رقص و سیاست در ایران
رقص مانده هژبری اولین نمونه از جنجال سیاسی در ایران بر سر رقص نیست. از رقص اکبر عبدی با لباس زنانه در سال‌های دهه ۱۳۷۰ تا استعفای شهردار تهران این ماجرا ادامه دارد.
از صدر اسلام تاکنون بین علما درباره حلال و حرام رقص و آواز اختلاف نظر وجود داشته است. علاوه بر ولایتمداران، وهابی‌ها، سلفی‌ها و اخوان المسلمین رقص و آواز را حرام می‌دانند. تفاوت ولایتمداران با آن‌ها این است که در جمهوری اسلامی حرام و حلال رقص بیش از آنکه یک امر فقهی باشد، به این بستگی دارد که چه کسی در کجا و در چه زمانی می‌رقصد. چنین است که رقص در سال‌های گذشته گاهی سبب برخی زمین‌لرزه‌های سیاسی شده است.
بازداشت و پخش اعترافات مائده هژبری از صدا و سیمای جمهوری اسلامی و بازتاب وسیع آن در رسانه‌های بین‌المللی و داخلی که به شکل‌گیری کمپین برقص تا برقصیم رسید، یکی از آخرین نمونه‌ها از درگیری بر سر رقص در دوران جمهوری اسلامی بود. صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه شامگاه یکشنبه ۳۱ تیر درباره رقص مائده هژبری کفت:
«دختر خانمی در جایی رقصیده و فایل آن را در فضای مجازی گذاشته. این کار مجرمانه است. قوه قضاییه با سماحت از کنار آن گذشته و آزادش کرده‌اند. صدا و سیما برنامه‌ای تهیه کرده که شاید هم جالب نبود، اما چه ربطی به قوه قضاییه دارد؟ هرچه هجمه توانستند روانه قوه قضاییه کردند.»
درباره «حرمت رقص» معمولاً به احادیث استناد می‌کنند. بخشی از این احادیث به شکل عام هرگونه شادی و پایکوبی را نفی کرده‌اند و بخشی هم به طور مشخص رقصیدن را حرام جلوه داده‌اند. پیشینه این احادیث اما اغلب به یک قرن بعد از هجرت پیامبر می‌رسد و طبعاً درکی که امروز از رقص و مهمانی و شادی وجود دارد کاملاً با درک آن زمان تفاوت دارد. در جشن جنادریه که هر سال در عربستان سعودی برگزار می‌شود، اجرای موسیقی محلی و رقص‌هایی مانند العرضه و مزمار امری کاملاً متداول است. در اوطیبه عربستان و در برخی استان‌های یمن زن و مرد، در رقص‌های محلی شرکت می‌کنند. در لبنان و در کشورهای شمال آفریقا هم رقص و موسیقی به مفهوم غربی آن امری متداول است. در ایران، مراجع تقلید احکام متفاوتی درباره «حرمت» رقص صادر کرده‌اند. برخی مثل علی خامنه‌ای اعتقاد دارند که اگر رقص سبب «مفسده» شود، حرام است. برخی هم مانند صافی گلپایگانی و مکارم شیرازی رقص را کلاً حرام دانسته‌اند. این اختلاف نظرها سبب شده که رقص در این فضای خاکستری گاهی باعث تحولات سیاسی شود. چند نمونه:
تحفه هند
در سال ۱۳۷۳ انصار حزب‌الله به بهانه رقص اکبر عبدی با لباس زنانه در فیلم «تحفه هند» (به کارگردانی حسین زهتابی) مقابل سینما قدس اجتماع کردند و بعد از مدتی به سینما حمله کردند، شیشه‌های سینما را شکستند و زنی باردار هم به یک روایت سقط جنین کرد و به روایتی دیگر به پایبن پرتاب شد. اکبر عبدی، بعدها در فیلم اخراجی‌های مسعود ده‌نمکی که در زمان حمله به سینما قدس از اعضای انصار حزب‌الله بود بازی کرد و به یکی از بازیگران ثابت فیلم‌های او در دوران محمود احمدی‌نژاد تبدیل شد.
کنفرانس برلین
در سال ۱۳۷۹ رقص یکی از مخالفان جمهوری اسلامی در کنفرانس برلین و نمایش آن در سیمای جمهوری اسلامی یکی از مهم‌ترین بحران‌های داخلی ایران را رقم زد. در آن زمان تلویزیون ایران با پخش برنامه‌ای ۳۰ دقیقه‌ای از بخش‌هایی کوتاه و تحریف شده از حدود ۱۶ ساعت از بعضی سخنرانی‌های نشست‌های کنفرانس، در دو شب متوالی ۲۹ و ۳۰ فروردین ماه ۱۳۷۹ از شبکه اول صدا و سیمای جمهوری اسلامی همراه با صحنه‌هایی از عریان شدن یک مرد، رقصیدن یک زن، فریادهای مرگ بر جمهوری اسلامی پخش کرد. اکبر هاشمی رفسنجانی کنفرانس برلین را با حمله آمریکا به طبس مقایسه کرد و علی خامنه‌ای هم از آن به عنوان توطئه آمریکا نام برد. حسن یوسفی اشکوری به اعدام و اکبر گنجی به ۱۰ سال زندان محکوم شد.
جشنواره تئاتر اهواز
در آذر ۱۳۸۴ در جشنواره تئاتر ایران‌زمین در اهواز یک گروه ارمنستانی در نمایشی پوشش نازکی به تن داشتند. جشنواره برای همیشه تعطیل شد و مدیران کل ارشاد اسلامی هم دادگاهی شدند.
جشنواره گردشگری در ترکیه
در دولت اول محمود احمدی‌نژاد، اسفندیار رحیم مشایی به عنوان رئیس سازمان میراث فرهنگی در سفری به ترکیه، در افتتاحیه اجلاس گردشگری کشورهای اسلامی هنگام رقص یک زن و مرد روی صحنه حضور داشت. بعدها حضور در این مراسم پرونده اسفندیار ریم مشایی را سنگین‌تر کرد.
کلیپ «هپی»
در نخستین سالی که دولت روحانی بر سر کار آمد، شش جوان در تهران کلیپ رقصی با ترانه آمریکایی «هپی» (ساخته فرل ویلیامز) در پیش‌زمینه رنگ بنفش ساختند. فرمانده وقت نیروی انتظامی تهران در آن زمان اعلام کرد که این جوانان در کمتر از شش ساعت بازداشت شدند. سیمای جمهوری اسلامی هم در گزارشی با عنوان «آبرویی که در سراب تست بازیگری ریخته شد» اعترافات آنان را پخش کرد.
فرل ویلیامز، خواننده و آهنگساز معروف آمریکایی و سازنده، سراینده و اجراکننده قطعه موسیقی «هپی» در فیسبوک و توئیتر خود گفته بود: «بازداشت این بچه‌ها فقط به خاطر تلاش برای پراکندن شادی از غم‌انگیز هم غم‌انگیزتر است.»
رقص دختربچه‌ها در برج میلاد
در سال ۹۶ رقص چند دختربچه در مراسم روز زن در برج میلاد تهران، زمینه‌ساز پرونده‌‌‌سازی برای محمد علی نجفی، شهردار وقت تهران و سرانجام استعفای او شد. محمد نعیمی‌پور، یکی از اعضای شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران، نماینده مجلس در دوره ششم و یکی از اعضای جبهه مشارکت اواخر اسفند سال گذشته گفته بود از یک سو نهادهای نظامی و امنیتی به نیابت از رهبر جمهوری اسلامی شهردار تهران را تحت فشار قرار داده بودند و از سوی دیگر کارگزاران سازندگی که در آن زمان امید داشتند محسن هاشمی شهردار تهران شود.
بیشتر بخوانید:
نظرها
نظری وجود ندارد.