قلعه اسپهبد مازندران به دلیل اینکه هنوز حریم آن تعیین نشده در معرض تخریب قرار گرفته است.
محمد عظیمی، یکشنبه ۱۱ دی ۱۳۹۰ به خبرگزاری میراث فرهنگی گفت: "مدتهاست که در حال مذاکره و مکاتبه تعیین حریم قلعه اسپهبد خورشید هستیم اما هنوز هیچ اتفاقی نیافتاده است."
به گفته وی، در حال حاضر دخل و تصرف به حریم قلعه اسپهبد خورشید از یک سو و نزدیکی پادگان نظامی و تیراندازیهای مداوم از سوی دیگر باعث شده این قلعه در معرض تخریب قرار بگیرد.
این گزارش افزوده است: "بلدوزرهایی که برای حفاری شن و ماسه اطراف قلعه اسپهبد مازندران فعالیت میکنند یک تهدید جدی برای این اثر تاریخی شدهاند."
یک فعال میراث فرهنگی: در حال حاضر دخل و تصرف به حریم قلعه اسپهبد خورشید از یک سو و نزدیکی پادگان نظامی و تیراندازیهای مداوم از سوی دیگر باعث شده این قلعه در معرض تخریب قرار بگیرد
غار اسپهبد خورشید در ابتدای مسیر منتهی به خطیرکوه و در دو کیلومتری روستای رواتسر سوادکوه واقع شده است.
دهانه ورودی غار در حدود ۵۰ در ۱۰۰ متر است که از آن به عنوان "بزرگترین طاق طبیعی جهان" نام برده میشود.
اسم این غار همانند نام آخرین فرمانروای پارسی مازندران (طبرستان) یعنی اسپهبد خورشید فرزند دادمهر از خاندان گاوبارگان و برگرفته از نام وی است.
فرمانروایان ایرانی مازندران از دهانه این غار طبیعی استفاده میکردهاند و از آن دژ مستحکمی شامل آتشکده، برج، حمام و آب انبار ساختند.
در سمت چپ داخل غار، قلعهای مستحکم از سنگ و ساروج در چهار طبقه وجود دارد. در سمت راست آن نیز سنگرها وامکانات دفاعی قرار دارد.
همچنین در بخش بیرونی دهانه غار، بقایای آب انبار، سیلوها و سازههای دفاعی وجود دارد.
خبرگزاری میراث فرهنگی نوشته است این غار با احتمال ساخت در اواخر عصر ساسانی، در قرون اولیه اسلامی به عنوان پناهگاه مهم تبرستان مورد استفاده قرار میگرفته و آخرین پناهگاه خورشید از آخرین اسپهبدان طبرستان بودهاست.