دیدار اردوغان و مرکل: اعتراض به نبود آزادی مطبوعات در ترکیه

سرانجام پس از ماه‌ها تیرگی روابط بین آلمان و ترکیه، رجب طیب اردوغان در برلین با آنگلا مرکل دیدار کرد. دو کشور خواهان نزدیکی بیشتر شدند اما اختلافات هنوز پا برجاست. صدر اعظم آلمان در نشست خبری مشترکش با رئیس جمهور ترکیه از «اختلافات عمیق» سخن گفت و اردوغان خواهان استرداد مخالفان دولت ترکیه شد. جان دوندار، سردبیر سابق روزنامه جمهوریت ترکیه که در آلمان در تبعید به‌سر می‌برد نخواست در نشست خبری مرکل و اردوغان شرکت کند تا بهانه‌ای برای برگزار نشدن کنفرانس به اردوغان ندهد اما سئوالات خود را از طریق یک روزنامه‌نگار آلمانی مطرح کرد. در جریان نشست خبری سران دو کشور یک عکاس خبری ترکیه‌ای علیه بازداشت روزنامه‌نگاران اعتراض کرد.

دیدار آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه جمعه ۲۸ سپتامبر / ۶ مهر در برلین برگزار شد. اردوغان روز گذشته (پنج‌شنبه) وارد آلمان شد و قرار است با فرانک‌والتر اشتاین‌مایر، رئیس‌جمهوری آلمان نیز دیدار و در مراسم افتتاح یک مسجد در شهر کلن شرکت کند.

پس از گفت‌وگوی رهبران دو کشور، آنگلا مرکل در کنفرانس خبری مشترک از وضعیت ترکیه، به‌ویژه آزادی مطبوعات و حقوق بشر انتقاد کرد و گفت هنوز «اختلافات عمیقی» وجود دارد.

صدراعظم آلمان خواهان راه حلی سریع برای وضعیت آلمانی‌هایی شد که در ترکیه بازداشت شده‌اند. او گفت: «من تأکید کردم که این موارد تا حد ممکن حل شوند.»

مرکل با اشاره به آزادی چند شهروند آلمانی در ماه‌های اخیر از این بابت اظهار خرسندی کرد. او درباره آزادی بقیه شهروندان آلمانی روز شنبه بر سر میز صبحانه با اردوغان گفت‌وگو خواهد کرد.

این موضوعات برای اردوغان حساس است. او هر گونه دخالت در کار دستگاه قضائی ترکیه را محکوم کرد و گفت نظام قضائی ترکیه مستقل است، حتی اگر احکام آن باب میل او نباشد.

اردوغان آلمان را فراخواند تا قاطعانه علیه تروریسم مبارزه کند. به‌گفته رئیس‌جمهور ترکیه در آلمان «هزاران نفر از اعضای سازمان تروریستی پ‌ک‌ک» (حزب کارگران کردستان) و «صدها نفر» از وابستگان جنبش گولن به‌سر می‌برند. دولت ترکیه فتح‌الله گولن، واعظ مذهبی ساکن آمریکا را عامل کودتای نافرجام ژوئیه ۲۰۱۶ می‌داند اما او این اتهام را رد می‌کند.

رجب طیب اردوغان به مسئله جان دوندار، روزنامه‌نگار و سردبیر سابق روزنامه «جمهوریت» نیز اشاره کرد و گفت کشورش خواهان استرداد اوست. او جان دوندار را «مأموری که اسرار دولتی را منتشر کرده» معرفی کرد که باید به کشور بازگردانده شود. دوندار از جمله به دلیل افشای ارسال سلاح از سوی سازمان امنیت ترکیه به گروه «دولت اسلامی» (داعش) متهم و به پنج سال و ۱۰ ماه زندان محکوم شد. او مدتی را نیز در زندان به‌سر برد.

پیش از نشست خبری مشترک مرکل و اردوغان قرار بود جان دوندار نیز در آن شرکت کند اما ساعاتی قبل از آن دوندار اعلام کرد که در این نشست شرکت نمی‌کند. ترکیه تهدید کرده بود که اگر جان دوندار در این کنفرانس حضور یابد این نشست برگزار نخواهد شد. دوندار درباره تصمیم خود گفت که نمی‌خواسته با حضورش مانع از برگزاری کنفرانس و موجب مطرح نشدن سئوالات انتقادی خود و دیگر روزنامه‌نگاران شود. او سئوالات خود را به یک روزنامه‌نگار آلمانی سپرد تا آن‌ها را در کنفرانس مطرح کند.

جان دوندار به‌همراه ۶۸  نفر دیگر در لیست تروریست‌های دولت ترکیه قرار گرفته و آنکارا از برلین خواسته است که این افراد را به ترکیه تحویل دهد.

مرکل در سخنان خود روشن کرد که آلمان برای ممنوعیت جنبش گولن، به اسناد بیشتری از سوی آنکارا نیاز دارد. او همچنین «با احترام به استقلال قوه قضائیه» تصریح کرد که انتظار داشت برخی مسائل جور دیگری پیش می‌رفتند. مرکل به‌ویژه از این موضوع انتقاد کرد که برخی از آلمانی‌ها ماه‌ها در زندان‌های ترکیه بدون تفهیم اتهام به‌سر برده‌اند.

به‌رغم اختلافات موجود، مرکل و اردوغان تلاش کردند تا اشتراک نظر خود را در برابر برخی سئوالات نشان دهند. آن‌ها گفتند که گفت‌وگو این بخت را می‌دهد که دو طرف در مورد اختلافات با هم صحبت کنند. مرکل از علایق مشترک دو کشور در مورد ناتو، مبارزه با تروریسم، پناهجویان و وضعیت سوریه سخن گفت. او از نگهداری بیش از سه میلیون سوری آواره در ترکیه قدردانی کرد.

صدراعظم آلمان همچنین از برگزاری نشست چهارجانبه با ترکیه، فرانسه و روسیه درباره اوضاع سوریه خبر داد.

در حالی‌که ترکیه در ماه‌های اخیر با سقوط ارزش پول ملی خود و بحران اقتصادی مواجه بوده، مرکل تأکید کرد که آلمان خواهان اقتصاد باثبات و پایدار ترکیه است.

در جریان نشست خبری مشترک مرکل و اردوغان یک عکاس خبری ترکیه‌ای توسط مأموران امنیتی به بیرون از سالن برده شد. این عکاسِ مخالف اردوغان که اِرتوغرول یگیت نام دارد در صف اول روزنامه‌نگاران تی‌شرتی با شعار «آزادی برای روزنامه‌نگاران» به زبان ترکی پوشیده بود. هنگامی که مأموران او را به بیرون از سالن می‌بردند او فریاد می‌زد که «من کاری نکردم».

اردوغان با لبخندی بر لب شاهد این صحنه بود.

اِرتوغرول یگیت که گرایش‌های چپ دارد در سال ۱۹۷۸ در ترکیه مورد حمله راست‌های افراطی گروه «گرگ‌های خاکستری» قرار گرفت و زخمی شد. او سپس به فرانسه رفت و در آن‌جا پناهنده شد. یگیت سال‌هاست که ساکن شهر هامبورگ آلمان است.

در سال‌های گذشته ده‌ها روزنامه‌نگاران در ترکیه بازداشت شده‌اند. گزارشگران بدون مرز ترکیه را از جمله کشورهایی می‌دانند که بیشترین روزنامه‌نگاران زندانی در جهان را دارد. به‌گفته گزارشگران بدون مرز، پس از کودتای نافرجام ژوئیه ۲۰۱۶ بیش از ۱۰۰ روزنامه‌نگار بازداشت، حدود ۱۵۰ رسانه تعطیل و بیش از ۷۰۰ کارت مطبوعاتی باطل شد.

بیشتر بخوانید: