ویدا حاجبی تبریزی درگذشت
فعال سیاسی چپ و یکی از اعضای پیشین سازمان چریکهای فدایی خلق ایران و نویسنده کتاب پربازتاب «داد بیداد» در تبعید چشم بر جهان فروبست.
ویدا حاجبی تبریزی، فعال سیاسی چپ و یکی از اعضای پیشین سازمان چریکهای فدایی خلق ایران
ویدا حاجبی تبریزی، فعال سیاسی چپ و یکی از اعضای پیشین سازمان چریکهای فدایی خلق ایران بامداد دوشنبه ۱۳ مارس در اثر سکته مغزی در بیمارستان پیتیه-سلپتریر پاریس درگذشت. او هنگام مرگ ۸۱ سال داشت.
ویدا حاجبی در زمستان ۱۳۳۵ برای ادامه تحصیل در رشته معماری به پاریس رفت. او یکی از هم‌دانشگاهی‌های فرح دیبا، همسر شاه فقید ایران بود. پری، خواهر او پایش را به محافل روشنفکری چپ در سال‌های دهه ۱۹۵۰ در فرانسه باز کرد و او در این محافل با مبارزات مردم در کشورهای الجزایر، کوبا و ونزوئلا آشنا شد.
حاجبی تحصیل در رشته معماری را نیمه‌کاره رها کرد و به کاراکاس رفت و تحصیلاتش در رشته جامعه‌شناسی را به پایان رساند. او سپس به ایران بازگشت و در مؤسسه تحقیقات علوم اجتماعی مشغول به کار شد. زمینه کار او در این دوران پژوهش درباره زندگی عشایر و روستاییان ایرانی بود.
ویدا حاجبی تبریزی به دلیل فعالیت‌های سیاسی‌اش در سال ۱۳۵۱ به زندان افتاد. در سال ۱۳۵۷ او جزو نخستین زندانیان سیاسی بود که با وقوع انقلاب از زندان‌ها آزاد شده بودند.
حاجبی تحت تأثیر آشنایی‌اش با فیدل کاسترو، رهبر فقید انقلاب کوبا، بعد از پیروزی انقلاب به سازمان چریکهای فدایی خلق پیوست.
در جریان انشعاب سازمان چریکهای فدایی خلق ایران در اردیبهشت ۱۳۵۹ ویدا حاجبی جزو «جناح چپ اکثریت» بود.
در سال‌های تبعید، به مدت ۱۰ سال نشریه «آغازی نو» را با یاران و هم‌فکرانش منتشر می‌کرد. پس از توقف انتشار این نشریه به دلیل «اختلافات درونی»، فصل دیگری در زندگی ویدا حاجبی آغاز می‌شود: بازنگری در گذشته. او درباره این تحول درونی گفته است:
«بازنگری گذشته، برایم نه فقط به معنای مرور خاطرات، بلکه به معنای بازنگری تاریخ سیاسی و فرارفتن از مصلحت‌‌اندیشی و نسخه‌های از پیش آماده بود.»
کتاب‌های «داد بیداد»، «یادها» و «پری حاجبی» محصول این تلاش است.
«داد بیداد»روایتگر وضعیت سیاسی و اجتماعی در دوران شاه از منظر زندانیان سیاسی‌ست و از برخی روابط بین زندانیان سیاسی پرده برمی‌دارد. او در گفت‌وگویی درباره این کتاب گفته است:
«در جریان نوشتن این کتاب دیدم خود ما هم چقدر بی‌دادها داشته‌ایم، بی‌داد‌های هر چند کوچک، که دیدنشان اهمیت دارد: تحریم، نادیده گرفتن وضعیت دیگری، تفکری که حقانیت ۱۰۰ درصدی برای خود قائل است و تحمل و مدارا ندارد.»
«یادها» اما برخلاف کتاب پیشین صرفاً از دریچه چشم نویسنده روایت شده و زندگی‌نامه خودنوشت اوست. «پری حاجبی» تصویری از دوران نوجوانی او و رابطه ژرف عاطفی‌اش با خواهرش را به دست میدهد.
متن کامل کتاب «یادها» نوشته ویدا حاجبی تبریزی پیش از این در سایت مدرسه فمینیستی منتشر شده است.
نظرها
بیژن
خانم ویدا حاجبی در مبارزات دانشجویی خارج از کشور جذب سازمان انقلابی شد و با اعضای سازمان انقلابی به کوبا رفت. اما در دوران زندان و شاید در اثر زندگی در ایران وتحلیل شرایط آن روزگار به سمت سازمان چریکهای فدایی خلق جذب شد کتاب داد بیداد که مصاحبه ای با زنان زندانی در زندان شاه است دو نتیجه بسیار مهم دارد. یکی اینکه روی دیگری از حکومت شاهنشاهی را نشان میدهد. و درجه بلاهت و بیخبری گردانندگان ساواک از روسای آن تا شکنجه گرانش را برملا میسازد. ونشان میدهد که پشت آن کبکبه و دبدبه چه احمقهایی بر کشور حکومت میکردند دوم این نتیجه اینکه در عین حال این گردانندگان دستگاه امنیت و اطلاعات از برخی جهات از جانشینانشان در حکومت اسلامی چه بسا انسان تر بودند. یادش گرامی باد