سایت در یازده دسامبر ۲۰۰۶ یک ویدئو حاوی هشدار پلیس مصر در رابطه با خطرات پیش روی توریست‌های همجنس‌گرا را به اشتراک گذاشت.(۲۳)

نقض حقوق بشر همجنس‌گرایان در جهان اسلام

نقض حقوق بشر همجنس‌گرایان در جهان اسلام بسیار شایع است. در بیشتر کشورهای اسلامی قوانینی بر علیه همجنس‌گرایان وجود دارد. در کشورهایی مثل سودان، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و یمن مجازات مرگ در نظر گرفته شده است.

ماجرای قایق تفریحی ملکه در مصر و شکنجه بیش از پنجاه نفر مرد همجنس‌گرای مصری، آغاز جمع آوری همجنس‌گراهای مصری توسط وزارت «حفاظت اخلاقی مصر»، استخدام خبرچین‌ها، دستگیری از طریق چت روم‌ها و دستگیری‌های متعدد همجنس‌گرایان در سراسر کشور را در پی داشت.(۲۴)

از موارد دیگر اعدام صدها نفر از مخالفان سیاسی بر اساس همجنس‌گرابی بعد از به قدرت رسیدن آیت‌الله خمینی در ایران  است .(۲۵) در مورد دیگری در ایران در جولای ۲۰۰۵ دو نوجوان به‌ نام‌های محمد عسگری و ایاز مرهونی به جرم همجنس‌گرایی به دار آویخته شدند.(۲۶)

با وجود خرده فرهنگ همجنس‌گرایانه در قاهره، بیروت و استانبول همچنان شاهد آزار و اذیت آنان که با همجنس رابطه دارند،هستیم. بسیاری از همجنس‌گرایان در کشورهای خاورمیانه تحت عنوان آزار و اذیت رسمی به‌عنوان پناهنده به غرب می‌روند.(۲۷)

یکی از موانع در راه مبارزه با این موارد از نقض‌ حقوق بشر این دیدگاه غالب است این جنبش‌های مرتبط به حقوق افراد بر اساس گرایش جنسی گی (همجنس‌گرا)، بومی نیست. بلکه یک ایده‌آل غربی تحمیلی  و غیر هم‌راستا با جوامع سنتی هستند.

جوزف مسعد، پروفسور فلسطینی و مدرس سیاست عرب در دانشگاه کلمبیا، استدلال می‌کند که کار سازمان‌هایی حقوق بشری مانند "گی و لزبین بین‌المللی" (ایلگا) و "کمیسیون بین‌المللی حقوق بشر گی و لزبین" (ایگل هرک) را می توان تحت عنوان «گی اینترنشنال» نام‌گذاری کرد.

در دیدگاه مسعد، «گی اینترنشنال» سهوا با تحمیل مفاهیم غربی از تمایلات جنسی به جهان اسلام باعث نقض حقوق بشر می‌شوند. مسعد ادعا می‌کند که حقوق همجنس‌گرایان جهانی نیست و تلاش برای اثبات حقوق بشر همجنس‌گرایان بر اساس نظریه‌های فمنیستی و همجنس‌گرایی که وی آن را به‌عنوان «گی اینترنشنال» مطرح می‌سازد روابط همجنس‌گرایانه را در برابر سرکوب فزاینده‌ی دولت در موقعیت دفاع از خود قرار می‌دهد.(۲۸)

«گی اینترنشنال»، تنظیمات اجتماعی میل جنسی سکسوال را به نفع بازتولید تصویر خود در جهان نابود می‌کند.(۲۹) فعالیت این گروه‌ها نه تنها جنبش‌های نوپا و در حال رشد همجنس‌گرایان را تهدید می‌کند بلکه سرکوب دولتی همجنس‌گرایی را به‌وسیله مرئی کردن جمعیتی در جهان اسلام که تفاوت‌های بسیار بزرگی از مفهوم غربی همجنس‌گرایی دارند و خود را با آن هویت‌یابی نمی‌کنند، افزایش می‌دهد.

نگاهی به آینده

‌تا کنون پیشرفت قابل توجهی در جهت احقاق حقوق همجنس‌گرایان در جهان اسلام مشاهده نشده است.

یکی از دلایل این است که با هزاران مشکلی که این منطقه با آن مواجه است محافظت از یک گروه کوچک اقلیت به‌عنوان یک اولویت در نظر گرفته نمی‌شود.(۳۰) در حال حاضر وضعیت حقوق بشر مسلمانان بسیار متزلزل است و با رشد بنیادگرایانه‌ی اسلام که حاضر به دفاع و اعتباربخشی به این مسئله که مورد اقبال مردم و دولت نیز قرار ندارد، نیست. چشم‌انداز آینده از جنبش همجنس‌گرایان مسلمان به نظر نمی‌رسد موجب تغییراتی برای آنان شود. این تغییر موکول به زمانی خواهد بود که تغییرات عمده‌ای در جهان مسلمانان شکل گیرد. ای کاش ایجاد موج حقوق همجنس‌گرایان در کنار جنبش پلورالیسم دینی و سیاسی انجام می‌شد.(۳۱) آن‌ها در جوامع مسلمان انگیزه‌ها و قهرمانان خاص خود را می‌خواهند.(۳۲)

این مقاله به تاریخ ۲۸ مارس ۲۰۰۷ در شماره سوم از دوره دوم مجله مک آلستر وابسته به کالج مک آلستر به چاپ رسیده است.

بیشتر بخوانید:

صفحه اسلام و همجنس‌گرایی در "زمانه"

-----------------------------

پانویس: