سنتورنوازان برجسته
<p>محمود خوشنام - سنتورنوازی که پس از سماع‌ حضور و پسرش حبیب سماعی شکل و شیوه‌ درست قانونمندی پیدا کرد، با حضور ابوالحسن صبا رواج و رونق بیشتری یافت. صبا پس از آنکه نواختن ویلون را از حسین خان اسماعیل‌زاده فراگرفت، به سراغ سماعی رفت تا فوت و فن سنتورنوازی را نیز از او بیاموزد.</p> <!--break--> <p>بعدها اگرچه او ویلون را به‌عنوان ساز اول خود انتخاب کرد و در کلاس‌های خود نیز آن را تعلیم می‌داد، سنتور را نیز درس می‌داد و دستورهایی نیز برای نواختن آن فراهم آورد. از میان شاگردان سنتور صبا چند تنی نام‌آور شدند و خود با تعلیم سنتور این ساز را در سطح جامعه فراگیر ساختند.</p> <p><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/bargastegan_31_khoshnaam.mp3"><img align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon_14.jpg" alt="" /></a></p> <p>کمال‌یافته‌ترین شاگرد او فرامرز پایور است که در برنامه‌‌ای مستقل به او خواهیم پرداخت. در اینجا فرصتی‌ست که با چند تن از سنتورنوازان دیگر آشنا شویم. در وهله‌ اول باید از حسین صبا یاد کرد که هیچ نسبتی هم با ابوالحسن صبا نداشت، ولی از کلاس او بهره‌ها برد.</p> <p> </p> <p>حسین صبا خود پس از فراگیری سنتور در سال های ۳۰ در هنرستان موسیقی ملی به تدریس آن می‌پرداخت و به‌نوبه‌ی خود شاگردانی را پرورش می‌داد. چند کتاب آموزشی نیز تألیف کرد. صبا متأسفانه عمر کوتاهی داشت و در جوانی به سبب ابتلا به یک بیماری مغزی در تهران درگذشت.</p> <p> </p> <p>سنتورنواز بعدی که شهرتی فراوان نیز پیدا کرد، رضا ورزنده بود. او اهل کاشان بود و در سال ۱۳۰۵ زاده شده بود. آموزش‌های پدر نخستین درس‌هایی بود که ورزنده گرفت و پس از آن فوت و فن‌های سنتورنوازی را نزد خود و از راه گوش سپردن به برنامه‌های رادیویی آموخت.</p> <p> </p> <blockquote> <p><img align="middle" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/khoshnamo.jpg" />دکتر محمود خوشنام، کارشناس موسیقی</p> </blockquote> <p>ورزنده به توصیه حسین قوامی به سازمان رادیو ایران وارد شد و در کوتاه‌مدت به چنان توانایی دست یافت که به گروه هنرمندان برنامه‌ی «گل‌ها» پیوست. ورزنده سبک ویژه‌ای را در سنتورنوازی رواج داد و از همین روی به شهرت رسید. ولی او نیز عمر درازی نیافت و در ۵۰ سالگی در سال ۱۳۵۵ در تهران درگذشت.</p> <p> </p> <p>منصور صارمی و مجید نجاهی نیز از شهره‌گان سنتورنوازی سنتی به‌شمار می‌روند که هر دو در سال ۱۳۱۳ در تهران زاده شدند. صارمی سنتور را نزد نورعلی‌خان برومند فراگرفته و نجاهی بیشتر از تعلیمات مرتضی محجوبی استفاده کرده است. هر دو آنها از نوازندگان برجسته‌ برنامه‌ «گل‌ها» بوده‌اند.</p> <p>و اما اینک می‌رسیم به حسین ملک سنتورنوازی با سابقه‌ کار بیشتری از دیگران. او نیز شاگرد ابوالحسن صبا بود و خود نیز شاگردان بسیاری را تعلیم داد. ملک در سال ۱۳۰۴ در تهران زاده شد. از خردسالی زیر تأثیر دایی خود به موسیقی روی آورد. هشت ساله بود که به کلاس حبیب سماعی راه پیدا کرد. ولی چند ماهی که گذشت، طاقت بداخلاقی‌های استاد را نیاورد و به سراغ ابوالحسن صبا رفت که آموزگار بردباری بود.</p> <p> </p> <p>ملک پس از صبا از محضر دیگران نیز بهره برده است. ازجمله رکن‌الدین مختاری، حسین یاحقی و نورعلی‌خان برومند. او در این میان صبا و برومند را استادان اصلی و تأثیرگذار خود می‌دانست. حسین ملک از سال ۱۳۲۰ همکاری خود را با رادیو آغاز کرد و سنتورنواز ارکستر صبا شد.</p> <p> </p> <p>این همکاری تا سال ۱۳۳۲ ادامه داشت. با بنیاد نخستین فرستنده‌ تلویزیونی نیز او نخستین نوازنده‌ سنتور در آن دستگاه شد و همزمان همکاری مستمر خود را با وزارت فرهنگ و هنر آغاز کرد. حسین ملک کارگاهی نیز برای ساختن سازهای ایرانی به‌وجود آورد و به امید آن که بتواند نواقص سنتور را برطرف کند، چند خرک به این ساز اضافه کرد. از آن گذشته دست به ابتکاری زد و برای سنتور مثل پیانو پدالی فراهم آورد تا نوازنده بتوان طنین صدا را به میل خود عوض کند و نیز امکان تغییر کوک بیشتری داشته باشد.</p> <p> </p> <p>حسین ملک گاه به تنهایی و گاه همراه با برادر ویلون‌نواز خود اسداله ملک در کشورهای اروپایی، آسیایی و آمریکا کنسرت‌ها گذارده و از چند کشور مدال و جایزه گرفته است. حسین ملک نیز سرانجام در سال ۱۳۷۸ در تهران درگذشت.<br /> </p> <p>در همین زمینه:<br /> <a href="#http://radiozamaneh.com/taxonomy/term/1448"> ::برنامه رادیویی "برجستگان سنتی" از محمود خوشنام::</a><br /> </p>
محمود خوشنام - سنتورنوازی که پس از سماع حضور و پسرش حبیب سماعی شکل و شیوه درست قانونمندی پیدا کرد، با حضور ابوالحسن صبا رواج و رونق بیشتری یافت. صبا پس از آنکه نواختن ویلون را از حسین خان اسماعیل‌زاده فراگرفت، به سراغ سماعی رفت تا فوت و فن سنتورنوازی را نیز از او بیاموزد.
بعدها اگرچه او ویلون را به‌عنوان ساز اول خود انتخاب کرد و در کلاس‌های خود نیز آن را تعلیم می‌داد، سنتور را نیز درس می‌داد و دستورهایی نیز برای نواختن آن فراهم آورد. از میان شاگردان سنتور صبا چند تنی نام‌آور شدند و خود با تعلیم سنتور این ساز را در سطح جامعه فراگیر ساختند.
کمال‌یافته‌ترین شاگرد او فرامرز پایور است که در برنامه‌‌ای مستقل به او خواهیم پرداخت. در اینجا فرصتی‌ست که با چند تن از سنتورنوازان دیگر آشنا شویم. در وهله اول باید از حسین صبا یاد کرد که هیچ نسبتی هم با ابوالحسن صبا نداشت، ولی از کلاس او بهره‌ها برد.
حسین صبا خود پس از فراگیری سنتور در سال های ۳۰ در هنرستان موسیقی ملی به تدریس آن می‌پرداخت و به‌نوبه‌ی خود شاگردانی را پرورش می‌داد. چند کتاب آموزشی نیز تألیف کرد. صبا متأسفانه عمر کوتاهی داشت و در جوانی به سبب ابتلا به یک بیماری مغزی در تهران درگذشت.
سنتورنواز بعدی که شهرتی فراوان نیز پیدا کرد، رضا ورزنده بود. او اهل کاشان بود و در سال ۱۳۰۵ زاده شده بود. آموزش‌های پدر نخستین درس‌هایی بود که ورزنده گرفت و پس از آن فوت و فن‌های سنتورنوازی را نزد خود و از راه گوش سپردن به برنامه‌های رادیویی آموخت.
دکتر محمود خوشنام، کارشناس موسیقی
ورزنده به توصیه حسین قوامی به سازمان رادیو ایران وارد شد و در کوتاه‌مدت به چنان توانایی دست یافت که به گروه هنرمندان برنامه‌ی «گل‌ها» پیوست. ورزنده سبک ویژه‌ای را در سنتورنوازی رواج داد و از همین روی به شهرت رسید. ولی او نیز عمر درازی نیافت و در ۵۰ سالگی در سال ۱۳۵۵ در تهران درگذشت.
منصور صارمی و مجید نجاهی نیز از شهره‌گان سنتورنوازی سنتی به‌شمار می‌روند که هر دو در سال ۱۳۱۳ در تهران زاده شدند. صارمی سنتور را نزد نورعلی‌خان برومند فراگرفته و نجاهی بیشتر از تعلیمات مرتضی محجوبی استفاده کرده است. هر دو آنها از نوازندگان برجسته برنامه «گل‌ها» بوده‌اند.
و اما اینک می‌رسیم به حسین ملک سنتورنوازی با سابقه کار بیشتری از دیگران. او نیز شاگرد ابوالحسن صبا بود و خود نیز شاگردان بسیاری را تعلیم داد. ملک در سال ۱۳۰۴ در تهران زاده شد. از خردسالی زیر تأثیر دایی خود به موسیقی روی آورد. هشت ساله بود که به کلاس حبیب سماعی راه پیدا کرد. ولی چند ماهی که گذشت، طاقت بداخلاقی‌های استاد را نیاورد و به سراغ ابوالحسن صبا رفت که آموزگار بردباری بود.
ملک پس از صبا از محضر دیگران نیز بهره برده است. ازجمله رکن‌الدین مختاری، حسین یاحقی و نورعلی‌خان برومند. او در این میان صبا و برومند را استادان اصلی و تأثیرگذار خود می‌دانست. حسین ملک از سال ۱۳۲۰ همکاری خود را با رادیو آغاز کرد و سنتورنواز ارکستر صبا شد.
این همکاری تا سال ۱۳۳۲ ادامه داشت. با بنیاد نخستین فرستنده تلویزیونی نیز او نخستین نوازنده سنتور در آن دستگاه شد و همزمان همکاری مستمر خود را با وزارت فرهنگ و هنر آغاز کرد. حسین ملک کارگاهی نیز برای ساختن سازهای ایرانی به‌وجود آورد و به امید آن که بتواند نواقص سنتور را برطرف کند، چند خرک به این ساز اضافه کرد. از آن گذشته دست به ابتکاری زد و برای سنتور مثل پیانو پدالی فراهم آورد تا نوازنده بتوان طنین صدا را به میل خود عوض کند و نیز امکان تغییر کوک بیشتری داشته باشد.
حسین ملک گاه به تنهایی و گاه همراه با برادر ویلون‌نواز خود اسداله ملک در کشورهای اروپایی، آسیایی و آمریکا کنسرت‌ها گذارده و از چند کشور مدال و جایزه گرفته است. حسین ملک نیز سرانجام در سال ۱۳۷۸ در تهران درگذشت.
در همین زمینه:
::برنامه رادیویی "برجستگان سنتی" از محمود خوشنام::
نظرها
نظری وجود ندارد.