داستان‌های اسطوره‌وار بومیان استرالیا (٢)
<p>شهرنوش پارسی‌پور - به طور کلی تعریف اسطوره کار مشکلی‌ست. گاهی شهامت به خرج می‌دهم و اسطوره را چنین تعریف می‌کنم: اسطوره عبارت است از جریان زمان که مکانیت پیدا می‌کند. مثلاً ما همه داریم در میدان یک جنگ می‌دویم و زد و خورد می‌کنیم. این حادثه در درازای زمان اتفاق می‌افتد.</p> <!--break--> <p> <a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20110916_Shahrnush_Assatir_Austoralia_No_26.mp3"><img alt="" align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon_14.jpg" /></a></p> <p>اینک هنگامی که می‌خواهیم خود را در حالت جنگی دوباره تعریف کنیم مردی در آسمان در ذهنمان پدیدار می‌شود که از همه ما بزرگتر است و در فضایی (مکان) به دور خود می‌چرخد و تمامی حرکات جنگی را تکرار می‌کند.</p> <p> </p> <p>دشمن ما در این حالت ممکن است به صورت حیوانی درنده ظاهر شود، که در این حالت مرد بزرگ ما در حال جتگیدن با اوست. در اساطیر ویژه دوران گذار از مادر تباری به دوران پدرسالاری جنگیدن با اژد‌ها به کرات واگو شده است. روشن است که این اژدهای دشمن در شکلی پیچیده‌تر به "نفس" ما تغییر شکل دهد، و جنگ با دشمن به جنگ با نفس بدل می‌گردد، که در این حالت به صورت تصویری ثابت در زمان جاری می‌شود. یعنی ما به طور مداوم در حال جنگیدن با نفس خویش هستیم. پس می‌توان گفت اسطوره عالمی‌ست که در "گهان" جاری‌ست، و می‌دانیم که این واژه زیبای پارسی در آن واحد زمان و مکان را به ذهن تداعی می‌کند.</p> <p> </p> <p>نکته‌ای که در مورد بومیان استرالیا می‌توان گفت این است که دیگر دستیابی به رمزهای اسطوره‌ای آن‌ها ممکن نیست، چرا که آن‌ها خط نداشتند و از طریق مجموعه واژگان اندیشه‌های خود را به نسل‌های بعدی منتقل می‌کردند. آمدن غربی‌ها و نسبت تأثیرگذاری بسیار شدید آن‌ها بر مردم بومی تمامیت اسطوره‌های بومیان را دستخوش تحریف کرده است. آنان اغلب از مار بزرگی گفتار در میان می‌آورند که روی زمین می‌خزد و آن را تغییر می‌دهد. این مار به آسمان نیز می‌رود. تفسیر ابن مار که کنایه‌ای از اجداد و نیاکانی‌ست که در قالبی بسیار بزرگ باز‌می‌گردند کار مشکلی ست. اما بسا بتوان در آن رمزی جنسی یافت. "احساس هم‌هویتی با نیاکان در میان ابوریجین‌ها آنچنان قوی‌ست که احساسات فردی را با آن ترکیب می‌کنند."</p> <p> </p> <p>در عین حال در اساطیر اقوام دیگر اژد‌ها و مار همیشه به نحوی با زن در ارتباط قرار می‌گیرند. حداقل در منطقه خاورمیانه چنین است. پس شاید این مارهای بزرگی که در استرالیا روی زمین‌ها تحول بوجود می‌آورند کنایه‌ای از رفتار جنسی باشند که در دیدن زن حالت جنبندگی را در مرد باعث می‌شود. در تنها اسطوره دقیقی که در میان آن‌ها رواج دارد نیز این رمز جنسی به چشم می‌خورد. بر طبق این اسطوره زمانی آسمان و زمین به هم چسبیده بوده و دائم عشق می‌ورزیدند. بعد بچه‌ها که درختان باشند پیدا شده و شروع به رشد کردند، و باعث شدند تا آسمان و زمین از هم جدا شوند و فاصله بگیرند. اسطوره به خوبی روشن می‌کند که حتی در میان بومیان استرالیا، با حضور نسل بعدی میان زن و مرد فاصله‌گذاری ایجاد می‌شود.</p> <p> </p> <p>دکتر کریس گوستن از "زمان رؤیا" سخن در میان می‌آورد. به تعریف او "زمان رؤیا لحظه‌ای بود که جهان برای نخستین بار با لرزشی که از ارواح نیاکان سرچشمه می‌گرفت منفجر شد و بوجود آمد." برای من جالب است که درک کنم بومیان استرالیا این احساس "انفجار" را چگونه تجربه کرده‌اند. البته آنان رعد و برق را دیده‌اند و سیلاب‌های بهاری را، اما واژه انفجار در اینجا مرا به فکر فرو می‌برد. آیا این دانشمند محترم انگلیسی علاقمند است تئوری بیگ بنگ را تا بومیان استرالیا کش بدهد؟ و یا به‌راستی آنان دارای چنین اندیشه‌ای بوده‌اند؟</p> <p> </p> <blockquote> <p><img alt="" align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/parshaau02.jpg" />شهرنوش پارسی‌پور - چنین به نظر می‌رسد که بومیان استرالیایی از ارتباط میان دست و ابزارسازی آگاه بوده‌اند. طرح دست برای مردم خاورمیانه نیز از اهمیت شگفت‌انگیزی برخوردار بوده است. علامت دستی که روی آن یک چشم وجود دارد بسیار قدیمی‌ست. </p> </blockquote> <p> </p> <p>البته او در جای دیگری می‌نویسد "مرزهایی که غربیان را به شدت و در طی هزاره‌ها از جهان طبیعی جدا کرده هرگز در اندیشه ابوریجین‌ها وجود ندارد. در اینجا تمام مردان، زنان، حیوانات و هر چیز زنده‌ای در جریان رویایی شگفت‌انگیز و کش آمده به جهان جضور خوانده شده‌اند." نیروی پنهانی را که نیاکان در زمین باقی گذاشته‌اند، برای نوادگانشان در شکل "ژانگ" قابل حصول است. ژانگ نوعی از نیروی ازلی‌ست که در بعضی از مناطق مقدس ذخیره شده است. به طور مثال این نیرو، که در درخت یا صخره معینی نهفته است، با به زبان آوردن کلمه‌ای یا لمس آن درخت یا صخره،‌‌ رها شده و با مشورت کردن با آن و یا چاپلوسی کردن از آن نیرو را ملموس کرده، نور بیشتر خورشید و یا باران را به ارمغان می‌آورد."</p> <p> </p> <p>گرچه عجیب به نظر می‌رسد، اما ما در تمامی اجتماعات بشری این حالت ارتباط با اجزای طبیعت را پیدا می‌کنیم. مردم ایران به درخت دخیل می‌بندند. با آن حرف می‌زنند. در همین اواخر آمریکائیان دچار این احساس غریب شدند که سنگی ویژه خود داشته باشند. این علاقمندی به سنگ تا آنجا گسترش یافت که به تجارت پرسودی بدل گشت. عده‌ای به مردم سنگ می‌فروختند. کار به جایی رسید که یک گورستان سنگ ایجاد شد. آن دسته از مردم که فکر می‌کردند سنگشان مرده است آن را برای دفن کردن به این گورستان می‌آوردند.</p> <p> </p> <p>چنین به نظر می‌رسد که بومیان استرالیایی از ارتباط میان دست و ابزارسازی آگاه بوده‌اند. در یک فیلم مستند دیده می‌شود که آنان با پرکردن دهان خود از نوعی رنگ طبیعی و پاشیدن آن به دور دست خود که به صخره تکیه داده‌اند طرح یک دست را بوجود می‌آورند. جالب است که طرح دست برای مردم خاورمیانه نیز از اهمیت شگفت‌انگیزی برخوردار بوده است. علامت دستی که روی آن یک چشم وجود دارد بسیار قدیمی‌ست. لابد این علامت را انسان‌هایی بوجود آورده‌اند که در مهارت پیدا کردن کار با دست به این نتیجه رسیده‌اند که "دستی که کار می‌کند می‌بیند."</p> <p> </p> <p>اما همچنان که بومیان موفق نشدند طرح دست را با استفاد از دست شکل بخشند، به‌‌ همان نسبت از امکان ابزارسازی دور ماندند. آنان در مقطع ورود خارجیان پرستنده ارواح نیاکان خود بودند که در قالب مار، جست و خیزهای کانگورو، مارمولک‌ها یا تمساح‌های خزنده تجسم می‌یافتند. این ارواح سالک به هرجا که می‌روند، هر منطقه‌ای را که در آنجا اتراق کرده یا شکار کرده‌اند علامت‌گذاری کرده‌اند. ارواح گاهی چند صد مایل راه رفته‌اند، اما بعضی ارواح در محدوده کوچک‌تری چرخیده‌اند. می‌توان باور کرد که جهان بومی استرالیایی پر از ارواح است. بیشترین بخش استرالیای جنوبی به وسیله "واگیال"، مار آبی، آفریده شده بود، که در آن واحد به شکل مادینه و نرینه بود. و در آن واحد یکی و چند تا بود. در جایی که واگیال تخم می‌گذاشت یک کارخانه آبجوسازی متروکه قرار دارد. زنان بومی برای هزاران سال، هنگامی که زمان زایمانشان می‌رسید به این منطقه مقدس می‌آمدند. واگیال نه تنها نیا، بلکه تجسد او بود. ارواح دیگر در پرندگان، حیوانات و حشرات ویژه‌ای سکنا می‌گرفتند که هنوز مورد احترام ابوریجین‌ها هستند. آن‌ها اشکال توتمی بسیار مهمی هستند. <br /> </p> <p>"اعتقاد بر این بود که آب، زمانی به‌وسیله نیاکان آفریده شد که جهان بوجود آمد. مار-رنگین‌کمان، پیر‌ترین و جهانی‌ترین روح هویت‌دهنده به ابوریجین‌ها نماد آب بود که بدون آن زندگی نمی‌توانست ادامه یابد." البته این طبیعی‌ست که رنگین‌کمان از اهمیت زیادی برخوردار باشد، چرا که درست در میانه زمین و آسمان قرار می‌گیرد. این مار رنگین‌کمان است که رودخانه‌ها را به وجود آورده. مار و آب ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند. برای بسیاری از بومیان نیاز به آب در زمین‌های خشک و کم بار تعیین‌کننده وزن آهنگ حضور است. تنها در منطقه حاره‌ای شمال و منطقه معتدله جنوب شرایط قابل تحمل‌تر است.</p> <p> </p> <p>مردم به طور کلی دائم نگران آب هستند. اما البته بدون هیچ توهمی از خطر آب نیز آگاهی دارند. در سطحی بسیار معنوی، فراخوانی باران از طریق مراسم آئینی و سپاسگزاری از ارواحی که آن را به ایشان عطا کرده است مرکز دغدغه‌های مذهبی‌ست. تمامی این معانی، از خیر و شر، به صورت نمادین در چهره مار تجسم می‌یابد؛ که نیش او باعث مرگ می‌شود، که اما حلقه زدن‌های خشمگینانه‌اش القا کننده زندگی در قلب آفرینش است. و او با بدن باریکش یادآور رنگین‌کمان است.<br />  <br /> <strong>در همین زمینه:</strong></p> <p><a href="#http://radiozamaneh.com/taxonomy/term/6062">::بومیان استرالیا و اساطیر آنان به روایت و با تفسیرهای شهرنوش پارسی پور::</a></p>
شهرنوش پارسی‌پور - به طور کلی تعریف اسطوره کار مشکلی‌ست. گاهی شهامت به خرج می‌دهم و اسطوره را چنین تعریف می‌کنم: اسطوره عبارت است از جریان زمان که مکانیت پیدا می‌کند. مثلاً ما همه داریم در میدان یک جنگ می‌دویم و زد و خورد می‌کنیم. این حادثه در درازای زمان اتفاق می‌افتد.
اینک هنگامی که می‌خواهیم خود را در حالت جنگی دوباره تعریف کنیم مردی در آسمان در ذهنمان پدیدار می‌شود که از همه ما بزرگتر است و در فضایی (مکان) به دور خود می‌چرخد و تمامی حرکات جنگی را تکرار می‌کند.
دشمن ما در این حالت ممکن است به صورت حیوانی درنده ظاهر شود، که در این حالت مرد بزرگ ما در حال جتگیدن با اوست. در اساطیر ویژه دوران گذار از مادر تباری به دوران پدرسالاری جنگیدن با اژد‌ها به کرات واگو شده است. روشن است که این اژدهای دشمن در شکلی پیچیده‌تر به "نفس" ما تغییر شکل دهد، و جنگ با دشمن به جنگ با نفس بدل می‌گردد، که در این حالت به صورت تصویری ثابت در زمان جاری می‌شود. یعنی ما به طور مداوم در حال جنگیدن با نفس خویش هستیم. پس می‌توان گفت اسطوره عالمی‌ست که در "گهان" جاری‌ست، و می‌دانیم که این واژه زیبای پارسی در آن واحد زمان و مکان را به ذهن تداعی می‌کند.
نکته‌ای که در مورد بومیان استرالیا می‌توان گفت این است که دیگر دستیابی به رمزهای اسطوره‌ای آن‌ها ممکن نیست، چرا که آن‌ها خط نداشتند و از طریق مجموعه واژگان اندیشه‌های خود را به نسل‌های بعدی منتقل می‌کردند. آمدن غربی‌ها و نسبت تأثیرگذاری بسیار شدید آن‌ها بر مردم بومی تمامیت اسطوره‌های بومیان را دستخوش تحریف کرده است. آنان اغلب از مار بزرگی گفتار در میان می‌آورند که روی زمین می‌خزد و آن را تغییر می‌دهد. این مار به آسمان نیز می‌رود. تفسیر ابن مار که کنایه‌ای از اجداد و نیاکانی‌ست که در قالبی بسیار بزرگ باز‌می‌گردند کار مشکلی ست. اما بسا بتوان در آن رمزی جنسی یافت. "احساس هم‌هویتی با نیاکان در میان ابوریجین‌ها آنچنان قوی‌ست که احساسات فردی را با آن ترکیب می‌کنند."
در عین حال در اساطیر اقوام دیگر اژد‌ها و مار همیشه به نحوی با زن در ارتباط قرار می‌گیرند. حداقل در منطقه خاورمیانه چنین است. پس شاید این مارهای بزرگی که در استرالیا روی زمین‌ها تحول بوجود می‌آورند کنایه‌ای از رفتار جنسی باشند که در دیدن زن حالت جنبندگی را در مرد باعث می‌شود. در تنها اسطوره دقیقی که در میان آن‌ها رواج دارد نیز این رمز جنسی به چشم می‌خورد. بر طبق این اسطوره زمانی آسمان و زمین به هم چسبیده بوده و دائم عشق می‌ورزیدند. بعد بچه‌ها که درختان باشند پیدا شده و شروع به رشد کردند، و باعث شدند تا آسمان و زمین از هم جدا شوند و فاصله بگیرند. اسطوره به خوبی روشن می‌کند که حتی در میان بومیان استرالیا، با حضور نسل بعدی میان زن و مرد فاصله‌گذاری ایجاد می‌شود.
دکتر کریس گوستن از "زمان رؤیا" سخن در میان می‌آورد. به تعریف او "زمان رؤیا لحظه‌ای بود که جهان برای نخستین بار با لرزشی که از ارواح نیاکان سرچشمه می‌گرفت منفجر شد و بوجود آمد." برای من جالب است که درک کنم بومیان استرالیا این احساس "انفجار" را چگونه تجربه کرده‌اند. البته آنان رعد و برق را دیده‌اند و سیلاب‌های بهاری را، اما واژه انفجار در اینجا مرا به فکر فرو می‌برد. آیا این دانشمند محترم انگلیسی علاقمند است تئوری بیگ بنگ را تا بومیان استرالیا کش بدهد؟ و یا به‌راستی آنان دارای چنین اندیشه‌ای بوده‌اند؟
شهرنوش پارسی‌پور - چنین به نظر می‌رسد که بومیان استرالیایی از ارتباط میان دست و ابزارسازی آگاه بوده‌اند. طرح دست برای مردم خاورمیانه نیز از اهمیت شگفت‌انگیزی برخوردار بوده است. علامت دستی که روی آن یک چشم وجود دارد بسیار قدیمی‌ست.
البته او در جای دیگری می‌نویسد "مرزهایی که غربیان را به شدت و در طی هزاره‌ها از جهان طبیعی جدا کرده هرگز در اندیشه ابوریجین‌ها وجود ندارد. در اینجا تمام مردان، زنان، حیوانات و هر چیز زنده‌ای در جریان رویایی شگفت‌انگیز و کش آمده به جهان جضور خوانده شده‌اند." نیروی پنهانی را که نیاکان در زمین باقی گذاشته‌اند، برای نوادگانشان در شکل "ژانگ" قابل حصول است. ژانگ نوعی از نیروی ازلی‌ست که در بعضی از مناطق مقدس ذخیره شده است. به طور مثال این نیرو، که در درخت یا صخره معینی نهفته است، با به زبان آوردن کلمه‌ای یا لمس آن درخت یا صخره، رها شده و با مشورت کردن با آن و یا چاپلوسی کردن از آن نیرو را ملموس کرده، نور بیشتر خورشید و یا باران را به ارمغان می‌آورد."
گرچه عجیب به نظر می‌رسد، اما ما در تمامی اجتماعات بشری این حالت ارتباط با اجزای طبیعت را پیدا می‌کنیم. مردم ایران به درخت دخیل می‌بندند. با آن حرف می‌زنند. در همین اواخر آمریکائیان دچار این احساس غریب شدند که سنگی ویژه خود داشته باشند. این علاقمندی به سنگ تا آنجا گسترش یافت که به تجارت پرسودی بدل گشت. عده‌ای به مردم سنگ می‌فروختند. کار به جایی رسید که یک گورستان سنگ ایجاد شد. آن دسته از مردم که فکر می‌کردند سنگشان مرده است آن را برای دفن کردن به این گورستان می‌آوردند.
چنین به نظر می‌رسد که بومیان استرالیایی از ارتباط میان دست و ابزارسازی آگاه بوده‌اند. در یک فیلم مستند دیده می‌شود که آنان با پرکردن دهان خود از نوعی رنگ طبیعی و پاشیدن آن به دور دست خود که به صخره تکیه داده‌اند طرح یک دست را بوجود می‌آورند. جالب است که طرح دست برای مردم خاورمیانه نیز از اهمیت شگفت‌انگیزی برخوردار بوده است. علامت دستی که روی آن یک چشم وجود دارد بسیار قدیمی‌ست. لابد این علامت را انسان‌هایی بوجود آورده‌اند که در مهارت پیدا کردن کار با دست به این نتیجه رسیده‌اند که "دستی که کار می‌کند می‌بیند."
اما همچنان که بومیان موفق نشدند طرح دست را با استفاد از دست شکل بخشند، به همان نسبت از امکان ابزارسازی دور ماندند. آنان در مقطع ورود خارجیان پرستنده ارواح نیاکان خود بودند که در قالب مار، جست و خیزهای کانگورو، مارمولک‌ها یا تمساح‌های خزنده تجسم می‌یافتند. این ارواح سالک به هرجا که می‌روند، هر منطقه‌ای را که در آنجا اتراق کرده یا شکار کرده‌اند علامت‌گذاری کرده‌اند. ارواح گاهی چند صد مایل راه رفته‌اند، اما بعضی ارواح در محدوده کوچک‌تری چرخیده‌اند. می‌توان باور کرد که جهان بومی استرالیایی پر از ارواح است. بیشترین بخش استرالیای جنوبی به وسیله "واگیال"، مار آبی، آفریده شده بود، که در آن واحد به شکل مادینه و نرینه بود. و در آن واحد یکی و چند تا بود. در جایی که واگیال تخم می‌گذاشت یک کارخانه آبجوسازی متروکه قرار دارد. زنان بومی برای هزاران سال، هنگامی که زمان زایمانشان می‌رسید به این منطقه مقدس می‌آمدند. واگیال نه تنها نیا، بلکه تجسد او بود. ارواح دیگر در پرندگان، حیوانات و حشرات ویژه‌ای سکنا می‌گرفتند که هنوز مورد احترام ابوریجین‌ها هستند. آن‌ها اشکال توتمی بسیار مهمی هستند.
"اعتقاد بر این بود که آب، زمانی به‌وسیله نیاکان آفریده شد که جهان بوجود آمد. مار-رنگین‌کمان، پیر‌ترین و جهانی‌ترین روح هویت‌دهنده به ابوریجین‌ها نماد آب بود که بدون آن زندگی نمی‌توانست ادامه یابد." البته این طبیعی‌ست که رنگین‌کمان از اهمیت زیادی برخوردار باشد، چرا که درست در میانه زمین و آسمان قرار می‌گیرد. این مار رنگین‌کمان است که رودخانه‌ها را به وجود آورده. مار و آب ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند. برای بسیاری از بومیان نیاز به آب در زمین‌های خشک و کم بار تعیین‌کننده وزن آهنگ حضور است. تنها در منطقه حاره‌ای شمال و منطقه معتدله جنوب شرایط قابل تحمل‌تر است.
مردم به طور کلی دائم نگران آب هستند. اما البته بدون هیچ توهمی از خطر آب نیز آگاهی دارند. در سطحی بسیار معنوی، فراخوانی باران از طریق مراسم آئینی و سپاسگزاری از ارواحی که آن را به ایشان عطا کرده است مرکز دغدغه‌های مذهبی‌ست. تمامی این معانی، از خیر و شر، به صورت نمادین در چهره مار تجسم می‌یابد؛ که نیش او باعث مرگ می‌شود، که اما حلقه زدن‌های خشمگینانه‌اش القا کننده زندگی در قلب آفرینش است. و او با بدن باریکش یادآور رنگین‌کمان است.
در همین زمینه:
نظرها
نظری وجود ندارد.