دمکراسی شکننده
<div dir="RTL" style="text-align:right;direction:rtl;unicode-bidi: embed">آخرین کاروان نظامی آمریکا یکشنبه ۱۸ دسامبر/ ۲۷ آذر عراق را ترک کرد و نقطه‌ی پایان برحضور نظامی آمریکا پس از نزدیک به ۹ سال برای شکار صدام حسین، گذاشته شد. این جنگ که مارس ۲۰۰۳ با موشک‌باران بغداد آغاز شد، به بهای زندگی نزدیک به چهار هزار و پانصد آمریکایی و دههاهزار غیرنظامی عراقی تمام شد.</div> <!--break--> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">آمریکا در این زمان پشت دموکراسی شکننده‌ای بود که به وسیله‌ی افراطی‌های اسلامی تهدید می‌شود و تنش‌های قبیله‌ای‌ـ مذهبی که قدرت مرکزی رانیز شکننده کرده است. بیست و چهار ساعت پس از خروج نیروهای نظامی آمریکا بحران سیاسی در این کشور عمیق‌تر شد. مالکی نخست وزیر شیعه عراق، حکم بازداشت طارق الهاشمی معاون ریس جمهور را که سنی است، به اتهام تروریسم صادرکرد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">آخرین کاروان نظامیان آمریکا با صدها اتومبیل و کامیون ضد گلوله که نزدیک به پانصد نفر از نظامیان را حمل می‌کرد، با عبور از اتوبان خالی کنار بغداد، با گذشتن از صحرای جنوب عراق به کویت رسید. یک فرمانده‌ی نظامی آمریکا پیش از ترک مرز عراق گفت: «من تغییرات مثبت بسیاری را در عراق دیدم، پیشرفت‌های بسیار و البته بسیاری چیزی‌های زشت».</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">برای پرزیدنت باراک اوباما این پایان حضور نظامی آمریکا در پاسخ به قولی است که در کاراز انتخاباتی‌اش داده بود. پایانی بر میراث جورج بوش که تصویر آمریکا را در جهان خدشه‌دار کرده بود. برای عراقی‌ها این خروج نیروهای آمریکا احساس مالکیت به‌وجود می‌آورد، همچنین ترس از خشونت‌های فرقه‌ای بین شیعه و سنی که باعث مرگ هزاران نفر شده است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">نخست وزیر نوری المالکی از اکثریت شیعه این کشور است با دولتی دست و پا بسته، برای تقسیم قدرت بین شیعیان، کردها و اهل سنت، که با خروج آمریکا از عراق نگران نفوذ همسایه‌ها به‌ویژه ایران شیعه است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">از آقای دکتر هوشنگ حسن‌یاری استاد روابط بین‌الملل و کارشناس خاورمیانه‌ای کالج سلطنتی‌‌ـ نظامی آمریکا می‌پرسم:</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>واکنش همسایه‌های عراق به خروج آمریکا از این کشور را چگونه دیده‌اید؟</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">زمانی که آمریکایی‌ها اعلام کردند که تمامی نیروهای خود را از عراق خارج می‌کنند، دو دسته عکس‌العمل جدی نشان دادند، غیر از خود آمریکایی‌ها. دسته‌ی اول در منطقه‌ی خاورمیانه کسانی بودند که اظهار نگرانی کردند از این که با خروج آمریکا آن امنیت نسبی که در منطقه به‌ وجود آمده است، از بین خواهد رفت و در نتیجه منطقه دوباره دچار آشوب خواهد شد. بنابراین این دسته مخالف خروج کامل آمریکا از منطقه بودند.</div> <blockquote> <div dir="RTL"> حضور نیروهای باقی مانده امریکایی در منطقه، گرچه برای امریکا هزینه دارد، اما این هزینه بسیار کمتر از قبل خواهد بود زیرا این نیروها در حالت جنگی قرار ندارند. از سویی هزینه حضور آنها در منطقه، تنها به عهده امریکا نیست و کشورهایی که خواهان حضور امریکا هستند نیز در آن مشارکت دارند<img width="200" height="174" align="bottom" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/hasanyari.jpg" /></div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">دسته‌ی دوم شامل بعضی از کشورها و گروههای معدودی بود که این‌ها بسیار از اعلام خروج نیروهای آمریکایی از منطقه با خشنودی برخورد کردند. در نتیجه از آنجایی که فشار بسیار زیادی هم از داخل از جانب جمهوری‌خواهان و هم از جانب کشورهای نزدیک به آمریکا در منطقه بر دولت آمریکا وارد شد، اوباما اعلام کرد که این به معنای خروج کامل نیروهای آمریکایی از منطقه نخواهد بود و در نتیجه آمریکا همچنان بسیار علاقمند است به ماندن در منطقه و همچنین به حفظ امنیت کشورهای موافق خود.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">زمانی که آقای اوباما اعلام کرد تمام نیروهای آمریکایی از عراق خارج خواهند شد، بلافاصله اعلام شد که چندی است گفت‌وگو بین آمریکا و بعضی از کشورهای عرب منطقه‌ی خلیج فارس در جریان است، برای این‌که آمریکا هزاران نیروی خود را در این کشورها نگهداری کند، دقیقاً برای حفظ امنیت در منطقه.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">به همین خاطر از زمان خروج کامل این نیروهای آمریکایی از منطقه، نباید به این نتیجه رسید که آمریکا به‌طورکلی از منطقه خارج خواهد شد، که برعکس، به نوعی نیروهای خود را در منطقه‌ی خلیج فارس جابه‌جا خواهد کرد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>به این ترتیب فکر می‌کنید چه تعداد نیروی نظامی آمریکا در منطقه بماند؟</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">حداقل دولت اوباما یا کسانی که در داخل دولت این موضوع را اعلام کرده‌ و در مورد آن صحبت کرده‌اند، حداقل بین ۲۰ تا ۳۰ هزار نفر سرباز خواهد بود. در نتیجه این نیروها با با تمام وسایل کامل نظامی خود در منطقه، در کشورهای مختلف باقی خواهند ماند، برای وارد عمل شدن، آنگاه که دولت آمریکا به آنها مأموریت تازه‌ای محول کند.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL"><b>از زمان خروج کامل این نیروهای آمریکایی از منطقه، نباید به این نتیجه رسید که آمریکا به‌طورکلی از منطقه خارج خواهد شد، که برعکس، به نوعی نیروهای خود را در منطقه‌ی خلیج فارس جابه‌جا خواهد کرد</b></div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>با توجه به وضعیت اقتصادی بدی که آمریکا در حال حاضر دارد، نگهداری این نیروهای پرشمار در منطقه چه هدفی را دنبال می‌کند: دلایل سیاسی، امنیتی یا اقتصادی؟</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">مجموعه‌ای از دلایل سیاسی، امنیتی و اقتصادی است. به خاطر این که این نیروها در صورتی که در منطقه حضور نداشته باشند، کشورهای دوست و نزدیک آمریکا نگران امنیت خود خواهند بود و این نگرانی می‌تواند مثلاً بر مسئله‌ی نفت یا بر امنیت این کشورها و رابطه‌ی آنان با کشورهای قوی‌تر منطقه تأثیر بگذارد. در نتیجه نیروهایی که برجا خواهند ماند، گرچه همچنان هزینه‌ای را برای دولت آمریکا خواهند داشت، منتهی این هزینه بسیار کمتر خواهد بود. به خاطر این که از این پس در حالت جنگی نخواهند بود و تنها این نیروها در آمادگی به سر خواهند برد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">از سوی دیگر ؛ انتظار می‌رود که هزینه‌ی نگهداری این نیروها در منطقه تنها به‌عهده‌ی آمریکا نباشد، بلکه کشورهایی که خواهان حضور نظامی آمریکا در منطقه هستند، آنها هم در تأمین هزینه‌ی این نیروها شرکت کنند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>بدون شک با رفتن نیروهای نظامی آمریکا از عراق، کشورهایی مانند جمهوری اسلامی ایران می‌خواهند نفوذشان را افزایش دهند. اما حضور آمریکا در منطقه می‌تواند مانعی برای اجرای این امر باشد؟</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">تعداد بسیار معدودی از کشورها و گروه‌ها موافق خروج کامل نیروهای آمریکایی از منطقه هستند. یکی از کشورها یا احتمالاً تنها کشور مهم در این میان ایران است که همچنان خواستار خروج کامل نیروهای آمریکایی از منطقه بوده و در صورتی که حضور آمریکا در منطقه همچنان ادامه پیدا کند، به تبع جمهوری اسلامی ایران خرسند نخواهد بود. به‌خاطر این‌که این حضور را برای خود خطری می‌بیند، به‌خصوص در بحث هسته‌ای و تهدیدهایی که هرازچندگاهی از جانب دولتمردان آمریکا متوجه جمهوری اسلامی می شود و همچنان وجود دارد.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL"><b>ظاهراً نوعی توافق در عراق وجود دارد، در بین اکثریت گروه‌ها و آن این است که بازگشت به وضعیت سابق یعنی خشونت مذهبی، قومی غیرقابل قبول است</b></div> </blockquote> <div dir="RTL"><b>آقای دکتر حسن‌یاری شکی نیست که عراق امروز همان عراقی نیست که در زمان صدام بود. با ورود نیروهای آمریکا تحولات و پیشرفت‌های بسیاری در عراق به‌وجود آمده، و نیز دموکراسی که باعث انتخابات آزاد، روزنامه‌ها و رادیو تلویزیون‌های آزاد شده است. این دموکراسی به نظر شما شکننده نخواهد بود؟</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">به طبع تحول بسیار عظیمی در عراق اتفاق افتاده است. رژیمی که بر عراق حاکم بوده طی چند دهه، آن رژیم از بین رفته و رژیم تازه‌ای به‌وجود آمده و به‌خصوص دولتی که امروز سر کار است، از کسانی تشکیل شده که اکثریت جمعیت را در عراق تشکیل می‌دهند. یعنی این که شیعیان عراق هستند که بیش از ۶۰ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند و به‌طبع به اضافه‌ی اشخاصی از گروههای دیگر.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">مسلماً این یک تحول بسیار عظیم است، هم در عراق و هم در کل منطقه‌ی خاورمیانه. از این جهت تحولی به‌وجود آمده که یگانه است، وضعیتی را به‌وجود آورده که این وضعیت نیاز به استحکام دارد. استحکام چنین وضعیتی تنها زمانی به طور جدی برقرار خواهد شد که دولت عراق قادر باشد امنیت شهروندان خود را حفظ کند و همچنین بتواند در امنیت منطقه شرکت کند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">امروز چنین وضعیتی کاملاً وجود ندارد. در نتیجه انتظار می‌رود با وضعیت تازه‌ای که با خروج آمریکایی‌ها به‌وجود آمده، در عراق گروه‌های تروریستی سعی کنند که از این وضعیت استفاده و دولت عراق را درمانده تر کنند و البته از طرف دیگر از نظر سیاسی هم این زمان می‌برد، تا این که کشوری مثل عراق که تمرین دموکراسی نداشته است، بتواند به‌تدریج گروه‌های مختلف را دورهم جمع آورد و این گروهها بدون استفاده از زور و با گفتگو برای رفع مشکلات خود استفاده کنند.</div> <div dir="RTL"> </div> <p><span>این وضعیتی جدیدی است و به طور طبیعی زمان‌بر خواهد بود. ولی آنچه مهم است این که ظاهراً نوعی توافق در عراق وجود دارد، در بین اکثریت گروه‌ها و آن این است که بازگشت به وضعیت سابق یعنی خشونت مذهبی، قومی غیرقابل قبول است و در نتیجه ظاهراً اکثریت براین اعتقاد هستند که باید این وضعیت فعلی را تقویت کرد و همگی در ایجاد امنیت در کشور خود بکوشند و به‌خصوص شرایط ایجاد همکاری بیشتر بین گروهها و شرکت مردم در تعیین سرنوشت خود را بیش از پیش فراهم کنند.</span> </p>
این وضعیتی جدیدی است و به طور طبیعی زمان‌بر خواهد بود. ولی آنچه مهم است این که ظاهراً نوعی توافق در عراق وجود دارد، در بین اکثریت گروهها و آن این است که بازگشت به وضعیت سابق یعنی خشونت مذهبی، قومی غیرقابل قبول است و در نتیجه ظاهراً اکثریت براین اعتقاد هستند که باید این وضعیت فعلی را تقویت کرد و همگی در ایجاد امنیت در کشور خود بکوشند و به‌خصوص شرایط ایجاد همکاری بیشتر بین گروهها و شرکت مردم در تعیین سرنوشت خود را بیش از پیش فراهم کنند.
نظرها
کاربر مهمان
عراق قویتر از انستکه شکننده باشد زیرا همین دولت توانست قبل از خروج کامل نیروهای امریکائی سوریه را وادار کند که همکاری با اتحادیه عرب در قالب امضای یک پرو تکل رابپدیرد هنوز بیش از 2 ملیون عراقی اواره در سوریه بسر میبرند وقبلا نظامیان امریکائی یکی از مشکلات بزرگ حضور نظامی خود را دخالتهای سوریه عنوان میکردند عراقیها مثل سایر ملل خاورمیانه قرنهاست که از استعمار رنج برده اند چه در قالب عثمانی باشد و یا بریتانیا ودر 9 سال اخیر امریکا ایران بسط و توسعه و نفوذش در عراق باندازه سوریه و بیشتر از ترکیه است ودلیل کلی ان مزار امامان شیعه دراین کشور و تعداد زیادی عراقی ایرانی الا صل مجاور این قبور است توسعه روابط تجاری ایران باعراق نشان دهنده دهنده بسط همسایگی است وازهمان زمان که امریکا کوتاه امد ایرانیها نیروگاههای برق وجاده سازی وساختمان حتی بنزین وسیمان وهندوانه عراق را تامین کردند بطوریکه طی سه سال حجم صادرات ایران بعراق از 800 ملیون دلار به 7 ملیارد دلار افزایش یافته است ایران جانشین امریکا در عراق نخواهد شد ودوستی ویا اقامت مقتدا صدر سبب نمیشود که ایران کشور عراق را مستعمره کند زیرا که اقای صدر اول عراقی است بعد دوست ایران و پیروان او هم عراقی باقی خواهند ماند عراق راه درازی تا دموکراسی را پیش رو دارد وتا زمانیکه نتواند زیر ساختها را برای بازگشت مهاجرین مقیم اردن و سوریه و ایران را فراهم کند با نا امنی هائی روبرو خواهد بود که مسلما نه از جنس نفوذ ایران و یا سلفی های سعودی است قرار دادهای سخاوتمندانه نفتی عراق وسود بسیاری که این قراردادها نصیب شرکتهای نفتی میکند این کشور را قادر خواهد کرد که طی 5 سال زخم های اقتصادی و اجتماعی مردم را التیام بخشد ولی تضاد منافع قومی ومذهبی دست انداز ها ئی ایجاد مینماید که تقابل اطلاعاتی کشورهای ذینفع که نقش ایران کمتر از دیگران خواهد بود نا ارامیهائی را دامن زند در هرصورت نگهداری 30000 نیروی نظامی امریکائی در کویت نه تهدیدی برای منطقه بحساب میاید و نه توجیه کننده حرکتی خواهد بود بخصوص که اگر یک طرف دعوا ایران باشد در داخل عراق نیز سنی ها شانسی برای بدست گیری جکومت نخواهند داشت و وصله پینه اتحاد العراقیه فقط با حضور امریکائیها میسر بود که موفق هم نشد ممکن است مالکی بکنار برود زیرا اتحادی را که ایران تبلیغ میکرد با توجیه حضور امریکائیها بود ودر اینده این انالیز کار برد نخواهد داشت چه بسا که در انتخابات اینده گروههای کم نامتر ارائ بیشتری بنام خود ثبت کنند سر نوشت نظامیان امریکائی در خلیج فارس نیز مشابه نیروهای انگلیسی بعد از جنگ اول چهانی خواهد بود و ناگزیر بتدریج بخانه باز خواهند گشت ادامه حضور سربازان امریکا ئی بخواست کشور های منطقه بدلیل دولت شهر بودن این کشورها نمیتواند همیشگی باشد چون حکومتها ی متمرکز این دولتها با اندک حرکت درونی از هم میپاشد و تجربه انقلاب ایران و خروج مستشاران نظامی امریکا را طی چند هفته بخاطر میاورد عراق مستقل بزمان نیاز دارد تا سیاستهای داخلی را تبیین کند و بعد با همسایگانش بجانه زنی بپردازد وحدود وثغور سیاست خارجی مشخص نماید عراق امروز با دو چالش دیگر روبرو است که اول تقاضای خود مختاری ایالت دیاله و بعد ایالت صلاح الدین است صدا ها چندان بلند نیست ولی سهم خواهی از نفت بسیار رساست ودر همین مقوله ادعای اقلیم کردستان از نفت وحاکمیت در کرکوک قابل امعان نظر است