رأی دادگاه به نفع گل‌نوشته‌های هخامنشی
<p>بیژن روحانی - رأی دادگاه تجدید نظر در آمریکا، امیدواری‌ها را برای نجات گل‌نوشته‎های هخامنشی در دانشگاه شیکاگو از خطر مصادره شدن برانگیخته است. روز سه‌شنبه ۳۰ مارس، قاضی یک دادگاه فدرال تجدید نظر، حکم دادگاه بدوی در خصوص مصادره و فروش اشیاء تاریخی ایران را به نفع خانواده قربانیان حمله‌های ترویستی در اورشلیم و یبروت لغو کرد و پرونده را برای بررسی دوباره به دادگاه بدوی برگرداند.</p> <p><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20110403_Rouhani_PersianTablets.mp3"><img height="31" width="273" align="absMiddle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon.jpg" alt="" /></a><br /> هزاران گل نوشته‌ی هخامنشی که در دهه‌ی سی میلادی در حفاری‌های پارسه یا تخت جمشید به دست آمده‌اند از‌‌ همان سال‌ها به طور امانت به مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو فرستاده شدند تا متن‌هایی که به خط میخی روی آن‌ها نگاشته شده، خوانده و ترجمه شود. در طول این سال‌ها تعداد اندکی از این گل‌نوشته‌ها به ایران بازگشتند اما هنوز بخش عمده آن‌ها در اختیار مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو قرار دارد.</p> <p><br /> در سال ۱۳۸۵ وکلای خانواده قربانیان انفجارهایی تروریستی با متهم کردن حکومت ایران به دخالت در این انفجار‌ها و حمایت از گروه‌های بمب‌گذار، خواهان پرداخت غرامت شدند. پس از تشکیل پرونده، دادگاهی در آمریکا رأی داد تا از محل فروش این گل‌نوشته‌های باستانی و دیگر اشیاء باستانی ایران که در موزه‌های آمریکا نگهداری می‌شود، غرامت خانواده قربانیان تأمین شود.</p> <p><br /> این رأی در‌‌ همان ابتدا با واکنش دانشگاه شیکاگو روبه‌رو شد که این آثار باستانی را مصون از مصادره و توقیف می‌دانست. ایران گرچه در ابتدا در استخدام وکیل برای مقابله با این حکم از خود تعلل نشان داد، اما سرانجام با به کار گماردن یک نماینده ویژه و استخدام یک وکیل آمریکایی در برابر صدور این حکم از آثار تاریخی ایران در دادگاه دفاع کرد تا سرانجام دادگاه پذیرفت این اموال فرهنگی نباید جهت تأمین غرامت مصادره شوند.</p> <p><br /> اما به جز تلاش‌های دولت ایران، برخی تلاش‌های حقوقی در آمریکا نیز به راه افتاد تا مانع از قطعی شدن این حکم شود. به‌عنوان مثال شورای ملی ایرانیان آمریکا از سال ۲۰۰۶ تلاش‌هایی را برای جلوگیری از مصادره این اموال آغاز کرد و در این راه با برخی اعضای کنگره، سناتورهای آمریکایی و کاخ سفید نیز در تماس بود. پیش‌تر نیز پیشنهاد اصلاح یک لایحه‌ قانونی به وزارت دفاع آمریکا ارائه شده بود که مطابق آن اشیاء و اموال فرهنگی که در مؤسساتی نظیر موزه و کتابخانه نگهداری می‌شوند، نمی‌توانند به منظور تأمین بدهی یک دولت خارجی دیگر به آمریکا، مصادره و توقیف شوند.</p> <p><br /> خطر مصادره شدن این آثار باستانی نه تنها باعث نگرانی و اعتراض ایرانیان شده بود، بلکه ناخشنودی تعدادی از مؤسسات فرهنگی و باستان‌شناسان آمریکایی را نیز به همراه داشت. در این میان مؤسسه باستان‌شناسی آمریکا (AIA) نیز ضمن اعتراض به این اقدام در بیانیه‌ای تصریح کرده بود که اشیاء باستانی نباید به منظور پرداخت غرامت حراج شوند و کشور‌ها باید برای تبادل آثار فرهنگی خود احساس امنیت کنند. باستان‌شناسان آمریکایی همچنین بر این نکته تأکید داشتند که در صورت مصادره این گل‌نوشته‌های باستانی، ممکن است حس بی‌اعتمادی در سایر کشور‌ها نیز به وجود آید و از این پس بسیاری از مؤسسات فرهنگی در دنیا از فرستادن آثار خود به آمریکا خودداری کنند.</p> <p><img height="113" width="180" align="left" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/large_02_workers_at_persepolis.jpg" alt="" /><br /> طبق عرف بین‌المللی، اموال تاریخی و فرهنگی نباید برای تأمین غرامت به هر دلیل مصادره شوند اما دادگاه بدوی در آمریکا با استناد به یک قانون ضد تروریستی در مجموعه قوانین آمریکا، این اشیاء را فاقد مصونیت قضایی دانسته و حکم مصادره شدن آن‌ها را صادر کرده بود.</p> <p><br /> با مصادره این اموال این خطر وجود داشت که ایران بخش مهمی از اسناد تاریخی و باستانی خود را از دست دهد و تحقیقات علمی در خصوص آن‌ها به نتیجه نرسد. همچنین مشخص نبود با صدور حکم فروش این آثار، چه کسانی خریدار آن‌ها خواهند بود و از این پس آن‌ها را در کجا و تحت چه شرایطی نگهداری می‌کنند و آیا امکان دسترسی پژوهشگران به این گل‌نوشته‌ها فراهم خواهد بود یا خیر.</p> <p><br /> گل‌نوشته‌های هخامنشی که از پارسه به دست آمده‌اند اسنادی اداری از دوران پادشاهی داریوش یکم هستند که روی آن‌ها به خط میخی و زبان عیلامی در خصوص حقوق و دستمزد، جیره غذا و سایر آمار و اطلاعات حکومتی مطالب مهمی درج شده است. به گفته باستان‌شناسان دانشگاه شیکاگو، کنار هم گذاشتن تمام این اسناد حقایق مهمی در خصوص نظام اجتماعی در دوره هخامنشی را بیان می‌کند. مسئولان مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو قبلاً اعلام کرده بودند کار عکس‌برداری و ترجمه این اسناد مهم همچنان در حال انجام است و بخش مهمی از آن‌ها به صورت دیجتالی درآمده تا در آینده تمام پژوهشگران از سراسر دنیا بتوانند به نسخه‌های دیجتالی این الواح گلی دست پیدا کنند. اما پیش از این عبدلمجید ارفعی، پژوهشگر و متخصص زبان‌های باستانی، اعلام کرده بود کار ترجمه این گل‌نوشته‌ها چندین سال است که متوقف شده است.</p> <p><br /> با اعلام رأی دادگاه تجدید نظر در آمریکا، رییس سازمان میراث فرهنگی ایران اعلام کرده است حدود ۵۰۰ هزار دلار طی ۲ تا ۳ سال اخیر برای پیگیری این موضوع توسط ایران هزینه شده است. او همچنین اظهار امیدواری کرده است سازمان میراث فرهنگی با جدیت و با حکم دادگاه بازگشت این اشیاء باستانی را از مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو به ایران پیگیری می‌کند تا سرانجام پس از ۷۰ سال این آثار امانتی به کشور بازگردند.<br /> </p>
بیژن روحانی - رأی دادگاه تجدید نظر در آمریکا، امیدواری‌ها را برای نجات گل‌نوشته‌های هخامنشی در دانشگاه شیکاگو از خطر مصادره شدن برانگیخته است. روز سه‌شنبه ۳۰ مارس، قاضی یک دادگاه فدرال تجدید نظر، حکم دادگاه بدوی در خصوص مصادره و فروش اشیاء تاریخی ایران را به نفع خانواده قربانیان حمله‌های ترویستی در اورشلیم و یبروت لغو کرد و پرونده را برای بررسی دوباره به دادگاه بدوی برگرداند.
هزاران گل نوشته‌ی هخامنشی که در دهه‌ی سی میلادی در حفاری‌های پارسه یا تخت جمشید به دست آمده‌اند از همان سال‌ها به طور امانت به مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو فرستاده شدند تا متن‌هایی که به خط میخی روی آن‌ها نگاشته شده، خوانده و ترجمه شود. در طول این سال‌ها تعداد اندکی از این گل‌نوشته‌ها به ایران بازگشتند اما هنوز بخش عمده آن‌ها در اختیار مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو قرار دارد.
در سال ۱۳۸۵ وکلای خانواده قربانیان انفجارهایی تروریستی با متهم کردن حکومت ایران به دخالت در این انفجار‌ها و حمایت از گروه‌های بمب‌گذار، خواهان پرداخت غرامت شدند. پس از تشکیل پرونده، دادگاهی در آمریکا رأی داد تا از محل فروش این گل‌نوشته‌های باستانی و دیگر اشیاء باستانی ایران که در موزه‌های آمریکا نگهداری می‌شود، غرامت خانواده قربانیان تأمین شود.
این رأی در همان ابتدا با واکنش دانشگاه شیکاگو روبه‌رو شد که این آثار باستانی را مصون از مصادره و توقیف می‌دانست. ایران گرچه در ابتدا در استخدام وکیل برای مقابله با این حکم از خود تعلل نشان داد، اما سرانجام با به کار گماردن یک نماینده ویژه و استخدام یک وکیل آمریکایی در برابر صدور این حکم از آثار تاریخی ایران در دادگاه دفاع کرد تا سرانجام دادگاه پذیرفت این اموال فرهنگی نباید جهت تأمین غرامت مصادره شوند.
اما به جز تلاش‌های دولت ایران، برخی تلاش‌های حقوقی در آمریکا نیز به راه افتاد تا مانع از قطعی شدن این حکم شود. به‌عنوان مثال شورای ملی ایرانیان آمریکا از سال ۲۰۰۶ تلاش‌هایی را برای جلوگیری از مصادره این اموال آغاز کرد و در این راه با برخی اعضای کنگره، سناتورهای آمریکایی و کاخ سفید نیز در تماس بود. پیش‌تر نیز پیشنهاد اصلاح یک لایحه قانونی به وزارت دفاع آمریکا ارائه شده بود که مطابق آن اشیاء و اموال فرهنگی که در مؤسساتی نظیر موزه و کتابخانه نگهداری می‌شوند، نمی‌توانند به منظور تأمین بدهی یک دولت خارجی دیگر به آمریکا، مصادره و توقیف شوند.
خطر مصادره شدن این آثار باستانی نه تنها باعث نگرانی و اعتراض ایرانیان شده بود، بلکه ناخشنودی تعدادی از مؤسسات فرهنگی و باستان‌شناسان آمریکایی را نیز به همراه داشت. در این میان مؤسسه باستان‌شناسی آمریکا (AIA) نیز ضمن اعتراض به این اقدام در بیانیه‌ای تصریح کرده بود که اشیاء باستانی نباید به منظور پرداخت غرامت حراج شوند و کشور‌ها باید برای تبادل آثار فرهنگی خود احساس امنیت کنند. باستان‌شناسان آمریکایی همچنین بر این نکته تأکید داشتند که در صورت مصادره این گل‌نوشته‌های باستانی، ممکن است حس بی‌اعتمادی در سایر کشور‌ها نیز به وجود آید و از این پس بسیاری از مؤسسات فرهنگی در دنیا از فرستادن آثار خود به آمریکا خودداری کنند.
طبق عرف بین‌المللی، اموال تاریخی و فرهنگی نباید برای تأمین غرامت به هر دلیل مصادره شوند اما دادگاه بدوی در آمریکا با استناد به یک قانون ضد تروریستی در مجموعه قوانین آمریکا، این اشیاء را فاقد مصونیت قضایی دانسته و حکم مصادره شدن آن‌ها را صادر کرده بود.
با مصادره این اموال این خطر وجود داشت که ایران بخش مهمی از اسناد تاریخی و باستانی خود را از دست دهد و تحقیقات علمی در خصوص آن‌ها به نتیجه نرسد. همچنین مشخص نبود با صدور حکم فروش این آثار، چه کسانی خریدار آن‌ها خواهند بود و از این پس آن‌ها را در کجا و تحت چه شرایطی نگهداری می‌کنند و آیا امکان دسترسی پژوهشگران به این گل‌نوشته‌ها فراهم خواهد بود یا خیر.
گل‌نوشته‌های هخامنشی که از پارسه به دست آمده‌اند اسنادی اداری از دوران پادشاهی داریوش یکم هستند که روی آن‌ها به خط میخی و زبان عیلامی در خصوص حقوق و دستمزد، جیره غذا و سایر آمار و اطلاعات حکومتی مطالب مهمی درج شده است. به گفته باستان‌شناسان دانشگاه شیکاگو، کنار هم گذاشتن تمام این اسناد حقایق مهمی در خصوص نظام اجتماعی در دوره هخامنشی را بیان می‌کند. مسئولان مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو قبلاً اعلام کرده بودند کار عکس‌برداری و ترجمه این اسناد مهم همچنان در حال انجام است و بخش مهمی از آن‌ها به صورت دیجتالی درآمده تا در آینده تمام پژوهشگران از سراسر دنیا بتوانند به نسخه‌های دیجتالی این الواح گلی دست پیدا کنند. اما پیش از این عبدلمجید ارفعی، پژوهشگر و متخصص زبان‌های باستانی، اعلام کرده بود کار ترجمه این گل‌نوشته‌ها چندین سال است که متوقف شده است.
با اعلام رأی دادگاه تجدید نظر در آمریکا، رییس سازمان میراث فرهنگی ایران اعلام کرده است حدود ۵۰۰ هزار دلار طی ۲ تا ۳ سال اخیر برای پیگیری این موضوع توسط ایران هزینه شده است. او همچنین اظهار امیدواری کرده است سازمان میراث فرهنگی با جدیت و با حکم دادگاه بازگشت این اشیاء باستانی را از مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو به ایران پیگیری می‌کند تا سرانجام پس از ۷۰ سال این آثار امانتی به کشور بازگردند.
نظرها
نظری وجود ندارد.