‏«بویان اسلات» و رویای پاکسازی محیط ‏زیست به وسعت اقیانوس‌ها

«بویان اسلات» (Boyan Slat) مخترع و کارآفرین جوان هلندی است که تنها ۲۴ سال دارد و فناوری‌هایی را برای حل معضلات اجتماعی اختراع می‌کند. بویان جوان اهل شهر دلفت (Delft) است و تحصیلاتش را در دانشگاه صنعتی دلفت که یکی از معتبرترین دانشگاه‌های هلند می باشد، گذراند. او زمانی که ۱۶ سال داشت، در طی سفری که به یونان رفته بود هنگام غواصی در آب‌های این کشور متوجه آلودگی شدید آب دریا توسط ضایعات پلاستیکی شد. این مسئله تأثیر عمیقی بر بویان گذاشت و تصمیم گرفت پروژه تحصیلات عالی خود را بر تحقیق در مورد آلودگی پلاستیکی اقیانوس‌ها معطوف کند. بعدها او توانست ایده‌ای برای ساخت یک سیستم منفعل، با استفاده از جریان‌های گردش اقیانوس به نفع خود را در بحث TEDx در دانشگاه دلفت در سال ۲۰۱۲ ارائه دهد. او تحصیلاتش را در رشته مهندسی هوافضا رها کرد تا بتواند تماما وقت خود را به ایده‌ای که در سر داشت، اختصاص دهد. نهایتا در سال ۲۰۱۳ بنیاد «پاکسازی اقیانوس» (The Ocean cleanup) را تأسیس کرد. ایده‌ها و صحبت‌های این جوان هلندی به حدی جسورانه بود که توانست، نظر بسیار از دولتمردان و حامیان محیط زیست را به خود جلب کند. او در نوشته‌ای در مجله اکونومیست چنین اظهار داشت: “فناوری قوی‌ترین عامل تغییر است و تقویت‌کننده توانایی‌های انسانی ماست”.

بویان جوان در سال ۲۰۱۴ برنده جایزه «قهرمانان زمین» از سوی دپارتمان محیط زیست سازمان ملل متحد شد و سال ۲۰۱۵ از پادشاه نروژ جایزه کارآفرین جوان را دریافت کرد. همچنین در سال ۲۰۱۶ از سوی مجله «فوربز» در لیست “۳۰ زیر ۳۰ ” (۳۰ کارآفرین زیر ۳۰ سال) قرار گرفت. بویان اسلات در سال ۲۰۱۷ نیز به عنوان چهره برگزیده «هلندی سال» (Nederlander van het jaar 2017) انتخاب شد.

بالاخره بعد از چهار سال تلاش و کوشش، بویان اسلات  در تاریخ ۸ سپتامبر ۲۰۱۸ از بزرگ‌ترین پروژه خود به نام «پیلوت ۰۱» که دستگاه عظیم الجثه‌ای برای پاکسازی آلودگی‌های پلاستیکی از سطح اقیانوس‌هاست، رونمایی کرد. بویان اولین کسی است که به صورت جدی برای پاکسازی اقیانوس‌ها اقدام عملی انجام داده است. پیش از این اغلب اقدام‌ها برای پاکسازی دریاها و اقیانوس‌ها در سواحل و توسط داوطلبان انجام می‌شد. به این صورت که فقط زباله‌های شناور را جمع‌آوری می‌کردند.

در طراحی دستگاه اقیانوس پاک کن بویان از هیچ گونه موتور و یا ماشینی استفاده نشده است. این دستگاه بسیار مقاوم است و از جنس «پلی اورتان» ساخته شده که پر از هواست و با استفاده از قدرت امواج دریا زباله‌ها و ضایعات پلاستیکی را جمع‌آوری می‌کند. پیلوت 01 توسط حسگرهای مخصوصی هدایت می‌شود و در برابر باد و موج‌های بزرگ مقاوم است. شکل دستگاه مانند حرف لاتین U و طول لوله‌های آن 600 متر است. کابل‌های متصل به آن برای به حداکثر رساندن قدرت جذب  زباله برنامه‌ریزی شده و زباله‌های جمع آوری شده در گوشه‌ها را به مخزنی که در وسط دستگاه قرار دارد منتقل می‌کند. گفته شده این دستگاه می‌تواند زباله‌ها را از عمق ۳ تا ۵ متری آب‌های اقیانوس جمع‌آوری کند. این دستگاه برای اولین بار در پاکسازی اقیانوس آرام و آب‌های میان جزایر هاوایی و ایالت کالیفرنیا، مورد استفاده قرار می‌گیرد. بر اساس شبیه‌سازی‌های انجام شده توسط شرکت «پاکسازی اقیانوس»، این دستگاه قادر به پاکسازی نصف چرخاب زباله اقیانوس آرام خواهد بود و در مدت ۵ سال، می تواند حدود ۳۶ هزار تن زباله پلاستیکی جمع‌آوری کند.

این پروژه مانند هر اقدام دیگری، موافقان و مخالفانی داشته و برخی از فعالین حوزه محیط زیست نگرانی‌هایی را نسبت به آسیب رساندن به موجودات دریایی و سطح زندگی آنان مطرح کرده‌اند. «یان آندریس فان فرانِکر» از موسسه پژوهشی دریایی واخنینگن هلند، این پروژه را تلاشی بیهوده خوانده و اظهار داشته: “پلاستیک دریایی با گذشت زمان کاهش می‌یابد و نریختن زباله در اقیانوس بهترین راه حل است”.

از سویی دیگر، در حالی که در کشوری همچون ایران فعالین حوزه محیط زیست با مشکلات و تهدیدات فراوانی همچون زندان و جلوگیری از فعالیت­شان روبرو هستند، و یا در آمریکا دونالد ترامپ رئیس‌جمهور این کشور نسبت به محیط زیست بی‌توجه است و سعی دارد از توافقنامه زیست‌محیطی پاریس خارج شود، دولت هلند حمایت تمام قد و بی‌سابقه‌ای از این مخترع و کارآفرین جوان انجام داده است. بودجه راه‌اندازی این پروژه عظیم بالغ بر ۲۰ میلیون یورو برآورد شده که دولت هلند تأمین آن را به عهده گرفت.

این دستگاه هر چند هنوز در مرحله آزمایش است، اما امیدهای زیادی به آن بسته شده و می‌تواند بر عوامل مختلفی همچون کاهش هزینه‌های پاکسازی اقیانوس‌ها و آسیب رساندن به کشتی‌ها نیز جلوگیری کند و حتی می‌تواند بر صنعت توریسم نیز تاثیر مثبتی داشته باشد.

در نهایت قرار است از پلاستیک‌های جمع‌آوری شده توسط پیلوت ۰۱ محصولات مختلفی تولید و عرضه شود که بر روی آنها «ساخته شده توسط پاکسازی اقیانوس» نوشته خواهد شد.

لینک این مطلب در تریبون زمانه