تشدید تنش عربستان و قطر پس از تماس تلفنی رهبران دو کشور

امیر قطر و ولیعهد عربستان برای نخستین‌بار پس از آغاز بحران قطر در تماسی تلفنی به گفتگو با یکدیگر پرداختند. اما پس از پایان این تماس تلفنی که برای یافتن راه‌حل و به ابتکار دونالد ترامپ، ریاست‌جمهوری آمریکا انجام شده بود، تنش بین دو کشور افزایش یافت.

تماس تلفنی شیخ تمیم بن حامد آل ثانی، امیر قطر با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی جمعه، هشتم سپتامبر صورت گرفت و رسانه‌های هر دو کشور گفتند که رهبران آنها برای پایان‌دادن به بحران و رفع محاصره قطر ابراز آمادگی کرده‌اند.

اما چندی نگذشته بود که عربستان از شیوه پوشش این تماس تلفنی از سوی خبرگزاری دولتی قطر برآشفت. ریاض اعلام کرد که گفت‌و‌گوها با قطر را به حالت تعلیق درخواهد آورد.

دوشنبه پنجم ژوئن امسال ابتدا عربستان سعودی و سپس بحرین اعلام کردند رابطه سیاسی‌شان با قطر را قطع می‌کنند. ساعتی بعد امارات متحده عربی و مصر هم به آنها پیوستند. راه‌های زمینی و حریم هوایی این کشورها بر روی قطر مسدود شده. اتهام اصلی علیه قطر حمایت این کشور از «تروریسم» بود.

یک تماس، دو روایت

اختلاف روایت‌های رسمی دو کشور از این تماس تلفنی بحران را تشدید کرد.

خبرگزاری دولتی عربستان در روایت خود از این تماس گفت که رهبر قطر «تمایل خود را برای نشستن بر سر میز مذاکره و گفتگو بر سر خواسته‌های چهار کشور عربی» ابراز کرد و جزئیات بیشتر پس از توافق عربستان با بحرین، مصر و امارات منتشر می‌شود.

عربستان همچنین می‌گوید که قطر واقعیت‌ها را در مورد این تماس تلفنی نگفته است. ریاض ادعا کرده که شیخ تمیم با محمد بن سلمان تماس گرفته؛ تماسی با میانجیگری دونالد ترامپ.

خبرگزاری قطر اما گفت که ولیعهد سعودی پیشنهاد داده تا «دو هیئت نمایندگی برای رفع موضوعات مورد بحث تشکیل شود، به شیوه‌ای که حق حاکمیت هیچ کشوری پایمال نشود.»

اندکی پس از آن بود که ریاض گفت قطر درباره گفتگو «جدی» نیست و از تعلیق همه ارتباطات خود با این کشور خبر داد.

میانجیگری ترامپ

جمعه ترامپ در تلاش برای میانجیگری در بحران قطر با رهبران عربستان، قطر و نیز امارات متحده عربی گفتگو کرد.

کاخ سفید پس از این گفت‌و‌گوها در بیانیه‌ای اعلام کرد که «رئیس‌جمهوری بر اتحاد بین شرکای عرب ایالات متحده تأکید کرد و آن را برای تقویت ثبات منقطه و مقابله با تهدید ایران ضروری دانست.»

در این بیانیه گفته شده که تمام کشورها «باید به تعهداتشان به شکست‌دادن تروریسم، قطع‌کردن کمک‌های مالی به گروه‌های تروریستی و مبارزه با ایدئولوژی افراطی‌گری» عمل کنند.

پس از این تماس‌ها بود که رهبران قطر و عربستان با یکدیگر تلفنی به گفت‌و‌گو پرداختند.

چهار کشور عربی نیز دیشب بیانیه‌ای صادر کردند و گفتند که هنوز خواستار عمل قطر به خواسته‌های خود هستند.

چهار کشور عربی شرط پایان «محاصره قطر» را ابتدا برآورده‌شدن ۱۳ خواسته آنها، از جمله کاهش روابط قطر با ایران، انحلال پایگاه نظامی ترکیه در قطر و تعطیلی شبکه الجزیره دانستند. این سه خواسته ظاهراً بعدتر پس گرفته شد اگرچه رابطه با ایران کماکان یکی از نقاط بحرانی باقی ماند.

اتهام اصلی علیه قطر حمایت این کشور از «تروریسم» بود.

تلاش‌های دیپلماتیک برای حل این بحران هنوز به جایی نرسیده. کویت میانجیگر اصلی است و عمان، آمریکا، ترکیه، آلمان، فرانسه و بریتانیا نیز گام‌هایی برای میانجیگری برداشته‌اند.

در همین زمینه