سازمان موتانا: حافظه جمعی یمن تخریب شده است

سازمان موتانا، یکی از سازمان‌های مهم حقوق بشری یمن در گزارشی اعلام کرده که ۳۴ محوطه تاریخی این کشور در اثر بمباران‌های نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی و در درگیری‌ها با انصارالله یمن به شکل وسیع آسیب دیده است. سازمان موتانا از جامعه بین‌الملل درخواست کرده از «حافظه جمعی» یمن محافظت کند.

سازمان موتانا در گزارش مفصلی که با عنوان «در تخریب تاریخ» منتشر کرده، بر اساس گفت‌وگو با ۷۵ کارشناس میراث فرهنگی که در محوطه‌های تاریخی یمن فعالیت دارند، گوشه‌ای از ابعاد تخریب میراث فرهنگی یمن در جنگ حوثی‌ها با نیروهای ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی را آشکار کرده است. محوطه‌های تاریخی آسیب‌دیده در محله القاسمی صنعا، هسته تاریخی شهر صعده، سد مریب، آثار باستانی براقش، آثار تاریخی تعز و گورستان باستانی حضر موت قرار دارند. راضیه الموکل، مدیر سازمان موتانا به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است:

«جنگ یمن همه جنبه‌های زندگی را تحت تأثیر قرار داده است از جمله آثار تاریخ و میراث فرهنگی این کشور را. این خسارت‌ها فقط به معنای آسیب دیدن میراث فرهنگی یمن نیست، بلکه بخشی از میراث فرهنگی ملت‌های جهان به خطر افتاده است.»

سازمان موتانا در این گزارش بمباران‌های هوایی از سال ۲۰۱۴ را مستند کرده است. در آن زمان حوثی‌های یمن مناطق وسیعی از شمال این کشور را تصرف کردند و با سرنگونی دولت قانونی این کشور، حکومت را به دست گرفتند. از مارس ۲۰۱۵ به این سو، ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی بمباران وسیع مواضع حوثی‌ها را آغاز کرد و یمن را از زمین، هوا و دریا تحت محاصره قرار داد. بعد از چند ماه حوثی‌ها مجبور شدند از جنوب یمن عقب‌نشینی کنند اما شمال این کشور را همچنان تحت کنترل خود دارند.

سازمان موتانا گزارش داده که یکی از محوطه‌های تاریخی که در بمباران‌های هوایی تخریب شده، محله القاسمی صنعاست. این محوطه در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

سازمان موتانا در گزارش خود می‌گوید در بسیاری از مواقع، حوثی‌های یمن از محوطه‌های تاریخی برای استقرار شبه‌‌نظامیان استفاده کرده‌اند و به همین سبب این محوطه‌ها هدف بمباران‌های هوایی ائتلاف سعودی قرار گرفت و خسارت‌های زیادی را متحمل شد.

مواردی هم گزارش شده که گروه‌های تندرو اسلامگرا با استفاده از هرج و مرج و بی‌قانونی، از روی تعصب کلیساها، معابد و خانقاه‌های صوفیان را ویران کرده‌اند.

سازمان موتانا در گزارش خود همه طرف‌های درگیری را به «ضدیت و دشمنی با تاریخ» یمن متهم کرده و از نهادهای بین‌المللی خواسته است مسئولیت حفاظت از میراث فرهنگی یمن را به عهده بگیرند.

سازمان موتانا می‌گوید نهادهای بین‌المللی می‌بایست بر اساس پروتکل ۱۹۹۹ (پروتکل دوم کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه راجع به حفاظت از میراث فرهنگی در قبال صدمات ناشی از درگیری‌های مسلحانه - ۲۶ مارس ۱۹۹۹) مانع از استفاده طرف‌های درگیری در جنگ یمن از محوطه‌های تاریخی به عنوان قرارگاه و پادگان شوند.

سازمان موتانا برای نمونه به تخریب سد مریب با قدمت ۳۰۰۰ ساله اشاره می‌کند. در سال ۲۰۱۵ نیروهای انصارالله در بخش شمالی این محوطه تاریخی مستقر شده بودند که نیروهای ائتلاف مواضع آن‌ها را هدف قرار دادند و بخش بزرگی از این محوطه تاریخی را از بین بردند.

براقش در قرن پنجم قبل از میلاد یکی از مراکز تجاری و مذهبی یمن بود. حوثی‌های یمن در اوت ۲۰۱۵ این منطقه را تصرف کردند و در این محوطه تاریخی انبارهای مهمات و سلاح احداث کردند. این محوطه نیز هدف بمباران‌های نیوهای ائتلاف قرار گرفت و ویران شد.

قلعه کوکبان، مسجد الهادی در صعدا، موزه نظامی در عدن و همچنین دو اثر تاریخی در تعز را هم گروه‌های تندرو اسلامگرا منهدم کرده‌اند.

علاوه بر این سازمان موتانا گزارش داده که شورشیان حوثی از قصر دارالحجر نیز برای استقرار واحدهای توپخانه و زرهی خود استفاده کردند که سبب وارد آمدن خساراتی به این محوطه‌های تاریخی شده است.

بیشتر بخوانید: