مسجد فمینیستی برلین در جست و جوی تغییر
مسجدی در برلین افتتاح شده که در آن حجاب اجباری نیست، زنان و مردان کنار هم نماز می‌خوانند و زنان می‌توانند موذن و امام جماعت باشند.
داخل ساختمانی با آجرهای قرمز، جدیدترین و شاید عجیب‌ترین مسجد برلین قرار دارد: مسجدی که سیران آتش، در آن انقلابی فمینیستی برپا کرده است.
«الله اکبر!»
این صدای زنی موذن است که می‌گوید: «خدا بزرگ است» و مسلمانان را برای نماز فرا می‌خواند. در یک اقدام سنت شکن دیگر، زنان و مردان که معمولا برای نماز از هم جدا می‌شوند، روی زمین کنار هم نشسته‌اند و نماز می‌خوانند.
سیران آتش که خودش را یک مسلمان فمینیست می‌نامد، بنیانگذار این مسجد جدید است. او قدم روی فرشی کرم‌رنگ می‌گذارد و خطبه می‌خواند. دو امام جماعت، یک زن و یک مرد، بعداً نمازهای روز جمعه را به عربی می‌خوانند. نماز با پیوستن دو خاخام برای بازدید و خواندن یک آهنگ به عبری که درباره دوستی است، پایان می‌یابد.
نماز جمعه در مسجد ابن رشد- گوته این چنین پایان می‌یابد: ارائه گونه‌ای دیگر از اسلام. با وجود مشکلاتی مانند افراط گرایی در اروپا و سراسر جهان، آتش و حامیان او می‌گویند که برای این مشکلات راه حل ساده‌ای دارند: ارائه اسلامی پیشرو و حتی فمینیستی.
آتش می‌گوید: «هدف ما این است که به اسلام لیبرال فضایی امن ببخشیم. من در مساجد عادی که در آن زنان باید در اتاق‌های زشت پشتی نماز بخوانند، احساس مورد تبعیض قرار گرفتن می‌کنم.»
با وجود اینکه در کنار حمایت‌های امیدوارکننده، انتقادهایی هم به این مسجد وجود دارد اما این مسجد در شمار یکی از مساجد لیبرالی است که در سال‌های اخیر اغلب یک زن آنها را بنیان گذاشته است.
حامیان این مسجد آن را پادزهری در مقابل تبعیض جنسیتی‌ای که در مساجد وجود دارد می‌دانند. در مساجد عادی، اغلب زنان مسلمان مجبورند در فضاهای کوچک نماز بخوانند اما این مسجد فمینیستی به دنبال ایجاد تغییر است.
در لندن یک مسجد به نام «مسجد ابتکاری دربرگیرنده» در سال ۲۰۱۲ از سوی یک زن بنیان گذاشته شد. امامان زن مرتب در این مساجد نماز می‌خوانند. مردان و زنان در آن در یک مکان عبادت می‌کنند و گی‌ها و لزبین‌ها هم در آن امکان حضور دارند. اخیرا، در کالیفرنیا و سوییس و دانمارک هم مساجد مختلط یا مساجد زنانه ایجاد شده است.
زنان و مردان به شکل سنتی جداگانه نماز می‌خوانند. برخی می‌گویند که قرآن جداسازی زن و مرد را ترویج نکرده است اما برخی می‌گویند که صدای زنان هنگام نماز نباید شنیده شود.
همچنین به طور سنتی زنان نمی‌توانند به عنوان امام جماعت نماز بخوانند. زنان مسلمان با نرم‌های مذهبی که دهه‌هاست آنها را احاطه کرده، در چالش‌اند. در میان فعالان زنی که در این زمینه تلاش کرده‌اند می‌توان از امینه ودود نام برد که در سال ۱۹۹۴ در یک مسجد در آفریقای جنوبی، نماز جمعه را امامت کرد.
آتش، مسجد برلین را از راه دریافت کمک‌های مردمی راه‌اندازی کرده است. او که زاده ترکیه است، در جامعه ۴ میلیون نفری مسلمانان آلمان شناخته شده است. او به دلیل فعالیت‌هایش در حوزه زنان بارها تهدید به مرگ شده است.
ایجاد این مسجد به بحث در شبکه‌های اجتماعی هم تیدیل شده است.
اما برهان کسیچی، رییس شورای اسلامی آلمان، مسجد او را جای مناسبی برای عبادت نمی‌داند: «ما فعلا در حال نظاره‌ایم و متعجبیم، چیزی که آنجا اتفاق می‌افتد اصلا ربطی به اسلام ندارد.»
او افزوده: «البته که زنان با مردان برابرند. جداسازی زنان و مردان در مکان‌های مذهبی معنایش این نیست که آنها با مردان برابر نیستند. اما من می‌خواهم بدانم این جماعت چقدر دوام خواهد آورد. به نظر می رسد این جماعت ترکبی تصادفی از منتقدان مختلف اسلام باشند.»
در افتتاحیه نماز جمعه، مسجد که در داخل یک فضای تئاتر قدیمی از یک کلیسای پروتستان قرار دارد، بیش از نمازگزاران، میزبان روزنامه نگاران و نیروهای امنیتی بود. در میان جوانان مسلمان، هیثم الکوباتی، ۲۶ ساله، یک یمنی نه شش سال قبل به آلمان آمده هم حضور داشت.
او گفت که اولین بار است در مسجد در کنار زنان نماز می‌خواند و زمان لازم است تا به آن عادت کند: «اما به اعتقاد او هر چیز تازه‌ای عجیب به نظر می‌رسد و شاید حتی ترسناک باشد. اما مطمئنم که در آینده این هم یک روش عبادت خواهد بود.»
الهام مانع، امام جماعت زن این مسجد که نماز جمعه را خواند، می‌گویند که نماز خواندن مختلط یک موضوع مرتبط به برابری جنسیتی است. او می‌گوید: «اینکه یک زن چطور و کجا نماز بخواند، وضعیت اجتماعی جامعه او را نشان می‌دهد. اگر از زن خواسته شود در مکان جدایی نماز بخواند، و یا در دوران عادت ماهانه نماز نخواند، اینها همه محدودیت‌هایی است که به او تحمیل شده چون جامعه زن را کامل و مانند مرد نمی‌داند و در چنین جامعه ای قطعا برابری جنسیتی وجود ندارد.»
مانع می‌گوید: «می‌دانم که تغییر سخت است چون افراد به انجام برخی کارها عادت کرده‌اند. اما زمان تغییر فرا رسیده است. ما تغییر را آغاز کرده‌ایم.»
نظرها
بهرنگ
با سلام دین اسلام تنها دینی است که پیرو دارد اما مقوله ای به اسم دین شناسی ندارد. [رسم و عُرف قبایل عرب را دین عنوان کردن استهزای دین است.] از جمله موضوعات محوری دین شناسی "تشخیص مخاطب" یا "مخاطب شناسی دین" است. یعنی پاسخ به این پرسش که: مخاطب این دین کیست؟ یهودیت برای مثال به استناد تورات و نیز قرآن دین قومی و نژادی است. یعنی دین "قوم بنی اسرائیل" است. موسی پیامبر قوم یهود است. مسیحیت پس از پایان یافتن اقتدار قرون وسطایی ِپاپ و کلیسا یک دین فراقومی است. یعنی دین "یا ایهاالانسان" است. اسلام از نوع اسلام خمینی دین عوام جماعت است. یعنی دین "یا ایهالعوام" است. اعراب فکر می کنند اسلام دین "آهای عرب" است. آخوندهای ایران می گویند اسلام اصلاً دینی است به منظور ایجاد فرقه شیعه در ایران و سایر جاها. به این دلیل است که گزاره "اشهد ان علی ولی الله" را که جزو اذان اسلامی نیست به اذان اسلامی افزوده اند. انگار پیغمبر خدا وقتی به نماز می ایستاد و علی پشت سرش بود داد می زد: اشهد ان علی ولی الله. [آقا شما ما رو گرفتی؟] همه جا ایران خمینی زده نیست. عربستان شیوخ عرب هم نیست. مصر و تونس و فلان جا و بهمان جا که احبار و رهبان دینی سنن و رسوم قبایلی خود را اسلام جا بزنند هم نیست. بنابراین مردم مسلمان ـ در مرزهای ممکن ـ کم و بیش متوجه می شوند که دین اسلام دین "یا ایهاالانسان" است. متولی ندارد. این دین هر که را به حکم انسان بودن مخاطب قرار می دهد. از این رو شما وقتی مجازید کسی را از دایره مخاطبین دین بیرون کنید یا بیرون نگه دارید که او را انسان ندانید. در ایران البته او را ـ به رسم دیر پای خودمان ـ می کشیم. حالا داعش برود هی قرآن از بر کند. اکثر آیات قرآن می گوید: "ای احمق آدم شو!" این احمق می نشیند این آیات را آنقدر می خواند تا از بر شود! "ای احمق آدم شو" که از بر کردنی نیست؛ امر به آدم شدن است! با احترام بهرنگ
سعید
اخه این دیگه چه مسخره بازیه نماز مختلط ، این سنی ها همه چیز از خودشون در میارن خدای بدعت هستن این مسخره ها
کاوه.
اگر سایر ستم ها و کلیشه ها از مذهب حذف شود، تنها خرافات متافیزیکی باقی می ماند. خرافاتی که برای انسان و علم ارزشی قائل نیست. زدودن ستم ها و کلیشه ها از مذهب، فقط فانتزی است.
ولی
چه اندیشه ای در پشت ایجاد اینگونه منازل است جز تلاش در تحریف دین مبین؟! چرا کسی اینچنین تحریفات در عبادتگاههای یهودیان و مسیحیان و... روا نمی دارد؟!