«طرح سالمسازی دریا»، طرحی برای تفکیک جنسیتی ساحل دریای خزر، میخواهد بگوید که حضور تن زن و تن مرد در کنار هم در فضای عمومی ناسالم است. ترکیب سالمسازی اینجا دستورهای مذهبی را به قوانین عرفی، آمالهای اخلاقی و همچنین موضوع بهداشت و سلامت وصل میکند. سالم اینجا واژه کلیدی است. این واژه یک فضای امنیتی-انضباطی را به اخلاقی که فلسفهاش هراس از تن، برهنگی و رابطه تنها باهم است، پیوند میزند. این هراس حقبهجانب در کنار دریا ایستاده است که بگوید: اگر تن مردان کنار تن زنان در دریا باشد، دریا دیگر سالم نیست، بهداشتی نیست، ضرر دارد، پر از مفاسد اخلاقی است.
تفکیک جنسیتی ساحل دریای خزر از دهه ۱۳۶۰ برقرار است. در خردادماه هر سال فرمانداریها و شهرداریهای شهرستانهای ساحلی به ترتیب فعال میشوند تا «طرح سالمسازی دریا» را اجرا کنند. دریا، جایی که آب هست و ساحل شنی را تیرهای چوبی میزنند، چادرهای برزنتی میکشند و بخش آبتنی زنان و مردان را از دیدهها میپوشانند. عملاً اما مردان همهجا آبتنی میکنند و نگرانی بیشتر در مورد تن زنان است.
تا آغاز خردادماه و آغاز این طرح، هنوز «پاسبان» دریا نیامده که آب را «سالم» کند. در این فرصت اندک، برخی از زنان دل به دریا میزنند و بالباس بیرون چادرها پا به آب میگذارند و دریا را برای خود مجاز میکنند.
دل به دریا زنندگانند اینان: ممکن است به نظر برسد که آخوندهایی که این فتواها را می دهند و این احکام را برای محدودکردن زنان در همه جا و ازجمله در دریا صادر می کنند، بیماران فکری و جنسی هستند که البته بسیاری از اخوندها و اقعا بیمار جنسی هستند و عمیقا به خاطر رشد و نموشان در محیطهای مشخص آخوندی، با این بیماری ها و انحرافهای فکری و دیدگاهی بزرگ شده اند. در واقع با واژه «سالم سازی» انحراف و بیماری و ناسالم فکری و روحی خودشان را «محجبه» می کنند تا ما «نامحرم»ها نبینیم که توی مغزشان چه خبر است؟
ولی اصل مسأله که یک جلوه اش «سالم سازی دریا »نام گرفته دو پارامتر مشخص دارد:
یکی این که بخشی از سرکوب عمومی است که این رژیم برای اعمال هژمونی و سلطه خودش بر کل جامعه به آن دست می زند و مضمونی عمیقا سیاسی دارد. اگر از این کارها نکند باید ظرف چند ماه بساط حکومت آخوندی را جمع کند.
دوم این که می خواهد، نیروی بالنده عصر و زمانه ما و به ویژه نیروی جوشان و خروشان و توانمند زن ایرانی را در این عصر و زمانه به بند بکشد و در خانه نگهدارد یا به خانه ها پس براند.
بنابراین عنوان مناسبی است که به قول شادروان احمد شاملو: دل به دریا زنندگان اینان …
احمد مجد / 10 April 2017