مانا نیستانی و دشواری طنز در جامعه مبتنی بر تبعیض
اولین نمایشگاه انفرادی کارتونیست ایرانی در گالری لیان در شهر دوسلدورف آلمان برگزار شده. نیستانی می‌گوید در جامعه‌ای که عادل نیست، احتمال کژتابی همواره وجود دارد.
محمد تنگستانی
اولین نمایشگاه انفرادی کارتون‌های مانا نیستانی در اروپا با بیش از ۴۰ اثر از این کارتونیست سرشناس ایرانی در گالری «لیان» در شهر دوسلدورف، آلمان برگزار شده است.
در سال‌های گذشته آثار این کارتونیست ۴۴ ساله با دو رویکرد کارتون‌های سیاسی و اجتماعی و کارتون‌های خبری در رسانه‌های مختلف ایران و جهان منتشر شده. مانا نیستانی چند کتاب هم از آثارش منتشر کرده است: «پازل عاشقانه آقای کا»، «هوگوپسی: ماجراهای آقای کا» و «ملاقات با عنکبوت».
نیستانی در سال‌های دهه ۱۳۸۰ به خاطر یکی از تصویرهایش در روزنامه ایران بازداشت و سرانجام مجبور به ترک ایران شد. در آن تصویر سوسکی کلمه «نه مه نه» را به زبان ترکی گفته بود. نیستانی می‌گوید به این دلیل که شأن اجتماعی گروه‌های اجتماعی در ایران رعایت نمی‌شود، همواره امکان کژتابی وجود دارد:
«آن تصویرسازی به خاطر یک واژه مورد سوءتفاهم واقع شد، بعد بر اساس آن کل متن را تفسیری کردند که متفاوت با هدف مطلب و نیت من بود. هنوز هم امکانش هست که اتفاقی مشابه بیفتد، پیچیدگی‌های اجتماعی سیاسی که منجر به چنان تفسیر و نگاهی شد در جامعه ایران هنوز از بین نرفته است. وقتی گروه‌های مختلف اجتماعی، عقیدتی، قومیتی، جنسیتی احساس شأن اجتماعی و عدالت لازم را نکنند، هر چیزی را ممکن است به خود بگیرند و با عینک سوءظن، شک و بدبینی به تک‌تک حرکات شوخی‌پرداز بنگرند.»
یعقوب یادعلی، نویسنده ایرانی را نیز به خاطر «آداب بی‌قراری» که جایزه هوشنگ گلشیری را به دست آورده بود، به اتهام توهین به قوم لر بازداشت و محاکمه کردند. او نیز بعد از تبرئه از حکم یک سال زندان تعزیری، ایران را ترک کرد و اکنون ساکن آمریکاست. نیستانی با اشاره به یعقوب یادعلی می‌گوید:
«سخت است که شرایط سیاسی و اجتماعی خراب و ناعادلانه باشد و فقط دعوت کرد به خویشتن‌داری و تحمل. بی‌تحملی در برابر متن و طرح و سایر محصولات ادبی هنری را موجه نمی‌دانم اما علت و ریشه‌هایش را در کشورمان درک می‌کنم. باید سعی کنیم متحمل‌تر باشیم، در عین حال سیستم را به سمت وضعیتی عادلانه و قابل قبول هل بدهیم. اگر احساس قدرت و شأن واقعی کنی و محیط را عادلانه ببینی هرگز با یک شوخی حتی اگر واقعا نوک پیکانش متوجه‌ات باشد آشفته نخواهی شد.»
نمایشگاه انفرادی کارتون‌های مانا نیستانی در گالری لیان در شهر دوسلدورف آلمان (عکس: سهیل سیفی‌کار)
فرحناز کرم‌پور مدیریت گالری لیان و امین خلقت، عکاس ایرانی مدیریت هنری نمایشگاه آثار مانا نیستانی را به عهده دارند. گالری لیان در نظر دارد به طور منظم نمایشگاه‌هایی از آثار هنرمندان ایرانی برگزار کند. نمایشگاه کارتون‌های مانا نیستانی یکی از این نمایشگاه‌هاست. آثار این هنرمندان نیز برای فروش عرضه می‌شوند. امین خلقت می‌گوید:
«گالری‌های انگشت‌شماری در اروپا به آثار هنرمندان ایرانی می‌پردازند اما رقابت کاری و جلب رضایت مخاطب هم اهمیت دارد. یکی از بهترین گزینه‌های ما آقای نیستانی بود. تاکنون در آلمان نمایشگاهی انفرادی از آثارشان برگزار نشده بود و یکی از مطرح‌ترین کارتونیست‌های ایرانی در اروپا محسوب می‌شوند. برای مخاطب برخورد مستقیم با مانا نیستانی و آثارش جذابیتی خواستی دارد در نتیجه این نمایشگاه را برگزار کردیم.»
مانا نیستانی می‌گوید انتشار یک مجموعه از آثارش در فرانسه و همینطور ترجمه چهار کتاب مصور از او به زبان‌های دیگر، از جمله کتاب‌های «ملاقات با عنکبوت» به زبان فرانسه و «عنکبوت مشهد» به زبان آلمانی در شناخت مخاطب غربی از او مؤثر بوده است:
«در این کار البته باید پشتکار داشته باشی تا دیده شوی که خوشبختانه من داشتم.»
مانا نیستانی در سال ۲۰۱۱ به خاطر کارتونی که در رادیو زمانه منتشر کرده بود جایزه کاریکاتور سیاسی سازمان ملل را دریافت کرد. او در ششمین و هفمین دوره جشنواره مطبوعات نیز مقام اول را کسب کرده است.
در همین زمینه:
نظرها
نظری وجود ندارد.