پرونده خاشقجی: تلاش دولت آمریکا برای دوری از بحران دیپلماتیک با ریاض

افشای ارزیابی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) درباره نقش ولیعهد سعودی در قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی، دولت آمریکا را برای دوری از بحران دیپلماتیک در رابطه با عربستان به تکاپو انداخته. وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده که هنوز پرونده خاشقجی به نتیجه‌گیری نهایی نرسیده و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا کماکان بر «اهمیت شراکت» با عربستان تأکید دارد. ترامپ وعده داده که یک گزارش نهایی تا «دو سه روز» دیگر منتشر خواهد شد.

جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی سه‌شنبه دوم اکتبر/ ۱۰ مهر به کنسولگری عربستان سعودی در استانبول مراجعه کرده بود که گواهی تجرد بگیرد اما دیگر بازنگشت. یک تیم ۱۵ نفره از عربستان او را در کنسولگری به قتل رساندند. دادستانی سعودی پذیرفته که روزنامه‌نگار منتقد با طرح قبلی به قتل رسیده است.

هتر نوئرت، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده شنبه ۱۷ نوامبر/ ۲۶ آبان در بیانیه‌ای در واکنش به افشای ارزیابی سیا اعلام کرد:

«گزارش‌ها درباره نتیجه‌گیری نهایی دولت آمریکا نادقیق است و پرسش‌های بی‌پاسخ متعددی درباره قتل آقای خاشقجی وجود دارد.»

به گزارش واشنگتن‌پست و دیگر رسانه‌های آمریکایی، سیا در نتیجه‌گیری نهایی‌اش درباره پرونده خاشقجی «مطمئن» است که محمد بن سلمان، ولیعهد جوان سعودی فرمان قتل روزنامه‌نگار منتقد را صادر کرده.

هرچند نوئرت از ادامه تلاش وزارت خارجه آمریکا برای جستجوی حقیقت و کار با دیگر کشورها برای مجازات عاملان قتل روزنامه‌نگار منتقد گفت،‌ به «حفظ رابطه استراتژیک مهم بین ایالات متحده و عربستان سعودی» نیز اشاره کرد؛ رابطه‌ای که تا کنون مانع برخورد جدی‌تر دولت ترامپ با ریاض شده است.

ترامپ که شنبه برای بازدید از منطقه آتش‌سوزی مرگبار کالیفرنیا عازم این ایالات شد،‌ پیش از پرواز درباره پاسخ دولتش به ارزیابی سیا گفت:

«آنها [عربستان]‌ یک متحد واقعاً درخشان از نظر شغل و توسعه اقتصادی بوده‌اند. به عنوان رئیس‌جمهوری، چیزهای خیلی زیادی را باید مدنظر داشته باشم.»

سیا ترامپ را از نتیجه تحقیقاتش هنگام پرواز به کالیفرنیا آگاه کرد. پس از بازدید از کالیفرنیا، ترامپ وعده داد که دولتش گزارش نهایی را تا «دو سه روز» دیگر منتشر می‌کند. به گفته رئیس‌جمهوری آمریکا، این گزارش خواهد گفت «چه کسی قتل را انجام داده».

«رویترز» به نقل از یکی منابع ناشناسش گزارش کرده بود که سیا ارزیابی‌اش را جمعه برای نمایندگان کنگره آمریکا نیز فرستاده است. نمایندگان جمهوری‌خواه و دموکرات، روز شنبه از ترامپ خواستند تا موضع سرسختانه‌تری علیه ریاض بگیرد اما هنوز پاسخ مثبت نگرفته‌اند.

باب کورکر، سناتور جمهوری‌خواهی که ریاست کمیته سیاست خارجی سنای آمریکا را برعهده دارد، در پیامی توئیتری نوشت: «همه‌چیز به این اشاره می‌کند که ولیعهد عربستان سعودی دستور قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست را صادر کرده. قبل از اینکه محمد بن سلمان مردانی را اعدام کند که دستور خود او را اجرا کرده‌اند، دولت ترامپ باید مسئولیت این ماجرا را به روشنی تعیین کند.»

پنج تن در عربستان سعودی به اتهام قتل خاشقجی به اعدام محکوم شده‌اند.

دیگر مقام‌های دولت آمریکا نیز بر اهمیت رابطه با عربستان تأکید کرده‌اند. مایک پنس، معاون اول ترامپ در حاشیه سفر به پاپوآ گینه نو گفت آمریکا قاتلان خاشقجی را به مجازات می‌رساند اما در عین حال می‌خواهد «شراکت محکم و تاریخی»‌اش با عربستان را حفظ کند.

قانون‌گذاران آمریکایی پیش از این نیز خواهان برخورد جدی‌تر ترامپ با محمد بن سلمان شده بودند. اما اعضای دولت تاکنون بر این تأکید کرده بودند که هیچ مدرکی از نقش‌داشتن ولیعهد سعودی در قتل روزنامه‌نگار منتقد او در دست ندارند.

در همین زمینه