آیا "اقتصاد سبز" امکانپذیر است؟

<div dir="RTL">مفهوم اقتصاد سبز چندین سال است که در محافل عملی، اقتصادی و سیاسی دنیا معرفی شده و مورد بحث قرار گرفته است. در طی این سال&zwnj;ها درخواست&zwnj;های فراوانی از سوی نهادهای مختلف در سطح جهانی برای لحاظ کردن مسائل زیست محیطی در تصمیم&zwnj;گیری&zwnj;های اقتصادی وجود داشته است. این در جوهره خود شاید همان چیزی باشد که &quot;اقتصاد سبز&quot; به دنبال آن است. با به وجود آمدن بحران&zwnj;های اخیر اقتصادی، بالا گرفتن اعتراض&zwnj;ها در گوشه و کنار جهان و پدیدار شدن ضعف&zwnj;ها و کاستی&zwnj;های ساختار اقتصادی موجود، برخی بر این اعتقاد هستند که مفاهیمی مانند توسعه و اقتصاد پایدار باید توجه بیشتری را میان تصمیم&zwnj;گیران اقتصادی و سیاسی جلب کند.</div> <!--break--> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20111020_Environment_GreenEconomy_Rouhan.mp3"><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon.jpg" /></a></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">&quot;اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت&quot; نیز به همین مناسبت سلسله تحقیقاتی را در خصوص دستاوردهای جهانی &quot;اقتصاد سبز و پایدار&quot; انجام داده که در آن به سهم هرکدام از کشورها و اقتصادهای بزرگ دنیا در حرکت به سوی ساختارهایی که مسائل زیست محیطی را نیز در نظر می&zwnj;گیرند، پرداخته شده است.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">مطابق تعریف &quot;ائتلاف اقتصادی سبز&quot; که در برگیرنده نمایندگان و کارشناسانی از بخش&zwnj;های محیط زیست، توسعه، تجارت و همچنین مصرف&zwnj;کنندگان است، اقتصاد سبز آن گونه&zwnj;ای از اقتصاد است که می&zwnj;تواند کیفیت بالاتری از زندگی را در چهارچوب محدودیت&zwnj;های زیست بوم سیاره زمین در اختیار همگان قرار دهد.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد یا UNEP نیز معتقد است چنین اقتصادی می&zwnj;تواند از یک&zwnj;سو رفاه و سلامتی را در جامعه انسانی ارتقاء دهد و برابری اجتماعی را به ارمغان بیاورد و از سوی دیگر قادر است خطرات زیست محیطی و اکولوژیکی را کاهش دهد. این شیوه از اقتصاد همچنین ارزش&zwnj;های اقتصادی طبیعت و خدمات زیست بوم را به انسان مد نظر قرار می&zwnj;دهد.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">چنین تعاریفی از اقتصاد سبز و همچنین توسعه پایدار که مسائل زیست محیطی را مورد توجه قرار می&zwnj;دهند مفاهیم و ایده&zwnj;های جذاب و قابل توجهی به نظر می&zwnj;رسند، اما فراتر از این تعاریف آکادمیک پرسش این&zwnj;جاست که جامعه جهانی در حال حاضر چگونه به سمت دستیابی به این اهداف حرکت می&zwnj;کند و چه کسی نقش هدایت&zwnj;کننده و چه کسی نقش هدایت&zwnj;شونده را برعهده دارد؟ از آن مهم&zwnj;تر این که اصولاً دست یافتن به چنین اهدافی که در تعاریف به نظر متعالی می&zwnj;رسند تا چه میزان امکان&zwnj;پذیر است؟</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><img width="150" height="227" vspace="5" hspace="5" border="5" align="left" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/green-economy.jpg" />در تحقیقی که توسط &quot;اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت&quot; صورت گرفته است نقش دولت&zwnj;ها، شرکت&zwnj;های بزرگ و جوامع محلی در حرکت به سمت یک اقتصاد سبز بررسی شده است. این اتحادیه تایید می&zwnj;کند که چنین حرکت&zwnj;هایی از سوی تعدادی از شرکت&zwnj;های بسیار بزرگ در جهان آغاز شده است و برخی از آنها نتایج مثبتی نیز به دست آورده&zwnj;اند. شرکت&zwnj;های بزرگ تولیدکننده لوازم ورزشی در این خصوص پیشتاز هستند. گروه تولیدی پوما، یکی از این مثال&zwnj;هاست. این شرکت بزرگ به تازگی گزارشی را منتشر کرده که در آن دستاوردها و اقداماتی را که در خصوص توسعه پایدار و در نظر گرفتن مسائل زیست محیطی انجام داده، تشریح کرده است. این گزارش به کاستن از میزان انتشار گازهای گلخانه&zwnj;ای و همچنین مصرف آب می&zwnj;پردازد. همچنین شرکت نایک NIKE، بزرگترین تولیدکننده پوشاک ورزشی نیز برنامه&zwnj;ای را منتشر کرده است که در آن سیاست&zwnj;های این شرکت در مسیر توسعه پایدار، تلاش برای کاهش زیان&zwnj;های وارده به محیط زیست، در نظر گرفتن محدودیت منابع طبیعی و همچنین تعهد به حذف مواد شیمیایی سمی در تولیدات تا سال ۲۰۲۰ تشریح شده است.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">اما به جز این تولیدکنندگان بزرگ ورزشی در جهان که تعهد داده&zwnj;اند حرکت&zwnj;های خود را در مسیر حفظ محیط زیست تنظیم کنند، تعدادی دیگر از غول&zwnj;های صنعتی و اقتصادی نیز به ظاهر به این حرکت پیوسته&zwnj;اند. شرکت بزرگ Unilever یکی از این غول&zwnj;های بزرگ تولیدی و تجاری است. این شرکت که چهارصد نام و نشان تجاری مختلف در جهان به آن وابسته هستند بیشتر در زمینه تولید محصولات بهداشت و سلامت فعالیت می&zwnj;کند. این شرکت نیز به تازگی برنامه&zwnj;ای را برای دستیابی به توسعه پایدار و اقتصاد سبز تعریف و منتشر کرده است. در این برنامه پنجاه هدف مختلف در جهت کاستن از زیان&zwnj;های محیط زیستی و بهینه کردن استفاده از مواد خام کشاورزی تشریح شده و همچنین کمک به یک میلیارد نفر در سراسر جهان برای بهبود وضعیت سلامت و بهداشت آنها مد نظر قرار گرفته است.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">سئوال اما اینجاست که آیا چنین شرکت&zwnj;ها و کارخانه&zwnj;های بزرگی واقعاً در جهت توسعه پایدار و توجه به مسائل زیست&zwnj;محیطی با میل و رغبت حرکت می&zwnj;کنند یا آن که تحت فشار گروه&zwnj;های مدنی و محیط زیستی، مصرف&zwnj;کنندگان و قوانین دولتی و حکومتی مجبور به چنین کارهایی شده&zwnj;اند؟</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">پاسخ بسیاری از کارشناسان و نهادهای حفاظت از طبیعت این است که گرچه فشار سازمان&zwnj;های غیر دولتی موثر بوده است اما چنین اهدافی بدون تغییرات اساسی در سیاست دولت&zwnj;ها به دست نمی&zwnj;آید.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">ادامه دارد.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div>