درعا تسلیم شد

یک پیروزی مهم دیگر برای بشار اسد،‌ رئیس دولت دمشق: مخالفان مسلح سوری در جنوب سوریه با روسیه به توافق آتش‌بس رسیدند. همزمان اردن به دنبال بازگرداندن پناهندگان جنوب سوریه است.

منابع وابسته به مخالفان مسلح سوری جمعه ۱۵ تیر/ششم ژوئیه اعلام کردند که سلاح‌های سنگین و نیمه‌سنگین را زمین می‌گذارند و کنترل استان درعا را به دولت دمشق واگذار می‌کنند.

ارتش سوریه اکنون کنترل گذرگاه نصیب در مرز اردن را پس از انجام یک عملیات زمینی با حمایت هوایی روسیه بار دیگر به دست آورده. مخالفان مسلح «ارتش آزاد سوریه» یکم آوریل ۲۰۱۵ این گذرگاه را از کنترل دمشق خارج کردند.

اسد امیدوار است که این گذرگاه تجاری مهم به او برای احیای اقتصاد سوریه کمک کند. از سوی دیگر، پیروزی در درعا از اهمیتی نمادین برای او برخوردار است. این شهر به «گهواره انقلاب» معروف بود.

پس از گذشت هفت سال از جنگ ویرانگر سوریه، اسد بار دیگر کنترل بیشتر خاک این کشور را در دست گرفته. هرچند هنوز بخش‌هایی در شمال و شرق و بخش جنوبی کوچک دیگری در قنیطره، در مرز با اسرائیل در کنترل مخالفان مسلح است. به این ترتیب، دورنمای دستیابی به صلح از طریق مذاکره با دیگر مخالفان کم‌رنگ‌تر شده است.

جنگ هفت‌ساله صدها هزار کشته بر جای گذاشت، شش میلیون سوری را پناهنده کشورهای خارجی کرد و ۶,۵ میلیون تن دیگر را آواره در داخل مرزها.

ارتش سوریه در حالی حمله به درعا را آغاز کرد که سال گذشته دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده در حاشیه اجلاس سران گروه ۲۰ در هامبورگ آلمان با ولادیمیر پوتین، همتای روس‌اش به توافق آتش‌بس و «تنش‌زدایی» در جنوب غرب سوریه دست یافت.

در ابتدای حمله ارتش سوریه به درعا جنگنده‌های روس غایب بودند، اما پس از گذشت یک هفته وارد کارزار شدند. همزمان مشخص شد واشنگتن به حمایت نظامی از مخالفان نخواهد پرداخت، هرچند نسبت به «عواقب جدی» حمله به جنوب سوریه هشدار داده بود.

ضمانت روسیه برای بازگشت آوارگان

ایمن صفدی، وزیر خارجه اردن که ده‌ها هزار پناهجو در مرزهای آن با درعا پناه گرفتند،‌ جمعه در توئیتی نوشت که مهم‌ترین اولویت امان بازگشت آوارگان سوری است:

«تضمین بازگشت برادران سوری ما به خانه‌هایشان و مطمئن‌شدن از امنیت آنها در کشورشان مهم‌ترین موضوع مذاکرات ما با تمام طرف‌ها است.»

اردن که با استان درعا مرز مشترک دارد، به میانجیگری بین مخالفان و روسیه برای رسیدن به توافق دست زد. این کشور از پذیرفتن پناهندگان در خاک خود سر باز زد اما برای آنها غذا،‌ آب، دارو و دیگر وسایل ضروری در اردوگاه‌هایی در آن سوی مرز می‌فرستاد.

مخالفان مسلح می‌گویند که روسیه به عنوان بخشی از توافق آتش‌بس بازگشت ۳۲۰ هزار آواره جنگ درعا به خانه‌هایشان را تضمین کرده است.

همچنین مخالفان می‌توانند با پذیرفتن کنترل اسد، در مناطق تسلیم‌شده بمانند. آنهایی که نمی‌خواهند، به خارج از این مناطق اعزام خواهند شد؛ به مناطقی همچون ادلب که هنوز در کنترل شورشیان است.

مخالفان همچنین مدعی هستند که در توافق با روسیه توانستند عقب‌نشینی بخش‌هایی از نیروهای دولتی از درعا را نیز بگنجانند. روسیه می‌گوید نیروهای خود را همراه با برخی نیروهای محلی برای تأمین امنیت در آنجا مستقر می‌کند.

قنیطره: هدف بعدی اسد

استان قنیطره که همجوار درعا است، هدف بعدی نیروهای اسد به نظر می‌رسد. قنیطره با اسرائیل در بلندی‌های جولان مرز مشترک دارد.

ارتش اسرائیل جمعه اعلام کرد که یک مقر ارتش سوریه را در بلندی‌های جولان هدف حمله هوایی قرار داده است. به گفته اسرائیل،‌ این مقر منطقه حائل بلندی‌های جولان را گلوله‌باران کرده بود.

شبه‌نظامیان حامی اسد این حمله را تأیید کردند اما گفتند حمله اسرائیل به یک تپه در روستای «خان ارنبه» انجام شد و تلفاتی برجای نگذاشت.

بر اساس گزارش‌ها، اسرائیل با روسیه پیش از این برای خروج نیروهای ایرانی از این منطقه به توافق رسیده بود. گفته شده بود در آنجا نیروهای اسد جایگزین نیروهای حزب‌الله لبنان و شبه‌نظامیان شیعه تحت حمایت ایران خواهند شد.

اسرائیل در هفته‌های اخیر چندین بار به سوریه حمله موشکی کرده است. دمشق می‌گوید این حملات نشانه حمایت اسرائیل از مخالفان مسلح در جنوب سوریه است.

آژانس اطلاعات مرکزی ایالات متحده (سیا) پیش از این سال‌ها به شورشیان به اصطلاح میانه‌روتر ارتش آزاد میلیون‌ها دلار سلاح داده بود و به آنها حقوق ماهیانه می‌پرداخت اما دونالد ترامپ پس از رسیدن به ریاست‌جمهوری این برنامه مخفی را کنار گذاشت. پس از آن گزارش شد که اسرائیل حمایت از شورشیان در مرز خود را برعهده گرفته است.

اسرائیل در جنگ‌های ۱۹۶۷ توانست ۱۲۰۰ کیلومتر مربع از بلندی‌های جولان را اشغال کند و بعداً این قسمت را به خاک خود ضمیمه کرد. جامعه جهانی ضمیمه‌شدن جولان به اسرائیل را به رسمیت نشناخته و نیروهای این کشور در این منطقه «اشغال‌گر» توصیف شده اند.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل سال گذشته پس از ورود یک پهپاد ایرانی به جولان تأکید کرد که این منطقه «تا ابد» در کنترل اسرائیل باقی خواهد ماند.

رسانه‌های اسرائیلی در روزهای اخیر با انتشار گزارش‌هایی مدعی شده‌اند که اسرائیل به دلیل روابط نزدیک با مسکو،‌ با کنترل اسد بر جنوب سوریه مشکلی ندارد.

در همین زمینه