درگذشت ایران‌شناس نامدار ایتالیایی

<p>بیژن روحانی - با مرگ گراردو نیولی (Gherardo Gnoli)، رشته مطالعات ایرانی یکی از مهم&zwnj;ترین استادان و حامیان خود در سطح جهانی را از دست داد. نیولی، مدیر مؤسسه مطالعات آفریقایی و شرقی ایتالیا (IsIAO) و استاد دانشگاه لاساپینزا در شهر رم روز هفتم مارس درگذشت.</p> <!--break--> <p>&nbsp;</p> <p>گراردو نیولی متولد ۱۹۳۷ در رم و شاگرد استادان بزرگی همچون جوزپه توچی(Tucci .G)، مورخ و شرق&zwnj;شناس نامدار و بنیان&zwnj;گذار مؤسسه شرق&zwnj;شناسی ایتالیا بود. او در دهه ۶۰ میلادی ابتدا به عنوان استاد رشته ایران&zwnj;شناسی در دانشگاه ناپل کار خود را آغاز کرد و در سال ۱۹۷۹ به ریاست مؤسسه مطالعات شرقی منصوب شد.</p> <p>&nbsp;</p> <p><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20120311_Heritage_Gnoli_Rouhani.mp3"><img align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon_14.jpg" alt="" /></a></p> <p>&nbsp;</p> <p>او در مقام مدیر این مؤسسه، توانست زمینه&zwnj;ها و مناطق مورد مطالعه توسط پژوهشگران این مؤسسه را توسعه دهد. به همین دلیل مؤسسه شرق&zwnj;شناسی ایتالیا در آن زمان از جایگاه و شهرت فراوانی میان شرق&zwnj;شناسان برخوردار شد. این مؤسسه پیش از این در ایران کارهای حفاظتی فراوانی برای بناهای تاریخی به خصوص در اصفهان انجام داده بود که از آن میان می&zwnj;توان به حفاظت و مرمت عمارت&zwnj;هایی همچون کاخ عالی&zwnj;قاپو، مسجد جامع و چهل&zwnj;ستون اشاره کرد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>نیولی در دهه ۹۰ میلادی ناپل را رها کرد و به دانشگاه رم آمد و در آنجا کرسی استادی در رشته تاریخ ادیان ایرانی و آسیای میانه را بر عهده گرفت.مطالعات نیولی به طور عمده بر ایران و تاریخ ادیان مختلف در پیش از اسلام متمرکز بود.</p> <p>&nbsp;</p> <blockquote> <p><img align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/bijgg02.jpg" alt="" />گراردو نیولی،ایران&zwnj;شناس نامدار ایتالیایی</p> </blockquote> <p>یکی از کارهای کلیدی و مهم او مطالعه در خصوص مفهوم&zwnj; یا ایده&zwnj; ایران بود. کتاب مشهورش به نام &laquo;مفهوم ایران: گفتاری در مورد خاستگاه آن&raquo; به تفصیل به این موضوع می&zwnj;پردازد که نام و مفهوم ایران از چه زمان و چگونه شکل گرفت و وارد تاریخ شد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>در ابتدای سده&zwnj; سوم میلادی، بنیان&zwnj;گذاران پادشاهی ساسانی نام ایران را بر آن پادشاهی نهادند. اما چرایی این نامگذاری و ریشه&zwnj;های آن همواره مورد بحث بوده است. پیدا کردن نشانی از این نام تا پیش از به قدرت رسیدن اردشیر پاپکان دشوار است و باید پذیرفت این نامگذاری بخشی از سیاست&zwnj;های رسمی ساسانیان بوده است. نیولی در کتاب خود به تفصیل در مورد معانی و کاربردهای این واژه در دوران ساسانی سخن گفته است. او همچنین در بخش دیگری از مطالعاتش به بررسی روابط میان تاج و تخت پادشاهی و نهاد دینی در دوران ساسانی پرداخته است.</p> <p>&nbsp;</p> <p>نیولی در کتاب دیگر خود به نام &laquo;زمان و زادگاه زرتشت&raquo; به سراغ یکی از بحث&zwnj;های پیچیده در تاریخ ایران می&zwnj;رود. تاکنون نظریه&zwnj;های فراوان و متفاوتی در خصوص زادگاه و زمان زندگی زرتشت مطرح شده است که تفاوت&zwnj;های بسیاری با یکدیگر دارند، به طوری&zwnj;که برخی زادگاه او را غرب ایران، برخی در ری و برخی دیگر در شرق دانسته&zwnj;اند. در مورد زمان زندگی او نیز اختلاف&zwnj;نظرها فراوان است. در بخش&zwnj;های نخستین این کتاب، نیولی در خصوص جغرافیای تاریخی اوستا، پایگاه&zwnj;های باستانی هندوـ آریاها و هندوـ&zwnj; ایرانی&zwnj;ها و همچنین مرزهای فرضی سرزمین زادگاه زرتشت می&zwnj;گوید و با یک پژوهش دقیق و آکادمیک بر مبنای کاوش در متن&zwnj;های تاریخی سعی می&zwnj;کند نشان دهد تا زادگاه، محل زندگی و همچنین گستره&zwnj;ی فراخوان زرتشت در روزگار خویش، در سرزمین&zwnj;های شرقی ایران&zwnj;باستان، یعنی جایی میان کوه&zwnj;های هندوکش و هامون هیرمند و در سیستان بوده است.</p> <p>&nbsp;</p> <blockquote> <p><img align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/bijgg03.jpg" alt="" /></p> </blockquote> <p>در بخش دیگری از این پژوهش مفصل، ایران&zwnj;شناس ایتالیایی در خصوص زمان زندگی زرتشت به تحقیق پرداخته و پس از بررسی تمام نظریه&zwnj;های موجود در این زمینه، سرانجام دوره&zwnj; تقریبی پایان هزاره دوم تا ابتدای هزاره نخست پیش از میلاد را پذیرفتنی&zwnj;ترین زمان برای زندگانی زرتشت قلمداد می&zwnj;کند.</p> <p>کار مهم دیگر نیولی در زمینه&zwnj; پژوهش در ادیان ایران باستان، کتاب ارزشمندش به نام &laquo;از زرتشت تا مانی&raquo; است. دیگر کتاب&zwnj;های او عبارتند از: کتیبه&zwnj;های فارسی&zwnj;ـ یهودی در غور افغانستان، پژوهش&zwnj;های تاریخی درمورد سیستان باستان، ایران به عنوان مفهومی دینی در مزداپرستی، زرتشت در تاریخ، و فهرست کتیبه&zwnj;های عربی جنوبی.به جز تألیف این کتاب&zwnj;ها، نیولی بیش از ۲۰۰ مقاله دانشگاهی نیز از خود بر جای گذاشته است. او همچنین در تألیف بسیاری از مدخل&zwnj;های دانشنامه&zwnj; بزرگ ایرانیکا همکاری و مشارکت داشته است.</p> <p>&nbsp;</p> <p>نیولی نقش مؤثری در تأسیس جامعه ایران&zwnj;شناسی اروپا یا Societas Iranologica Europea داشت. این نهاد علمی در سال ۱۹۸۳ در رم بنیان&zwnj;گذاری شد و هدف آن حمایت و ترویج مطالعات ایرانی باستان، میانه و مدرن است و اعضای آن را پژوهشگرانی از کشورهای اروپایی و غیر اروپایی تشکیل می&zwnj;دهند.</p> <p>گراردو نیولی نه تنها بی&zwnj;تردید یکی از برجسته&zwnj;ترین و پرکارترین پژوهشگران ایران&zwnj;شناسی در جهان بود، بلکه با جدیت بسیار در راه ترویج و حمایت از این رشته در دانشگاه&zwnj;های مختلف کوشیده و توانسته بود مشوق پایه&zwnj;گذاری این مطالعات در بسیاری از مؤسسات علمی و آموزشی باشد.</p> <p><br /> در همین زمینه:<br /> <a href="http://zamaaneh.com/rohani/2008/07/post_233.html">::صد سال شرق&zwnj;شناسی در خطر فراموشی::</a><br /> <a href="#http://radiozamaneh.com/taxonomy/term/2815"> ::بیژن روحانی در رادیو زمانه::</a></p>