مردم سوریه ارزش ثبت حوادث اجتماعی را فهمیده‌اند
<div dir="RTL"> <div dir="RTL">سارا روشن – جشنواره مستندهای آمستردام نه تنها فضایی برای نمایش مستندهایی از سراسر دنیا بلکه فضایی برای آشنایی مستندسازان با یکدیگر و در میان گذاشتن تجربه‌های‌شان است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در یکی از برنامه‌های ویژه <a href="http://www.dox-box.org/2011/index.php?lang=2&">این جشنواره</a> با دیانا الجیرودی، مستندساز، تهیه‌کننده و پخش‌کننده مستند در سوریه و کشورهای عرب‌زبان آشنا شدم. </div> </div> <!--break--> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20111229_DoxBox_Syria_Diana_Sara.mp3"><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon.jpg" /></a></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"> <div dir="RTL">او در همین جشنواره فیلمنامه‌های "ای ایران" را دیده بود و بسیار هیجان‌زده از شرایط مشابه در سوریه می‌گفت.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>دیانا الجیرودی:</b><b><span dir="LTR"> </span></b>به‌نظر من حکومت در موقعیت کنونی شرایطی را به وجود آورده که در همین دوره بیشترین مستندساز در تاریخ سوریه تربیت شده‌اند. چون الان مردم نقش مستند و ثبت کردن لحظات و حوادث اجتماعی را فهمیده‌اند و الان می‌فهمند که چقدر نسبت به چیزی اعتقاد داشتن و آن را بیان کردن مهم است. چقدر نگاه انتقادی نسبت به خود و جامعه مهم است. چقدر نگاه کردن به آینده مهم است. چقدر مهم است که از جلوی دوربین فرار نکنیم و این خیلی خوب است که مردم یاد گرفتند که به دیگران اجازه بدهند داخل خانه‌های‌شان را ببینند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">بسیاری از فیلمسازان الان به خیابان رفته‌اند و تلاش می‌کنند همه‌چیز را ثبت کنند. شرایط بسیار سخت و خطرناک است. شاید لازم نباشد شرایط را برایت توضیح بدهم، چندروز پیش فیلمنامه‌هایی از ایران را دیدم و اصلاً خشکم زده بود. تمام صحنه‌ها برایم آشنا بودند. انگار بر اساس داستان‌های سوریه سناریو را نوشته بودند. ما می‌توانیم به راحتی کلمات فارسی را با کلمات عربی جایگزین کنیم و یک داستان سوری بسازیم. بسیار احساساتی شدم و فکر می‌کنم باید چنین فیلم‌هایی را در سوریه نشان بدهیم چراکه مردم باید بدانند در کشورهای دیگر چه اتفاقی می‌افتد؟</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL">دیانا الجیرودی: مستندسازی در سوریه به‌نوعی با تاریخچه فیلمسازی عمر امیرالای ارتباط پیدا می‌کند. او یکی از مستندسازان مطرح سوریه است که سال ۲۰۱۰ فوت کرد. البته تقریباً همه فیلم‌های او ممنوعیت نمایش داشتند. </div> <div dir="RTL"> </div> </blockquote> <div dir="RTL"><b>تاریخچه مستندسازی در سوریه</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">دیانا الجیرودی در گفت‌وگو با زمانه می‌گوید: "تاریخچه مستندسازی در سوریه سازمان یافته و مشخص نیست. تاریخ مستندسازی به‌نوعی با تاریخچه فیلمسازی عمر امیرالای ارتباط پیدا می‌کند. او یکی از مستندسازان مطرح سوریه است که سال ۲۰۱۰ فوت کرد. صنعت سینما در سوریه در سال‌های ۵۰ میلادی شروع شد. در آن زمان فیلمسازان هم فیلم داستانی می‌ساختند و هم مستند. بعدها در سال ۱۳۶۸ عمر امیرلای مستندسازی را ادامه داد و بسیاری از فیلمسازان را تشویق کرد که بیشتر مستند بسازند و نوعی روند آموزشی ایجاد کرد. البته تقریباً همه فیلم‌های او ممنوعیت نمایش داشتند. دو فیلم اول او توسط سازمان سینمای دولت تهیه شده بودند، ولی اجازه نمایش نگرفتند. او بعد به فرانسه رفت و آنجا مشغول به تحصیل شد و مدت ۲۰ سال آنجا زندگی کرد.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL"> </div> دیانا الجیرودی: ما در سوریه هیچ بنیاد حمایت از فیلمسازان یا سازمانی نداریم که به ما بودجه بدهد. حتی مدرسه یا دانشگاهی برای آموزش سینما، صدا و تصویر هم نداریم. در سوریه فقط پنج، شش سالن سینمای فعال وجود دارند که آنها هم فقط فیلم‌های آمریکایی و مصری نمایش می‌دهند و نیمی از این سینماها هم متعلق به دولت هستند.</blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">«ان اف او» سازمان اداره و کنترل سینمای سوریه است که وظیفه تولید، پخش، سانسور و نمایش فیلم‌ها و امکانات تکنیکی را برعهده دارد. دوران حکومت حافظ اسد شرایط فیلم‌سازی بسیار سخت بود. چراکه بیشتر فیلمسازان گرایش به چپ داشتند و این در سیستم اسد بسیار مشکل ایجاد می‌کرد. آنها مخالف دولت بودند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">سال‌های ۶۰ و ۷۰ سینمای سوریه بسیار به مسائل اجتماعی، مردمی و اختلاف‌های بین اسرائیل و عرب‌ها می‌پرداخت. این نقطه مشترک فیلمسازان مستقل و دولتی بود. ولی زمانی که فیلمسازان مستقل شروع به ساخت فیلم در انتقاد شرایط زندگی و سیاست جاری در سوریه کردند، دولت با آنها برخورد کرد." </div> <div dir="RTL"> <div dir="RTL"> </div> </div> <div dir="RTL"><b>شرایط فعلی مستندسازی در سوریه</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">این مستندساز زن اهل سوریه شرایط فیلمسازی در سوریه را اصلاً خوب نمی‌داند: "حتی نسبت به کشورهای منطقه هم وضعیت بدتر است. ما از کشورهایی مثل ایران، ترکیه یا لبنان زیاد نمی‌دانیم ولی می‌بینیم که در این کشورها امکانات مالی و غیره برای فیلمسازان مستقل بیشتر است تا در سوریه.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL">دیانا الجیرودی: در قانون سوریه آمده است که هر فیلمی که ساخته بشود اول باید از زیر دست سانسور بگذرد. اول سناریو بعد روند تولید، دست‌اندرکاران و فیلم نهایی همه باید از فیلتر سانسور بگذرند.</div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">ما در سوریه هیچ بنیاد حمایت از فیلمسازان یا سازمانی نداریم که به ما بودجه بدهد. حتی مدرسه یا دانشگاهی برای آموزش سینما، صدا و تصویر هم نداریم. در سوریه فقط پنج، شش سالن سینمای فعال وجود دارند که آنها هم فقط فیلم‌های آمریکایی و مصری نمایش می‌دهند و نیمی از این سینماها هم متعلق به دولت هستند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در قانون سوریه آمده است که هر فیلمی که ساخته بشود اول باید از زیر دست سانسور بگذرد. اول سناریو بعد روند تولید، دست‌اندرکاران و فیلم نهایی همه باید از فیلتر سانسور بگذرند."</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>پس </b><b>شما </b><b>چه </b><b>جوری </b><b>فیلم </b><b>می</b><b>‌</b><b>سازید؟</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">ما فیلم‌های‌مان را بدون تایید سیستم می‌سازیم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>چگونه </b><b>فیلم</b><b>‌</b><b>تان </b><b>را </b><b>به </b><b>مردم </b><b>نشان </b><b>می</b><b>‌</b><b>دهید؟</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL"><img width="200" height="150" vspace="5" hspace="5" border="5" align="left" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/_-4b8a3d8748025.jpg" />این مشکل بزرگی است. به همین خاطر چند مستندساز دور هم جمع شدیم و یک جشنواره مستقل نمایش فیلم‌های مستند (<span dir="LTR">dox-box</span>) را راه انداختیم. اولین جشنواره در مارس ۲۰۰۸ برگزار شد. ما خیلی زحمت کشیدیم که از داخل و خارج از کشور از سازمان‌های مستقل و بنیادهای سینمایی کمک مالی بگیریم. آن سال، دمشق، پایتخت فرهنگ بود و این بهانه خوبی بود برای برگزاری چنین جشنواره‌های. سال دوم را با نوعی حمایت اخلاقی از طرف وزارت فرهنگ برگزار کردیم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">این جشنواره اولین جشنواره مستقل در تاریخ سوریه بود. ما دائم در تنش به سر می‌بریم که مبادا جشنواره بسته شود. سال دوم تقریباً داشت بسته می‌شد.خوشبختانه جشنواره بسیار موفقیت‌آمیز بود. در تمام نمایش‌ها سالن پر از جمعیت بود.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">یکی از کارهای جالب این جشنواره به غیر از نمایش مستند، راه‌اندازی سیستم رای دادن بود. تماشاگران می‌توانستند به فیلم مورد علاقه خودشان رای بدهند و این تنها جایزه‌ای بود که جشنواره به فیلم‌ها می‌داد. بعد هم مردم و هم رسانه‌ها می‌گفتند این اولین انتخابات آزاد یا رای‌گیری در سوریه است. این باعث شد که مردم بیشتر درگیر جشنواره شوند و این جشنواره را به عنوان یک جشنوراه آلترناتیو و متعلق به حاشیه‌نشین‌ها ببینند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><strong>دیانا الجیرودی: نسل قبلی فیلمسازان که در سال‌های ۸۰ در فرانسه و شوروی سابق تحصیل کرده بودند، دانش‌شان را به داخل سوریه آورده بودند و بسیاری از ما از آنها کار یاد گرفتیم و نسل جدید هم یا در آمریکا یا مقدونیه یا ارمنستان تحصیل کردند و یا دوره‌های کوتاه آموزشی در خارج از سوریه گذراندند.</strong></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">تقریباً بعد از نمایش هر فیلمی ما جلسه پرسش و پاسخ داشتیم و این بسیار حساسیت ایجاد کرده بود. ما از کارمندان دولت باید و نبایدهایی دریافت می‌کردیم. با وجود این ما جلسات‌مان را ادامه دادیم. سوریه سال‌هاست از همه‌جا بسته بوده است! حتی مردم با هم ارتباط زیادی نداشتند. به همین خاطر وقتی یک فیلم خارجی نمایش داده می‌شود، مثلاً مستندی درباره انقلاب بورما یا انقلاب شیلی در دوره پینوشه، مردم احساساتی می‌شدند، می‌خندیدند و گریه می‌کردند. گاهی هم که فیلمساز در جلسات حضور داشت، مردم پرسش‌های زیادی داشتند. گاهی هم سئوالات بسیار ابتدایی بودند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">یکی از نمونه‌های تاثیر این جشنواره روی مردم، نمایش فیلم فریاد بود درباره منطقه "ارتفاعات جولان"، منطقه‌ای که متعلق به سوریه بود، ولی الان در دست حکومت اسرائیل است. وقتی مردم این فیلم را دیدند بسیار شوکه شده بودند، چراکه خیلی‌ها شرایط زندگی مردم آن منطقه را اصلاً نمی‌دانند. افرادی در این فیلم نسبت به دولت و مردم سوریه انتقاد داشتند که چرا آنها را فراموش کرده‌اند. این احساسات مردم را بسیار تحریک کرده بود. بسیاری ناراحت بودند که چرا تا به حال چیز زیادی درباره آن منطقه نمی‌دانستند. بعضی‌ها هم ناراحت بودند که این فیلم و حرف‌هایش درست نیست و این بحث‌های بسیاری را به‌وجود آورد. ذهن بعضی‌ها بعد از دیدن این فیلم باز شد که واقعاً شاید خیلی چیزها هست که در مورد کشور شان نمی‌دانند. به این ترتیب آنها دفعه بعد با ذهن بازتری به دیدن فیلم‌ها می‌نشستند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>شما </b><b>گفتید </b><b>که </b><b>در </b><b>سوریه </b><b>سیستم </b><b>آموزش </b><b>سینما </b><b>وجود </b><b>ندارد. </b><b>پس </b><b>چگونه </b><b>فیلمسازی </b><b>یاد </b><b>می</b><b>‌</b><b>گیرید؟</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">با انجام دادن و ساختن. نسل قبلی فیلمسازان که در سال‌های ۸۰ در فرانسه و شوروی سابق تحصیل کرده بودند، دانش‌شان را به داخل کشور آورده بودند و بسیاری از ما از آنها کار یاد گرفتیم و نسل جدید هم یا در آمریکا یا مقدونیه یا ارمنستان تحصیل کردند و یا دوره‌های کوتاه آموزشی در خارج از سوریه گذراندند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>در همین زمینه</b>:</div> <div dir="RTL"> </div> <span dir="RTL">اگر می‌خواهید از طریق فیلم‌های مستند، شرایط تاریخی و اجتماعی سوریه را بشناسید می‌توانید به پیشنهاد دایان ال جیرونی، فیلم <a href="http://www.idfa.nl/nl/tags/project.aspx?id=6DBC02CE-89E7-4143-AFFA-CC52A14CE06A">"یک روز معمولی در یک روستای سوریه"</a> یا فیلم "طوفان</span><span dir="RTL">در</span><span dir="RTL">یک</span><span dir="RTL">کشور</span><span dir="RTL">بعثی"</span><span dir="RTL">از</span><span dir="RTL">عمر</span><span dir="RTL">امیرلای</span><span dir="RTL">و یا فیلم "قدم</span><span dir="RTL">به</span><span dir="RTL">قدم</span><span dir="RTL">" </span><span dir="RTL">از</span><span dir="RTL">اسامه</span><span dir="RTL">محمد را ببینید. </span></div>
نظرها
نظری وجود ندارد.