«بعد از نوروز روشنی زیاد است»
<p>شهزاده سمرقندی - همان‌طور که می‌دانید برنامه «<strong>با همسایگان</strong>» هر جمعه شب از رادیو زمانه پخش می‌شود و توجه اصلی آن به زبان و فرهنگ فارسی‌زبانان است. موضوع امروز برنامه‏ی «همسایگان» وضعیت کنونی تئا‌تر و اپرای تاجیک در تاجیکستان است.</p> <p><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20110401_Hamsayagan_Golnazar_Teatr_tajik_shahzoda.mp3" target="_blank" rel="noopener"><img height="31" width="273" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon.jpg" alt="" /></a></p> <p><br /> تئا‌تر و اپرای تاجیک به‌خصوص در تاجیکستان بعد از فروپاشی اتحاد شوروی به فترت دچار شد. اما چند مدت است که برگزاری جشنواره‌های مثل «پرستو» خون در رگ و پی هنرمندان تاجیک دمیده و آن‌ها دوباره با تلاش پیگیرشان آثاری آفریده و روی صحنه آورده‌اند. تئاتر و اپرا که در تاجیکستان از کم‌دریافت‌ترین رشته‌های هنری محسوب می‌شود همچنان بیننده و طرفداران خود را دارد و آن‌طور که گل‌نظر، شاعر نامی تاجیک می‌گوید «نمایش‌ها کم آدم نیستند»، در این معنا که نمایش‌ها در این دوره‌ی فترت با اقبال تماشاگران مواجه‌اند.</p> <p><br /> اما با اینکه بسیاری از هنرمندان تاجیک در دوران جنگ داخلی تاجیکستان کشور را ترک کردند و در خارج به کارهای دیگری مشغو‌ل‌اند و فعالیت هم‌کسبان آن‌ها در داخل کشور آسان نیست، می‌توانیم بگوییم که میدان‌های خالی در حال پر شدن است و نسل جوان، شاعرانی مانند گل‌نظر در حال پر کردن جای‌های خالی و برآوردن نیاز‌های جامعه هستند و در این راه سخت می‌کوشند.</p> <p><br /> گل‌نظر که سراینده‌ی سرود ملی تاجیکستان است، بار اول است که دست به نمایشنامه‌نویسی برده. آن‌طور که خود او می‌گوید این‌کار را با شوق انجام داده و روی صحنه رفتن این نمایش حتماً بر نسل جدید تأثیرگذار خواهد بود. این نسل نوخاسته در چهارراه‌های آزادی‌های به‌دست آمده پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی هنوز نامطمئن قدم می‌زند.</p> <p><br /> «صبح بیداری» عنوان اثر تازه‌ی گل‌نظر است که بی‌شک مثل دیگر کارهای او بر جامعه‌ی تاجیک بی‌تأثیر نخواهد ماند.</p> <p><br /> به این بهانه، گفت‏وگویی دارم با گل‏نظر، شاعر مردمی تاجیک و سراینده‌ی سرود ملی تاجیکستان که به‌تازگی اپرای «صبح بیداری» را نوشته و قرار است تا دو هفته‏ی دیگر، روی صحنه‏های تئا‌تر تاجیکستان بیاید.</p> <p><br /> گل‏نظر از نوشته‏ی اخیر خود با ما می‌‏گوید:</p> <p><br /> کاری که کرده‏ام، برای خود من هم نماد نوی «ایجادیات» [در معنای آثار هنری] بود. من همراه با آهنگ‏ساز بسیار مشهور کشورمان، شرف‏الدین سیف‏الدینف اپرایی نوشته‏ایم. اپرت از من و آهنگ از استاد شرف‏الدین سیف‏الدینف است. نام این اثر «صبح بیداری» است که آن را به ۲۰ سالگی استقلال دولت تاجیکستان بخشیدم. این اپرا از جانب تئا‌تر اپرا و بالت استاد عینی پذیرفته شده و امید داریم که در روزهای جشن استقلال بر روی صحنه بیاید.</p> <p><br /> <strong>روی این اپرا چه هنرمندانی کار می‌‏کنند؟ یعنی الان در حال تمرین این اپرا هستید؟</strong></p> <p><br /> همه چیز آماده است، منتهی سالن اپرایی که قرار است اپرای ما را بر روی صحنه بیاورد، در حال آماده کردن اپرای دیگری است. ابتدا می‌بایست آن اپرا در نیمه‏ی دوم ماه آوریل به نمایش در‏آید، سپس نوبت به نمایش اپرای ما می‌‏رسد و تمرین‏‌ها شروع می‌‏شود.</p> <p><br /> <strong>کدام کارگردان این اپرا را اجرا می‌‏کند؟</strong></p> <p><br /> شمسی نظام‏اف، هنرمند مردمی تاجیکستان.</p> <p><br /> <strong>پس از فروپاشی شوروی، حدود ۱۰ سالی بود که اپرا و هنر نمایشنامه‏نویسی اُفت کرده بود. به نظر شما، این هنر دوباره به راه قبلی خود برگشته و بهتر شده است؟</strong></p> <p><img height="163" width="250" align="left" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/lohuti.jpg" alt="" /><br /> تا جایی که من خبر دارم، تهیه‏کنندگان بسیاری از کشورهایی مانند روسیه و ایتالیا با هنرمندان کشور ما مخصوصاً با فرزند زیادالله شهیدی، طالب شهیدی که آهنگ‏ساز بسیار مشهوری است، همکاری می‌‏کنند. مهم‏‌تر از همه آن است که تماشاگران ما شروع کرده‏اند که دوباره به دیدن تئا‌تر و همین‏طور تئا‌تر اپرا بالت بروند. اگر موضوع تئا‌تر جالب باشد، محتوای آن بتواند توجه مردم را به خود جلب کند، شوق‏آور باشد، به موضوع‏های زمان حاضر بپردازد و مؤثر باشد، مورد توجه قرار می‌‏گیرد.</p> <p><br /> اجرای آثار کلاسیک روسی، فرانسوی، ایتالیایی و آثاری مانند دون‏کیشوت، رمئو و ژولیت و…در برنامه‏های اپرابالت ما هست. تماشاگران هم به دیدن آن می‌‏روند. البته آن‏ شهرت پیشین که در زمان ملکه صادروا بود، امروز کمتر است. مکتب بالت و رقص روی صحنه‏‏ مانند شمع‏ کم‏سویی است، اما انشالله روشن می‌‏شود. نیاز به زمان دارد و شرایط بهتر خواهد شد.</p> <p><br /> ولی حال آن‏چه بیشتر روی صحنه به نمایش گذاشته می‌‏شود، «قشلاق طلایی»، از روی داستان مشهور میرسعید میرشکر و «کامده و معدن» از روی داستان میرزا بیدل است که لیبرته آنرا استاد دهاتی نوشته‏اند و امسال در تاجیکستان ۱۰۰ سالگی او جشن گرفته می‌‏شود. داستان‏های بچه‏گانه‏ای مانند بزک زنگوله‏پا، افسانه‏های جنگل و… نیز برای بچه‏‌ها اجرا می‌‏شود.</p> <p><br /> <strong>بیننده‏‌ها چگونه استقبال می‌‏کنند؟ به دیدن این نمایش‏‌ها می‌‏روند؟</strong></p> <p><br /> نمی‌‏توان گفت که تماشاگر خیلی زیاد است، اما تالار‌ها خالی نیستند. مخصوصاً برای نمایش‏های کودکان، تالار‌ها بسیار پر می‌‏شوند. برای ما هم مهم است که ذهن بچه‏‌ها را پرورش بدهیم و به این ترتیب، تالارهای ما خالی نخواهند ماند.</p> <p><br /> هرچند نمایش‏های کلاسیک تماشاگر زیادی ندارند، اما به گمان من، این مسأله به این خاطر نیست که این آثار شوق‏‏آور نیستند و یا آن‏طور که باید و شاید به‏طور شایسته روی صحنه نیامده‏اند. بلکه مردم با روزگار خودشان بسیار گرفتار هستند و اوقات فراغت‏شان کم است. اما وقتی خاطره‏های ما و ادبیات و شعر به شکوفایی می‌‏رسد که زندگی آسوده باشد و اجتماع خوب باشد. انشاالله که این گذران رو به سوی آفتاب است. هم‏چنان که بعد از نوروز، روشنی زیاد است.</p> <p><br /> آن‏طور که گل‏نظر خوش‏بین و امیدوار است، وضعیت اپرای تاجیک رو به بهبود آورده است و قرار است بهتر از این هم بشود. با امید کامیابی‏های زیاد برای تئا‌تر و اپرای تاجیک، برنامه را به پایان می‌‏رسانم و تا هفته‏ی دیگر که باز با یک برنامه‏ی دیگر از «همسایگان» با هم باشیم، با شما خداحافظی می‌‏کنم.</p> <p><br /> اگر نظر و یا پیشنهادی در ارتباط با موضوعات مربوط به فارسی‏زبانان، مشکلات و یا همکاری‏های مشترک فارسی‏زبانان دارید، با ما تماس بگیرد. از طریق وب‏سایت رادیو زمانه، می‌‏توانید تمام شماره‏های ما را دریافت کنید.</p> <p><br /> <strong>در همین زمینه:</strong></p> <p><br /> ::<a href="http://www.jadidonline.com/story/02022011/frnk/gulnazar_tajik_poet">گل‌نظر، شاعر همه، جدید آن‌لاین</a>::<br /> </p>
شهزاده سمرقندی - همان‌طور که می‌دانید برنامه «با همسایگان» هر جمعه شب از رادیو زمانه پخش می‌شود و توجه اصلی آن به زبان و فرهنگ فارسی‌زبانان است. موضوع امروز برنامهی «همسایگان» وضعیت کنونی تئاتر و اپرای تاجیک در تاجیکستان است.
تئاتر و اپرای تاجیک به‌خصوص در تاجیکستان بعد از فروپاشی اتحاد شوروی به فترت دچار شد. اما چند مدت است که برگزاری جشنواره‌های مثل «پرستو» خون در رگ و پی هنرمندان تاجیک دمیده و آن‌ها دوباره با تلاش پیگیرشان آثاری آفریده و روی صحنه آورده‌اند. تئاتر و اپرا که در تاجیکستان از کم‌دریافت‌ترین رشته‌های هنری محسوب می‌شود همچنان بیننده و طرفداران خود را دارد و آن‌طور که گل‌نظر، شاعر نامی تاجیک می‌گوید «نمایش‌ها کم آدم نیستند»، در این معنا که نمایش‌ها در این دوره‌ی فترت با اقبال تماشاگران مواجه‌اند.
اما با اینکه بسیاری از هنرمندان تاجیک در دوران جنگ داخلی تاجیکستان کشور را ترک کردند و در خارج به کارهای دیگری مشغو‌ل‌اند و فعالیت هم‌کسبان آن‌ها در داخل کشور آسان نیست، می‌توانیم بگوییم که میدان‌های خالی در حال پر شدن است و نسل جوان، شاعرانی مانند گل‌نظر در حال پر کردن جای‌های خالی و برآوردن نیاز‌های جامعه هستند و در این راه سخت می‌کوشند.
گل‌نظر که سراینده‌ی سرود ملی تاجیکستان است، بار اول است که دست به نمایشنامه‌نویسی برده. آن‌طور که خود او می‌گوید این‌کار را با شوق انجام داده و روی صحنه رفتن این نمایش حتماً بر نسل جدید تأثیرگذار خواهد بود. این نسل نوخاسته در چهارراه‌های آزادی‌های به‌دست آمده پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی هنوز نامطمئن قدم می‌زند.
«صبح بیداری» عنوان اثر تازه‌ی گل‌نظر است که بی‌شک مثل دیگر کارهای او بر جامعه‌ی تاجیک بی‌تأثیر نخواهد ماند.
به این بهانه، گفتوگویی دارم با گل‌نظر، شاعر مردمی تاجیک و سراینده‌ی سرود ملی تاجیکستان که به‌تازگی اپرای «صبح بیداری» را نوشته و قرار است تا دو هفتهی دیگر، روی صحنههای تئاتر تاجیکستان بیاید.
گل‌نظر از نوشتهی اخیر خود با ما می‌گوید:
کاری که کردهام، برای خود من هم نماد نوی «ایجادیات» [در معنای آثار هنری] بود. من همراه با آهنگساز بسیار مشهور کشورمان، شرفالدین سیفالدینف اپرایی نوشتهایم. اپرت از من و آهنگ از استاد شرفالدین سیفالدینف است. نام این اثر «صبح بیداری» است که آن را به ۲۰ سالگی استقلال دولت تاجیکستان بخشیدم. این اپرا از جانب تئاتر اپرا و بالت استاد عینی پذیرفته شده و امید داریم که در روزهای جشن استقلال بر روی صحنه بیاید.
روی این اپرا چه هنرمندانی کار میکنند؟ یعنی الان در حال تمرین این اپرا هستید؟
همه چیز آماده است، منتهی سالن اپرایی که قرار است اپرای ما را بر روی صحنه بیاورد، در حال آماده کردن اپرای دیگری است. ابتدا می‌بایست آن اپرا در نیمهی دوم ماه آوریل به نمایش درآید، سپس نوبت به نمایش اپرای ما می‌رسد و تمرینها شروع می‌شود.
کدام کارگردان این اپرا را اجرا میکند؟
شمسی نظاماف، هنرمند مردمی تاجیکستان.
پس از فروپاشی شوروی، حدود ۱۰ سالی بود که اپرا و هنر نمایشنامه‌نویسی اُفت کرده بود. به نظر شما، این هنر دوباره به راه قبلی خود برگشته و بهتر شده است؟
تا جایی که من خبر دارم، تهیهکنندگان بسیاری از کشورهایی مانند روسیه و ایتالیا با هنرمندان کشور ما مخصوصاً با فرزند زیادالله شهیدی، طالب شهیدی که آهنگساز بسیار مشهوری است، همکاری میکنند. مهمتر از همه آن است که تماشاگران ما شروع کردهاند که دوباره به دیدن تئاتر و همینطور تئاتر اپرا بالت بروند. اگر موضوع تئاتر جالب باشد، محتوای آن بتواند توجه مردم را به خود جلب کند، شوقآور باشد، به موضوعهای زمان حاضر بپردازد و مؤثر باشد، مورد توجه قرار میگیرد.
اجرای آثار کلاسیک روسی، فرانسوی، ایتالیایی و آثاری مانند دونکیشوت، رمئو و ژولیت و…در برنامههای اپرابالت ما هست. تماشاگران هم به دیدن آن میروند. البته آن شهرت پیشین که در زمان ملکه صادروا بود، امروز کمتر است. مکتب بالت و رقص روی صحنه مانند شمع کمسویی است، اما انشالله روشن می‌شود. نیاز به زمان دارد و شرایط بهتر خواهد شد.
ولی حال آنچه بیشتر روی صحنه به نمایش گذاشته می‌شود، «قشلاق طلایی»، از روی داستان مشهور میرسعید میرشکر و «کامده و معدن» از روی داستان میرزا بیدل است که لیبرته آنرا استاد دهاتی نوشتهاند و امسال در تاجیکستان ۱۰۰ سالگی او جشن گرفته می‌شود. داستانهای بچهگانهای مانند بزک زنگولهپا، افسانههای جنگل و… نیز برای بچهها اجرا می‌شود.
بینندهها چگونه استقبال میکنند؟ به دیدن این نمایش‌ها میروند؟
نمیتوان گفت که تماشاگر خیلی زیاد است، اما تالار‌ها خالی نیستند. مخصوصاً برای نمایشهای کودکان، تالار‌ها بسیار پر میشوند. برای ما هم مهم است که ذهن بچهها را پرورش بدهیم و به این ترتیب، تالارهای ما خالی نخواهند ماند.
هرچند نمایشهای کلاسیک تماشاگر زیادی ندارند، اما به گمان من، این مسأله به این خاطر نیست که این آثار شوقآور نیستند و یا آن‌طور که باید و شاید بهطور شایسته روی صحنه نیامدهاند. بلکه مردم با روزگار خودشان بسیار گرفتار هستند و اوقات فراغتشان کم است. اما وقتی خاطرههای ما و ادبیات و شعر به شکوفایی می‌رسد که زندگی آسوده باشد و اجتماع خوب باشد. انشاالله که این گذران رو به سوی آفتاب است. همچنان که بعد از نوروز، روشنی زیاد است.
آن‌طور که گل‌نظر خوشبین و امیدوار است، وضعیت اپرای تاجیک رو به بهبود آورده است و قرار است بهتر از این هم بشود. با امید کامیابیهای زیاد برای تئاتر و اپرای تاجیک، برنامه را به پایان میرسانم و تا هفتهی دیگر که باز با یک برنامهی دیگر از «همسایگان» با هم باشیم، با شما خداحافظی میکنم.
اگر نظر و یا پیشنهادی در ارتباط با موضوعات مربوط به فارسی‌زبانان، مشکلات و یا همکاریهای مشترک فارسی‌زبانان دارید، با ما تماس بگیرد. از طریق وبسایت رادیو زمانه، میتوانید تمام شمارههای ما را دریافت کنید.
در همین زمینه:
نظرها
نظری وجود ندارد.