محسن وزیری مقدم، نقاش حجم‌های هندسی

محسن وزیری مقدم، یکی دیگر از نقاشان نوگرا و سر‌شناس ایرانی است که از دهه ۱۳۳۰ خورشیدی به این سو، با کار‌هایش هم در ایران و هم در سطح بین‌المللی مورد توجه بوده است.

محسن وزیری مقدم در خرداد ۱۳۰۳ در تهران متولد شد. او به واسطه شغل پدرش که یک نظامی بلندپایه در ارتش رضا شاه بود، دوران کودکی را در شهرهای مختلفی چون بهبهان، اهواز، مریوان و ارومیه می‌گذراند.

او در سال ۱۳۲۲ به دانشکده هنرهای زیبای تهران راه یافت و در سال ۱۳۲۷ جزو نخستین کسانی بود که از این دانشکده فارغ‌التحصیل شدند. استادان او در این دوره از جمله علی محمد حیدریان و خانم امین‌فر (مادام آشوب) بودند و همدوره‌ای‌هایش نقاشانی چون منوچهر شیبانی، منصوره حسینی، سودابه گنجی، جواد حمیدی، حسین کاظمی و جلیل ضیاءپور.

محسن وزیری مقدم، در آغاز کار خود همچون بسیاری از همدور‌ه‌ای‌هایش تحت نقاشان امپرسیونیست و به ویژه ونگوگ بود، هرچند کارهایی پست امپرسیونیستی و کوبیستی نیز خلق می‌کند. او نخستین نمایشگاه انفرادی خود را در سال ۱۳۳۱ در انجمن ایران و آمریکا برگزار کرد. سه سال بعد راهی ایتالیا شد و در سال ۱۳۳۸ از آکادمی هنرهای زیبای رم دانشنامه خود را دریافت کرد.

از آن هنگام تاکنون، محسن وزیری، به عنوان یکی از پرکار‌ترین و خلاق‌ترین نقاشان معاصر ایران، نمایشگاه انفرادی و جمعی بسیاری را در ایران و کشورهای مختلف جهان برگزار و جوایز متعددی را از آن خود کرده است که در این میان می‌توان به حضور او در سه دوره بینال ونیز و دریافت جایزه «شخصیت اروپایی» در سال ۲۰۰۶ اشاره کرد.

او همچنین در سال‌های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۵ ریاست دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران را بر عهده داشت.

آثار محسن وزیری مقدم شامل طیفی متنوع و رنگارنگ را در برمی‌گیرد. از نخستین آثاری که شامل پرتره‌ها و مناظری‌‌ست با تکیه بر مضامین اجتماعی تا کارهایی مدرن در قلب اروپا و مجسمه‌هایی چوبی با نقش فلزی برجسته.

با این‌همه، آنچه که بیش از هر کار و دوره دیگر در این میان مورد توجه قرار گرفته و به مشخصه اصلی محسن وزیری مقدم بدل شده، نقاشی‌های شنی او یا دوره ماسه‌های سیاه است.

وی پس از پایان تحصیلات در آکادمی هنرهای زیبا، آن‌گونه که خود می‌گوید به شکلی کاملاً اتفاقی هنگام گردش و تفریح در ساحلی شنی، متوجه ماسه‌ها و کنتراست آن‌ها با پوست روشن بدن می‌شود و می‌کوشد با ماسه‌ها روی بوم و با حرکت انگشتان، به جای استفاده از قلم مو، به کمپوزیسون‌هایی بدیع دست یابد.

این دوره را می‌توان از موفق‌ترین دوره‌های محسن وزیر مقدم دانست. تابلوهای نقاشی شنی او در ایتالیا و کشورهای دیگری اروپایی با استقبال بسیار روبه‌رو شد و در بینال‌های تهران و ونیز به نمایش درآمد.

به رغم این موفقیت، او جست‌و‌جو و تلاش‌هایش را ادامه داد و کوشید راه‌ها و شیوه‌های تازه‌ای را بیازماید. او ۱۰ سال پس از بازگشتش به ایران مدت‌ها در کارگاهش در محله مقصودبیگ دست به تجربه‌های تازه‌ای زد.

او به طور متمرکز بر روی حجم‌های هندسی کار کرد و بعد به این حجم‌ها با استفاده از میخ جان داد و آن‌ها را به شکلی آفریده که از قابلیت تحرک برخوردارند. این مجسمه‌های بزرگ و متحرک که به خاطر تغییرپذیر فرم و وضعیتشان مجسمه‌های مفصلی نام گرفته‌اند، مدام فضا را تغییر می‌دهند و دنیایی را خلق می‌کنند که پیش از این هنر ایران تجربه نکرده بود.

این فرم‌ها قابلیت این را داشتند که گاهی آزاد باشند و گاهی یک‌جا جمع شوند و گاهی از هم باز شوند، تماشاگر همراه با این مجسمه‌ها می‌توانست فضا را به میل خود تغییر دهد و در باز آفرینی فرم‌ها دخیل باشد و دنیایی بدیع و متفاوت را خلق کند.

وزیری مقدم بعد‌ها همین تجربه را بر روی بوم انجام داد. کارهایی با فضاهای پر و خالی و اغلب فرم‌هایی حمله‌ور که بعد‌ها مجموعه هراس و پرواز نام گرفتند و به عنوان یکی از درخشان‌ترین دوره های کاری او شناخته شدند.

آقای وزیری مقدم در سال‌های اخیر به دلیل مشکل بینایی کمتر کار کرده، اما به هرحال دست از کار نکشیده است او همچنان کار می‌کند و به راه‌های تازه‌ای در نقاشی فکر می‌کند.

ویدیو: پاره‌ای از آثار محسن وزیری مقدم، نقاش حجم‌های هندسی