ترکیه و روسیه در انتظار اعلام جزئیات طرح «مناطق امن» ترامپ در سوریه

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا می‌خواهد «مناطق امن» برای جنگ‌زدگان در سوریه ایجاد کند. ترکیه از این طرح استقبال کرده اما گفته است که منتظر نتیجه نهایی تصمیم ترامپ می‌ماند. روسیه می‌گوید که در زمینه ایجاد «مناطق امن» واشنگتن دی‌سی با کرملین مشورت نکرده است.

روز پنجشنبه ۲۶ ژانویه/۷ بهمن، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین به خبرنگاران گفت که «متحدان آمریکایی‌مان، با ما در مورد ایجاد مناطق امن در سوریه مشورت نکردند. این یک تصمیم مستقل است.»

روسیه تا از جزئیات بیشتری از طرح پیشنهادی ایجاد مناطق امن در سوریه اطلاع پیدا نکند، نمی‌تواند درباره این موضوع نظر بدهد.

ترکیه از مدت‌ها پیش، از طرح ایجاد «مناطق امن» در داخل خاک سوریه حمایت کرده است. با این حال، وزارت خارجه ترکیه گفته که منتظر است تا جزئیات نتیجه پژوهشی را که دونالد ترامپ در این زمینه سفارش داده، بررسی کند.

حسین مفت‌ اوغلو، سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه روز ۲۶ ژانویه/۷ بهمن گفت: «ما دستور ریاست جمهوری آمریکا برای انجام پژوهش را دیده‌ایم. آنچه اهمیت دارد نتیجه این پژوهش است – اینکه چه پیشنهادهایی بر اساس آن خواهد شد.»

ریاست جمهوری آمریکا روز چهارشنبه ۲۵ ژانویه از ایجاد مناطق امن در سوریه برای اسکان پناهندگان خبر داد. «رویترز» هم نوشته که بنا به سندی که به دست این خبرگزاری رسیده، دونالد ترامپ به وزارت دفاع و وزارت امور خارجه آمریکا دستور داده که پژوهش در مورد ایجاد مناطق امن در سوریه را آغاز کنند.

بر اساس این دستور، وزارت خارجه همراه با وزارت دفاع آمریکا ۹۰ روز فرصت دارند که طرحی را برای ایجاد مناطق امن در سوریه به ترامپ ارائه دهند.

ریاست جمهوری آمریکا دستور داده که ایجاد مناطق امن هم در سوریه و هم در مناطق اطراف سوریه، بررسی شود با این هدف که «اتباع آواره سوریه بتوانند در این مناطق منتظر شرایط اقامت دائمی بمانند: مانند بازگشت به شهر خود یا انتقال به یک کشور سوم.»

مفت ‌اوغلو در واکنش به این خبر گفت: «ایجاد مناطق امن چیزی است که ترکیه از آغاز به آن توجه داشته است. بهترین نمونه هم شهر جرابلس است.»

جرابلس شهری در مرز ترکیه-سوریه است که ماه اوت ۲۰۱۶ از گروه «دولت اسلامی» (داعش) پس گرفته شد. ترکیه سعی کرده است که آوارگان سوری را در این شهر نگه دارد. همچنین ترکیه برخی از آوارگان سوری را از درون مرزهایش جمع آوری کرده و با اتوبوس به جرابلس فرستاده است.

این اولین برنامه اجرایی دونالد ترامپ در رابطه با جنگ داخلی سوریه پس از آغاز دوره ریاست جمهوری‌اش است.

طرح ایجاد مناطق امن

طرح ایجاد مناطق امن در سوریه تازگی ندارد. نخستین بار در سال ۲۰۱۲ این بحث مطرح شد اما به جایی نرسید. در آن زمان قرار بود که دو منطقه امن در سوریه به وجود آید: اولی در شنال غربی سوریه از شرق حلب تا حماه و جنوب حمص.

دومین منطقه امن در درعا در جنوب سوریه.

قرار بود ترکیه امنیت این دو منطقه امن را تأمین کند.

همچنین دولت‌های غربی خواهان برقراری منطقه پرواز ممنوع در این دو منطقه شده بودند اما این طرح به جایی نرسید.

نخستین بار طرح منطقه امن در جنگ بالکان در سال ۱۹۹۲ به ابتکار سازمان ملل به اجرا درآمد. سربازان کلاه آبی مسئولیت تأمین امنیت شهروندان جنگ‌زده در بوسنی و هرزگوین را به عهده داشتند.

برای تحقق این امر ساازمان ملل در ۲۱ فوریه ۱۹۹۲ با صدور قطعنامه شماره ۷۴۳ مقرر کرد که سربازان صلح به بوسنی و هرزگوین اعزام شوند. اما سربازان سازمان ملل در برقراری امنیت توفیق چندانی به دست نیاوردند تا اینکه در ۷ مه ۱۹۹۳ سازمان ملل با صدور قطعنامه ۸۲۴ اختیارات بیشتری برای سربازان صلح قائل شد و آن‌ها توانستند امنیت مناطق امن را تأمین کنند.