ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

محسن عاصی: «غزل پست مدرن، روایتگر سردرگمی‌های انسان است»

<p>سارا شاد - محسن عاصی، از جوان&zwnj;ترین شاعران پرکار ایرانی&zwnj;ست. نخستین بار که شعرهای او را می&zwnj;خوانی، فکر می&zwnj;کنی به انباری وارد شده&zwnj;ای که پر است از اشیاء و حادثه&zwnj;های قدیمی؛ از جنگ ایران و عراق گرفته تا مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰ سال پیش، از فلسطین و لبنان تا حادثه یازدهم سپتامبر.</p> <!--break--> <p>تازگی&zwnj;ها هم از حوادث دو سال اخیر در ایران می&zwnj;نویسد و شعر می&zwnj;گوید. شعرهایش&zwnj; گاه مخاطب را گیج می&zwnj;کند و این به گفته خودش&zwnj;&zwnj; هدفی&zwnj;ست که دنبال می&zwnj;کند. می&zwnj;گوید: &laquo;این دقیقاً&zwnj;&zwnj; همان چیزی&zwnj;ست که در وضعیت پست مدرن وجود دارد: سرگشتگی انسان مدرن. مخصوصاً از نوعی که ما در کشورمان تجربه می&zwnj;کنیم، یک نوع گیج شدن بین باور&zwnj;ها و گذشته&zwnj;ای سنتی و ابزار&zwnj;ها و ارزش&zwnj;های دنیا مدرن؛ نوعی بلاتکلیفی و سردرگمی.&raquo;<br /> &nbsp;</p> <p>عاصمی افزون بر شعر، دستی هم در نقد ادبی دارد و بر این باور است که این&zwnj;کار را از سر ناچاری انجام می&zwnj;دهد تا با وجود تمام شرایط حاکم بر صنعت نشر و با توجه به ممیزی شدید، کتابی که منتشر شده دست&zwnj;کم با نوشتن یک یادداشت و یا یک نقد مفصل&zwnj;تر دیده شود. به گفته او فعالان ادبی باید در شرایط موجود تمام تلاششان را برای دیده شدن آثار قابل دفاع به کار گیرند.<br /> کتاب&zwnj;های او تا به حال مجوز چاپ نگرفته&zwnj;اند و او تمام فعالیت خود را در دنیای مجازی متمرکز کرده و در وبلاگ &laquo;میخکوبیسم&raquo; و در صفحه فیسبوکش می&zwnj;نویسد. با این&zwnj;همه در میان شاعرانی که فقط در اینترنت به انتشار آثارشان می&zwnj;پردازند از پرکار&zwnj;ترین&zwnj;ها به حساب می&zwnj;آید. در ادامه گفت&zwnj;وگوی من با این شاعر جوان را می&zwnj;خوانید.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img align="absBottom" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/Communicate-icon.png" alt="" />خیلی پرکار هستی آقای عاصی؛ دقیقاً چند وقت است به سبک پست مدرن شعر می&zwnj;گویی؟</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong><img align="right" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/asisar03.jpg" alt="" />محسن عاصی </strong>- احتمالاً این تصوری&zwnj;ست که وقتی از بیرون به من نگاه می&zwnj;کنید به وجود می&zwnj;آید اما اگر تمامی پنج سال گذشته را شبانه&zwnj;روز به ادبیات اختصاص داده باشی این نتایج از لحاظ تعداد چندان هم چشمگیر نیست. غزل پست مدرن را تقریبا از سال ۸۵ آغاز کردم، اگرچه قبل از آن هم شعر می&zwnj;نوشتم اما ورود به عرصه&zwnj;ی حرفه&zwnj;ای ادبیات برای من از این سال آغاز شد.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img align="absBottom" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/Communicate-icon.png" alt="" />نکته&zwnj;ای که در شعرهای تو توجه&zwnj;ام را جلب کرده، این است که گاهی از تاریخی که در آن حضور نداشته&zwnj;ای شعر می&zwnj;گویی. تو حدود ۲۵ ساله هستی و شاید کمتر. مگر از دوران کاباره&zwnj;ها، جنگ، سرباز&zwnj;ها و جبهه&zwnj;ها، شملچه و حلبچه و... چقدر می&zwnj;دانی که از آن&zwnj;ها شعر می&zwnj;گویی؟ <br /> &nbsp;</p> <p>این سؤالی است که معمولاً از من پرسیده می&zwnj;شود، جنگ و به طور خاص&zwnj;تر المان&zwnj;هایی که مثال زدید اگر چه تجربه&zwnj;ی شخصی من نبوده اما آثار و پیامدهایش در زندگی روزمره&zwnj;&zwnj;ام چشمگیر است. زمانی به دنیا آمدم که هنوز صدای آژیر و موشک&zwnj;باران و اخبار جنگ مهم&zwnj;ترین بخش از زندگی خانواده&zwnj;ام و مردم بود. کودکی&zwnj;ام را با نوستالژی جمعی جامعه&zwnj; نسبت به جنگ سپری کردم و پیامدهای یک جنگ هشت ساله را به چشم دیدم، نوجوانی من پایان جنگ کویت را دیده و اخبار کشتار بوسنی شبانه&zwnj;روزش را پر کرده و به بمباران عراق توسط آمریکا و انگلیس ختم شده. یک عمر ده ساله را از یازده سپتامبر با جنگ افغانستان و عراق و صحنه&zwnj;هایش گذارنده&zwnj;ام و امروز و در این سن، هر صبح که از خواب بلند می&zwnj;شوم خبری از حمله احتمالی به ایران سر خط اخبار است. به همه این&zwnj;ها فلسطین و لبنان و اسرائیل را هم اضافه کنید. در ذهن من جنگ تصویر پررنگ و دردناکی دارد و باید به پیامدهایش پرداخت.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img align="absBottom" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/Communicate-icon.png" alt="" />گاهی فکر می&zwnj;کنم در بعضی از شعر&zwnj;هایت عمداً این&zwnj; مضامین را می&zwnj;گنجانی. چرا؟ تو جوان هستی و دنیای جوانی تو در جامعه امروز خیلی با دنیای جوانان ۱۰ سال پیش فرق دارد. اینطور نیست؟</p> <p>&nbsp;</p> <p>بله. اما نوع نگاه من هم با جوان&zwnj;های ۱۰ سال پیش متفاوت است و همین دلیل خوانش جدیدی است که تلاش دارم ارائه بدهم. خوانشی جدید از چیزی که نسل پیش از من تجربه و روایت کرد اما بیانش بیشتر یک بیان مبالغه&zwnj;آمیز از جنگ است. تصویری که به نسل من ارائه شده تصویر گزینش&zwnj;شده از آن چیزی&zwnj;ست که اتفاق افتاده؛ تصویری پاکسازی شده از اشتباهات، شکست&zwnj;ها، خرابی&zwnj;ها و دردهایی که هر کشوری در خلال جنگ و بعد از جنگ به آن مبتلا می&zwnj;شود و شرایط امروز من بخشی از همین پیامدهای جنگ است. از طرف دیگر اتفاقاتی که دارد ما را به سمت یک تجربه&zwnj;ی خونین دیگر پیش می&zwnj;برد این دغدغه&zwnj;ها را برای من پررنگ&zwnj;تر می&zwnj;کند.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img align="absBottom" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/Communicate-icon.png" alt="" />با وجود اینکه در کارگاه&zwnj;های مهدی موسوی شعر را آغاز کرده&zwnj;ای اما زبان خودت را داری. البته نه در فرم؛ بلکه در محتوا. فرم که به نظرم یکی است و فکر می&zwnj;کنم همه آنهایی که غزل پست مدرن می&zwnj;گویند توی یک فرم کار می&zwnj;کنند و از این همنوایی گریزی نیست. اما جهان&zwnj;بینی&zwnj;ات، جهان&zwnj;بینی خاص خودت است. چیزی که به نظرم خاص توست، نگاه متمرکزت روی پدیده&zwnj;های تاریخی است. تو کمتر در بی&zwnj;زمانی و بی&zwnj;مکانی سیر می&zwnj;کنی و عموماً با شعر&zwnj;هایت داری به یک حادثه یا یک زمان یا مکان آدرس می&zwnj;دهی. خودت چطور فکر می&zwnj;کنی؟</p> <p>&nbsp;</p> <blockquote> <p><img align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/asisar02.jpg" alt="" />محسن عاصی: در زندگی من شعر همه چیز است و همه چیز خواهد بود.</p> </blockquote> <p>در مورد اینکه به زبان خودم دست یافته&zwnj;ام با شما هم&zwnj;عقیده نیستم. چون اگر اینطور باشد، منی که در شعر&zwnj;هایم از راوی کودک، تا راوی مرد سنتی، زن روشنفکر و به&zwnj;طور کلی طبقات مختلف اجتماعی را تجربه کرده&zwnj;ام، نمی&zwnj;توانم زبان یکسانی داشته باشم. زبان به اقتضای راوی، ویژگی&zwnj;های شخصیتی، لوکیشن و سایر المان&zwnj;های شعری در حال تغییر است. اما اگر منظور شما نوعی جهان&zwnj;بینی و خط فکری خاص حاکم بر اثر است که در تمامی این آثار به چشم می&zwnj;خورد، باید بگویم حق با شماست. مجموعه&zwnj; شعر&zwnj;هایم در ذهن مخاطب یک شخصیت شعری ایجاد می&zwnj;کند. <br /> &nbsp;</p> <p>دنیایم و دغدغه&zwnj;هایم مرا به این سمت سوق داده و اگر ردپایی از نوعی درد جهان&zwnj;شمول در آثارم می&zwnj;بینید ناشی از نگاه شخصی&zwnj;ام است، اما همیشه تلاش کردم که این حرف&zwnj;ها را &laquo;لوکالیزه&raquo; کنم. شما تجربیات بی&zwnj;شمار تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در اطراف خود دارید که می&zwnj;توانید با وام گرفتن از آن&zwnj;ها شعر را از آسیب کلی&zwnj;گویی نجات دهید و با یک تجربه&zwnj;ی عینی، تصویر ملموس&zwnj;تری برای مخاطب بسازید و از طرفی به بخشی از روایت آن حادثه تبدیل شده و نگاه خودتان را بیان کنید. این شیوه&zwnj;ای&zwnj;ست که در پرداخت به مفاهیم کلی نظیر جنگ، حوادث اجتماعی و سیاسی و پدیده&zwnj;هایی از این دست مورد استفاده قرار می&zwnj;دهم. اما، با این&zwnj;حال و با توجه به شخصیت شعری که به آن اشاره کردید هنوز تجربه&zwnj;گرایی را دوست دارم و این شخصیت شعری، مرا از وارد شدن به عرصه&zwnj;های جدید و تجربه کردن دور نکرده است.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img align="absBottom" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/Communicate-icon.png" alt="" />به همین دلیل شعر&zwnj;هایت خیلی شلوغ&zwnj;اند؟ مثل این است که آدم را انداخته باشی توی یک انباری پر از وسایلی که در ذهن آدم خاطره&zwnj;ای را تداعی می&zwnj;کند و تو این&zwnj;بار داری با آن&zwnj;ها یک روایت دیگر رقم می&zwnj;زنی و البته آدم را گیج هم می&zwnj;کنی.</p> <p>&nbsp;</p> <p>اگر شعر من مخاطب را به اینجایی که می&zwnj;گویید رسانده باشد اتفاق خوبی است. چون این دقیقاً&zwnj;&zwnj; همان چیزی&zwnj;ست که در وضعیت پست مدرن وجود دارد: سرگشتگی انسان مدرن. مخصوصا از نوعی که ما در کشورمان تجربه می&zwnj;کنیم، یک نوع گیج شدن بین باور&zwnj;ها و گذشته&zwnj;ای سنتی و ابزار&zwnj;ها و ارزش&zwnj;های دنیا مدرن؛ نوعی بلاتکلیفی و سردرگمی. احساس وابستگی به هر دو و عدم تعلق به هیچکدام. این دنیایی&zwnj;ست که اگر در شعری با قالب کلاسیک ساخته شده باشد، فارغ از سایر تکنیک&zwnj;ها و المان&zwnj;ها می&zwnj;توان به آن گفت غزل پست مدرن.</p> <p class="rtecenter">&nbsp;-----------------------------------------------------------------</p> <p class="rtecenter"><img align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/asisar05_0.jpg" alt="" /></p> <p class="rtecenter"><strong>محسن عاصی</strong>: حوض بی&zwnj;کاشی&zwnj;ام بدون ماه/حوض بی&zwnj;ماهی&zwnj;ام پر از&zwnj; ای کاش &darr;<br /> بود اگرچه شبیه رؤیا بود/خفه شد شهری از نبودن&zwnj;هاش</p> <p class="rtecenter">-----------------------------------------------------------------&nbsp;</p> <p>البته این موضوع تا حدی به فرم اثر هم مربوط است، بیشتر آثاری که چنین فضایی را ایجاد کرده&zwnj;اند فرمی غیر خطی دارند و المان&zwnj;های فرمی اثر نظیر ارجاعات درون و بیرون متنی و همچنین چندصدایی، میان&zwnj;متن&zwnj;ها، نمادگرایی&zwnj;ها و تأویل&zwnj;ها، همگی مخاطب را به چنین حسی می&zwnj;رساند.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img align="absBottom" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/Communicate-icon.png" alt="" />تو یکی از شاعرانی هستی که از حوادث اخیر جامعه و کشور هم زیاد روایت کردی. در کل من تو را یک شاعری اجتماعی می&zwnj;دانم - تمام و کمال. این مسأله با توجه به صراحتی هم که داری برایت دردسرساز نشده تا به حال؟ مثلاً اگر بخواهی شعر&zwnj;هایت را منتشر کنی مطمئن هستی با مشکل مواجه نخواهی شد؟</p> <p>&nbsp;</p> <p>پاسخ دادن به این سؤال کمی دشوار است ولی همین نکته که شما آثار زیادی از من خوانده&zwnj;اید اما هنوز موفق به انتشار کتابم نشده&zwnj;ام خیلی از مسائل را روشن می&zwnj;کند.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img align="absBottom" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/Communicate-icon.png" alt="" />این موضوع ناامیدت نکرده؟</p> <p>&nbsp;</p> <p>اتفاقاً خیلی وقت&zwnj;ها نا&zwnj;امید شده&zwnj;ام، خیلی وقت&zwnj;ها نفس کم آورده&zwnj;ام. شاید تا جایی بشود به یک حضور مجازی اکتفا کرد؛ شاید ممکن باشد که آدم از حضور در جلسات و رسانه&zwnj;ها محروم بماند، ولی من به عنوان یک هنرمند دوست دارم زمانی که کتابم از زیر چاپ بیرون می&zwnj;آید آن را لمس کنم، صفحاتش را ورق بزنم و حاصل تلاش&zwnj;هایم را پیش رویم ببینم. زمانی که بار&zwnj;ها و بار&zwnj;ها تلاش می&zwnj;کنی اما موفق به این&zwnj;کار نمی&zwnj;شوی چیزی جز حس سرخوردگی سراغتان نمی&zwnj;آید. اما دو نکته هست که همیشه آن را به خودم یادآوری کرده&zwnj;ام و دوباره از جا بلند شده و مسیر قبلی را ادامه داده&zwnj;ام: اولاً من تنها نیستم و این شرایط برای بسیاری از هنرمندان وجود دارد و دوماً اوضاع همیشه این&zwnj;طور نمی&zwnj;ماند.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img align="absBottom" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/Communicate-icon.png" alt="" />گاهی فکر می&zwnj;کنم تو کار دیگری هم به جز شعر گفتن داری؟ خودت بگو جواب این سؤالم چیست؟</p> <p>&nbsp;</p> <p>امروز و در همین لحظه&zwnj;ای که به سؤال شما پاسخ می&zwnj;دهم خیر، تمام زندگی من ادبیات است. رشته&zwnj;ی دانشگاهی&zwnj;ام مهندسی مکانیک بوده و چند ماهی هست که دوره&zwnj;ی سربازی&zwnj;ام به پایان رسیده اما اوضاع اقتصادی کشور و مجموعه&zwnj;ای از شرایط باعث شده که هنوز نتوانم وارد عرصه&zwnj;ی کاری مرتبط با رشته&zwnj;ام بشوم. اما اگر دیر یا زود این اتفاق هم بیفتد باز هم لذت و هدف زندگی من شعر است و اگر روزی کاری غیر از آن انجام دهم برای این است که بتوانم به راحتی و با دغدغه&zwnj;ی کمتری به ادبیات بپردازم. برای من همانطوری که در بسیاری از پست&zwnj;های وبلاگم گفته&zwnj;ام شعر همه چیز است و همه چیز خواهد بود.</p> <p>&nbsp;</p> <blockquote> <p><img align="bottom" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/asisar04.jpg" alt="" />فاطمه اختصاری، محمد حسینی مقدم و محسن عاصی</p> </blockquote> <p><img align="absBottom" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/Communicate-icon.png" alt="" />از ادبیات که نمی&zwnj;توانی پول دربیاری. می&zwnj;توانی؟ پس زندگی&zwnj;ات را چطوری تأمین می&zwnj;کنی؟</p> <p>&nbsp;</p> <p>البته آن زندگی که نیاز به تأمین کردن داشته باشد هنوز برای من به طور کامل شکل نگرفته و همراه خانواده&zwnj;ام زندگی می&zwnj;کنم اما همین امروز هم از ادبیات درآمد دارم و به طور کل با این نوع نگاه که اتفاقاً در بین جامعه هم پذیرفته شده است بسیار مشکل دارم. چرا نمی&zwnj;شود از ادبیات درآمد داشت؟ شما اگر به طور جدی به ادبیات بپردازید راه&zwnj;های زیادی برای تبدیل شدنش به حرفه&zwnj;ی اصلی&zwnj;تان وجود دارد. شما با انتشار آثارتان نظیر شعر، مقاله، داستان، نقد، تحلیل، گزارش در نشریات می&zwnj;توانید حق&zwnj;التحریر دریافت کنید. می&zwnj;توانید شعر و ترانه&zwnj;هایتان را برای آثار موسیقایی واگذار کنید، می&zwnj;توانید کتاب بنویسید و حق&zwnj;التألیف بگیرید، می&zwnj;توانید کار پژوهشی انجام دهید و می&zwnj;توانید تدریس کنید، همه&zwnj;ی این&zwnj;ها و ده&zwnj;ها مورد دیگر راه&zwnj;های کسب درآمد از ادبیات است. البته اگر بگویید که در برخی از این موارد بازار کاری خیلی محدود است و یا درآمدشان کافی نیست می&zwnj;توانم با شما هم&zwnj;عقیده باشم اما این به معنی عدم وجود درآمد در ادبیات نیست.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img align="absBottom" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/Communicate-icon.png" alt="" />نقد ادبی هم می&zwnj;کنی؟ یک شاعر چطور با این کار کنار آمده؟</p> <p>&nbsp;</p> <p>از روی ناچاری بله، علاقه&zwnj;ی شخصی من خود شعر است و پرداخت تئوریک به آن را با توجه به شرایط حاکم بر ادبیات دنبال می&zwnj;کنم. شما بهتر می&zwnj;دانید که تقریباً در عرصه&zwnj;ی ادبیات کسی که صرفاً به نقد و مسائل تئوریک بپردازد وجود ندارد و در واقع ما منتقد ادبی صرف نداریم. در بهترین و معروف&zwnj;ترین نمونه&zwnj;ها نظیر دکتر براهنی، بابک احمدی، محمد حقوقی و... شاعرانی بوده&zwnj;اند که وارد عرصه&zwnj;ی نقد هم شده&zwnj;اند. اگرچه این مسأله در ایران و در سایر رشته&zwnj;های هنری نوعی اپیدمی است اما شعر و به طور کلی&zwnj;تر ادبیات از این معضل رنج بیشتری می&zwnj;برد. <br /> &nbsp;</p> <p>به شخصه ترجیح می&zwnj;دهم مسائل تئوریک و نقد و بحث را در اتاق خودم و در برنامه&zwnj;های مطالعاتی شخصی&zwnj;ام دنبال کنم اما امروز که شرایط مهیا نیست، نگفتن و ننوشتن از برخی مسائل ظلم به ادبیات است.</p> <p><img align="absBottom" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/Communicate-icon.png" alt="" />منظورت کدام مسائل است؟ هیچ منتقدی را ندیدم که از سر ناچاری نقد کند. منظور تو چیست؟</p> <p>&nbsp;</p> <p>فرض کنید که با وجود تمام شرایط حاکم بر صنعت نشر و با توجه به ممیزی شدید، کتابی منتشر می&zwnj;شود و از قضا کتاب خوب و تأثیرگذاری هم هست، حالا اگر شما با نوشتن یک یادداشت و یا یک نقد مفصل به تحلیل المان&zwnj;های فنی و معرفی نقاط قوت و ضعف کتاب نپردازید در حق آن ظلم کرده&zwnj;اید. در شرایط موجود باید تمام تلاشمان را برای دیده شدن آثار قابل دفاع انجام بدهیم. عکس این مورد هم صادق است. در مورد جریان&zwnj;های ادبی هم اوضاع به همین ترتیب است، در فضای تک&zwnj;صدایی ادبیات کشور که تمامی امکانات در انحصار نوعی ادبیات دولتی است اگر جریانی شکل گرفته و در حال رشد است می&zwnj;توان با پرداختن به مسائل فنی و تئوریک آن در مقام دفاع و یا نفی و یا حتی تحلیل صرف، کمکی به چندصدایی شدن فضای ادبیات کرد و وارد نشدن به این عرصه در چنین شرایطی حاصلی جز هدر رفتن پتانسیل&zwnj;های شکل گرفته در ادبیات ندارد.</p> <p>&nbsp;</p> <p class="rtecenter">&nbsp;-----------------------------------------------------------------</p> <p class="rtecenter"><img src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/asisar06.jpg" alt="" /></p> <p class="rtecenter"><strong>محسن عاصی</strong>: من/خوابیده&zwnj;ام /و نگاه می&zwnj;کنم/به ترک&zwnj;های خورده بر دیوار/به دَرَک&zwnj;های مانده روی لبم/به سیاهی چشم یک کوسه/که سرک&zwnj;ها کشیده توی شبم/آرزوهای مانده در بطری/به حبابی میان امیدم/به&zwnj;&zwnj; همان روز خوب و آرامی/که نمی&zwnj;دیدی و نمی&zwnj;دیدم</p> <p class="rtecenter">&nbsp;-----------------------------------------------------------------</p> <p><img align="absBottom" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/Communicate-icon.png" alt="" />آقای عاصی؛ از زن و مرد توی شعر&zwnj;هایت خبری نیست&zwnj; ها. خودت قبول داری؟ یک جورایی فراجنسیتی داری می&zwnj;نویسی. و من این را دوست دارم.</p> <p>&nbsp;</p> <p>بله، البته من در آثارم هم راوی و شخصیت مرد دارم و هم زن. اما تلاش کردم که شخصیت&zwnj;های مرد و زن در آثارم حضوری به فراخور درون مایه و محتوا داشته باشند و نه به منظور بخشیدن هویت جنسیتی به شعر. این نگاهی است که در زندگی روزمره&zwnj;ام هم دارم و به نوعی&zwnj;&zwnj; همان نقدی است که به جریانات فمینیستی هم وارد می&zwnj;دانم. جریانی که به اسم فمینیسم، تبعیض جنسیتی علیه زنان را نفی می&zwnj;کند اما خودشان مروج نگاه جنسیتی هستند. من دوست دارم انسان را در جایگاه انسان ببینم و روایت کنم. گاهی این روایت نیاز به ویژگی&zwnj;های معطوف به جنسیت هم دارد، مثلاً یک مرد سنتی در شعر دارم که زنش را کتک می&zwnj;زند، یا یک زن فمینیست دارم که از مرد&zwnj;ها متنفر است، در این مواقع و همانطوری که گفتم به فراخور ویژگی&zwnj;های اثر، جنسیت را در آثارم پررنگ می&zwnj;کنم اما به هیچ عنوان تلاشی برای جدا کردن زن از مرد با هدف رسیدن به زبانی مردانه، یا زنانه نمی&zwnj;کنم.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img align="absBottom" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/Communicate-icon.png" alt="" />انگار اصلاً این دغدغه&zwnj;ات نیست. یعنی در نگاهت یک مسأله دیگر پررنگ&zwnj;تر است. حتی من هیچ تلاش عمدی در این نمی&zwnj;بینم. گاهی به نظرم می&zwnj;رسد به عشق، به رابطه عاطفی، به مسائلی که خیلی از شاعران غزل پست&zwnj;مدرن به آن بدبین هستند، خوش&zwnj;بین هستی. یأس و تاریکی توی شعر&zwnj;هایت به مسائل اجتماعی اختصاص دارد و بس.</p> <p>&nbsp;</p> <p>همه چیز به شرایط اثری که می&zwnj;نویسم بستگی دارد، با هیچ نوع قضاوت و جبهه&zwnj;گیری از پیش تعیین&zwnj;شده&zwnj;ای وارد فرآیند نوشتن یک شعر نمی&zwnj;شوم یعنی تصمیمم این نبوده که همیشه شعر عاشقانه&zwnj;ی مثبت بنویسم و یا همیشه مسائل اجتماعی را با دیدگاهی منفی روایت کنم. تصمیمی که برای نوع نگاه اثر می&zwnj;گیرم کاملاً تابع درونمایه&zwnj;ی شعر و به فراخور روایت است. اگر لازم باشد یک شعر در مورد خیانت می&zwnj;نویسم مثل شعر &laquo;خون به پا خواهد شد&raquo; و اگرمحتوا مرا به سمت نوشتن با نگاهی مثبت نسبت به عشق سوق بدهد این&zwnj;کار را انجام می&zwnj;دهم، مثل شعری با مطلع &laquo;پشتت خمه از غصه و این درد صافت کرد/ دستات پر از میله است، زندون اعترافت کرد&raquo; که در آن همه چیز روایت عاشقانه&zwnj;ی یک زن از شوهر زندانی&zwnj;اش است. پس من از هر نوع قضاوت قبلی در آثارم پرهیز می&zwnj;کنم چون مانعی برای روایت حقایق است و اگر نگاهم به شرایط اجتماعی بدبینانه و سرشار از سرخوردگی است دلیلش شرایط موجود است. چیزی که می&zwnj;بینم و تجربه می&zwnj;کنم سیاه است و نه به دلیل تصمیم و یا ذهنیت قبلی.</p> <p><br /> <a href="http://www.facebook.com/mohsen.asii#!/mohsen.asii">&nbsp; منبع عکس و ویدئو: فیسبوک محسن عاصی (+)</a></p> <p>&nbsp;</p> <p>در همین زمینه:<br /> <a href="#http://radiozamaneh.com/taxonomy/term/7511"> ::سارا شاد در زمانه::</a></p> <p><a href="http://www.pasmand.blogfa.com/">::میخکوبیسم، وبلاگ محسن عاصی ::</a></p> <p>&nbsp;</p> <p>ویدئو: زندونی بی&zwnj;ملاقاتی، محسن عاصی</p>

سارا شاد - محسن عاصی، از جوان‌ترین شاعران پرکار ایرانی‌ست. نخستین بار که شعرهای او را می‌خوانی، فکر می‌کنی به انباری وارد شده‌ای که پر است از اشیاء و حادثه‌های قدیمی؛ از جنگ ایران و عراق گرفته تا مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰ سال پیش، از فلسطین و لبنان تا حادثه یازدهم سپتامبر.

تازگی‌ها هم از حوادث دو سال اخیر در ایران می‌نویسد و شعر می‌گوید. شعرهایش‌ گاه مخاطب را گیج می‌کند و این به گفته خودش‌‌ هدفی‌ست که دنبال می‌کند. می‌گوید: «این دقیقاً‌‌ همان چیزی‌ست که در وضعیت پست مدرن وجود دارد: سرگشتگی انسان مدرن. مخصوصاً از نوعی که ما در کشورمان تجربه می‌کنیم، یک نوع گیج شدن بین باور‌ها و گذشته‌ای سنتی و ابزار‌ها و ارزش‌های دنیا مدرن؛ نوعی بلاتکلیفی و سردرگمی.»
 

عاصمی افزون بر شعر، دستی هم در نقد ادبی دارد و بر این باور است که این‌کار را از سر ناچاری انجام می‌دهد تا با وجود تمام شرایط حاکم بر صنعت نشر و با توجه به ممیزی شدید، کتابی که منتشر شده دست‌کم با نوشتن یک یادداشت و یا یک نقد مفصل‌تر دیده شود. به گفته او فعالان ادبی باید در شرایط موجود تمام تلاششان را برای دیده شدن آثار قابل دفاع به کار گیرند.
کتاب‌های او تا به حال مجوز چاپ نگرفته‌اند و او تمام فعالیت خود را در دنیای مجازی متمرکز کرده و در وبلاگ «میخکوبیسم» و در صفحه فیسبوکش می‌نویسد. با این‌همه در میان شاعرانی که فقط در اینترنت به انتشار آثارشان می‌پردازند از پرکار‌ترین‌ها به حساب می‌آید. در ادامه گفت‌وگوی من با این شاعر جوان را می‌خوانید.

خیلی پرکار هستی آقای عاصی؛ دقیقاً چند وقت است به سبک پست مدرن شعر می‌گویی؟

محسن عاصی - احتمالاً این تصوری‌ست که وقتی از بیرون به من نگاه می‌کنید به وجود می‌آید اما اگر تمامی پنج سال گذشته را شبانه‌روز به ادبیات اختصاص داده باشی این نتایج از لحاظ تعداد چندان هم چشمگیر نیست. غزل پست مدرن را تقریبا از سال ۸۵ آغاز کردم، اگرچه قبل از آن هم شعر می‌نوشتم اما ورود به عرصه‌ی حرفه‌ای ادبیات برای من از این سال آغاز شد.

نکته‌ای که در شعرهای تو توجه‌ام را جلب کرده، این است که گاهی از تاریخی که در آن حضور نداشته‌ای شعر می‌گویی. تو حدود ۲۵ ساله هستی و شاید کمتر. مگر از دوران کاباره‌ها، جنگ، سرباز‌ها و جبهه‌ها، شملچه و حلبچه و... چقدر می‌دانی که از آن‌ها شعر می‌گویی؟
 

این سؤالی است که معمولاً از من پرسیده می‌شود، جنگ و به طور خاص‌تر المان‌هایی که مثال زدید اگر چه تجربه‌ی شخصی من نبوده اما آثار و پیامدهایش در زندگی روزمره‌‌ام چشمگیر است. زمانی به دنیا آمدم که هنوز صدای آژیر و موشک‌باران و اخبار جنگ مهم‌ترین بخش از زندگی خانواده‌ام و مردم بود. کودکی‌ام را با نوستالژی جمعی جامعه‌ نسبت به جنگ سپری کردم و پیامدهای یک جنگ هشت ساله را به چشم دیدم، نوجوانی من پایان جنگ کویت را دیده و اخبار کشتار بوسنی شبانه‌روزش را پر کرده و به بمباران عراق توسط آمریکا و انگلیس ختم شده. یک عمر ده ساله را از یازده سپتامبر با جنگ افغانستان و عراق و صحنه‌هایش گذارنده‌ام و امروز و در این سن، هر صبح که از خواب بلند می‌شوم خبری از حمله احتمالی به ایران سر خط اخبار است. به همه این‌ها فلسطین و لبنان و اسرائیل را هم اضافه کنید. در ذهن من جنگ تصویر پررنگ و دردناکی دارد و باید به پیامدهایش پرداخت.

گاهی فکر می‌کنم در بعضی از شعر‌هایت عمداً این‌ مضامین را می‌گنجانی. چرا؟ تو جوان هستی و دنیای جوانی تو در جامعه امروز خیلی با دنیای جوانان ۱۰ سال پیش فرق دارد. اینطور نیست؟

بله. اما نوع نگاه من هم با جوان‌های ۱۰ سال پیش متفاوت است و همین دلیل خوانش جدیدی است که تلاش دارم ارائه بدهم. خوانشی جدید از چیزی که نسل پیش از من تجربه و روایت کرد اما بیانش بیشتر یک بیان مبالغه‌آمیز از جنگ است. تصویری که به نسل من ارائه شده تصویر گزینش‌شده از آن چیزی‌ست که اتفاق افتاده؛ تصویری پاکسازی شده از اشتباهات، شکست‌ها، خرابی‌ها و دردهایی که هر کشوری در خلال جنگ و بعد از جنگ به آن مبتلا می‌شود و شرایط امروز من بخشی از همین پیامدهای جنگ است. از طرف دیگر اتفاقاتی که دارد ما را به سمت یک تجربه‌ی خونین دیگر پیش می‌برد این دغدغه‌ها را برای من پررنگ‌تر می‌کند.

با وجود اینکه در کارگاه‌های مهدی موسوی شعر را آغاز کرده‌ای اما زبان خودت را داری. البته نه در فرم؛ بلکه در محتوا. فرم که به نظرم یکی است و فکر می‌کنم همه آنهایی که غزل پست مدرن می‌گویند توی یک فرم کار می‌کنند و از این همنوایی گریزی نیست. اما جهان‌بینی‌ات، جهان‌بینی خاص خودت است. چیزی که به نظرم خاص توست، نگاه متمرکزت روی پدیده‌های تاریخی است. تو کمتر در بی‌زمانی و بی‌مکانی سیر می‌کنی و عموماً با شعر‌هایت داری به یک حادثه یا یک زمان یا مکان آدرس می‌دهی. خودت چطور فکر می‌کنی؟

محسن عاصی: در زندگی من شعر همه چیز است و همه چیز خواهد بود.

در مورد اینکه به زبان خودم دست یافته‌ام با شما هم‌عقیده نیستم. چون اگر اینطور باشد، منی که در شعر‌هایم از راوی کودک، تا راوی مرد سنتی، زن روشنفکر و به‌طور کلی طبقات مختلف اجتماعی را تجربه کرده‌ام، نمی‌توانم زبان یکسانی داشته باشم. زبان به اقتضای راوی، ویژگی‌های شخصیتی، لوکیشن و سایر المان‌های شعری در حال تغییر است. اما اگر منظور شما نوعی جهان‌بینی و خط فکری خاص حاکم بر اثر است که در تمامی این آثار به چشم می‌خورد، باید بگویم حق با شماست. مجموعه‌ شعر‌هایم در ذهن مخاطب یک شخصیت شعری ایجاد می‌کند.
 

دنیایم و دغدغه‌هایم مرا به این سمت سوق داده و اگر ردپایی از نوعی درد جهان‌شمول در آثارم می‌بینید ناشی از نگاه شخصی‌ام است، اما همیشه تلاش کردم که این حرف‌ها را «لوکالیزه» کنم. شما تجربیات بی‌شمار تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در اطراف خود دارید که می‌توانید با وام گرفتن از آن‌ها شعر را از آسیب کلی‌گویی نجات دهید و با یک تجربه‌ی عینی، تصویر ملموس‌تری برای مخاطب بسازید و از طرفی به بخشی از روایت آن حادثه تبدیل شده و نگاه خودتان را بیان کنید. این شیوه‌ای‌ست که در پرداخت به مفاهیم کلی نظیر جنگ، حوادث اجتماعی و سیاسی و پدیده‌هایی از این دست مورد استفاده قرار می‌دهم. اما، با این‌حال و با توجه به شخصیت شعری که به آن اشاره کردید هنوز تجربه‌گرایی را دوست دارم و این شخصیت شعری، مرا از وارد شدن به عرصه‌های جدید و تجربه کردن دور نکرده است.

به همین دلیل شعر‌هایت خیلی شلوغ‌اند؟ مثل این است که آدم را انداخته باشی توی یک انباری پر از وسایلی که در ذهن آدم خاطره‌ای را تداعی می‌کند و تو این‌بار داری با آن‌ها یک روایت دیگر رقم می‌زنی و البته آدم را گیج هم می‌کنی.

اگر شعر من مخاطب را به اینجایی که می‌گویید رسانده باشد اتفاق خوبی است. چون این دقیقاً‌‌ همان چیزی‌ست که در وضعیت پست مدرن وجود دارد: سرگشتگی انسان مدرن. مخصوصا از نوعی که ما در کشورمان تجربه می‌کنیم، یک نوع گیج شدن بین باور‌ها و گذشته‌ای سنتی و ابزار‌ها و ارزش‌های دنیا مدرن؛ نوعی بلاتکلیفی و سردرگمی. احساس وابستگی به هر دو و عدم تعلق به هیچکدام. این دنیایی‌ست که اگر در شعری با قالب کلاسیک ساخته شده باشد، فارغ از سایر تکنیک‌ها و المان‌ها می‌توان به آن گفت غزل پست مدرن.

 -----------------------------------------------------------------

محسن عاصی: حوض بی‌کاشی‌ام بدون ماه/حوض بی‌ماهی‌ام پر از‌ ای کاش ↓
بود اگرچه شبیه رؤیا بود/خفه شد شهری از نبودن‌هاش

----------------------------------------------------------------- 

البته این موضوع تا حدی به فرم اثر هم مربوط است، بیشتر آثاری که چنین فضایی را ایجاد کرده‌اند فرمی غیر خطی دارند و المان‌های فرمی اثر نظیر ارجاعات درون و بیرون متنی و همچنین چندصدایی، میان‌متن‌ها، نمادگرایی‌ها و تأویل‌ها، همگی مخاطب را به چنین حسی می‌رساند.

تو یکی از شاعرانی هستی که از حوادث اخیر جامعه و کشور هم زیاد روایت کردی. در کل من تو را یک شاعری اجتماعی می‌دانم - تمام و کمال. این مسأله با توجه به صراحتی هم که داری برایت دردسرساز نشده تا به حال؟ مثلاً اگر بخواهی شعر‌هایت را منتشر کنی مطمئن هستی با مشکل مواجه نخواهی شد؟

پاسخ دادن به این سؤال کمی دشوار است ولی همین نکته که شما آثار زیادی از من خوانده‌اید اما هنوز موفق به انتشار کتابم نشده‌ام خیلی از مسائل را روشن می‌کند.

این موضوع ناامیدت نکرده؟

اتفاقاً خیلی وقت‌ها نا‌امید شده‌ام، خیلی وقت‌ها نفس کم آورده‌ام. شاید تا جایی بشود به یک حضور مجازی اکتفا کرد؛ شاید ممکن باشد که آدم از حضور در جلسات و رسانه‌ها محروم بماند، ولی من به عنوان یک هنرمند دوست دارم زمانی که کتابم از زیر چاپ بیرون می‌آید آن را لمس کنم، صفحاتش را ورق بزنم و حاصل تلاش‌هایم را پیش رویم ببینم. زمانی که بار‌ها و بار‌ها تلاش می‌کنی اما موفق به این‌کار نمی‌شوی چیزی جز حس سرخوردگی سراغتان نمی‌آید. اما دو نکته هست که همیشه آن را به خودم یادآوری کرده‌ام و دوباره از جا بلند شده و مسیر قبلی را ادامه داده‌ام: اولاً من تنها نیستم و این شرایط برای بسیاری از هنرمندان وجود دارد و دوماً اوضاع همیشه این‌طور نمی‌ماند.

گاهی فکر می‌کنم تو کار دیگری هم به جز شعر گفتن داری؟ خودت بگو جواب این سؤالم چیست؟

امروز و در همین لحظه‌ای که به سؤال شما پاسخ می‌دهم خیر، تمام زندگی من ادبیات است. رشته‌ی دانشگاهی‌ام مهندسی مکانیک بوده و چند ماهی هست که دوره‌ی سربازی‌ام به پایان رسیده اما اوضاع اقتصادی کشور و مجموعه‌ای از شرایط باعث شده که هنوز نتوانم وارد عرصه‌ی کاری مرتبط با رشته‌ام بشوم. اما اگر دیر یا زود این اتفاق هم بیفتد باز هم لذت و هدف زندگی من شعر است و اگر روزی کاری غیر از آن انجام دهم برای این است که بتوانم به راحتی و با دغدغه‌ی کمتری به ادبیات بپردازم. برای من همانطوری که در بسیاری از پست‌های وبلاگم گفته‌ام شعر همه چیز است و همه چیز خواهد بود.

فاطمه اختصاری، محمد حسینی مقدم و محسن عاصی

از ادبیات که نمی‌توانی پول دربیاری. می‌توانی؟ پس زندگی‌ات را چطوری تأمین می‌کنی؟

البته آن زندگی که نیاز به تأمین کردن داشته باشد هنوز برای من به طور کامل شکل نگرفته و همراه خانواده‌ام زندگی می‌کنم اما همین امروز هم از ادبیات درآمد دارم و به طور کل با این نوع نگاه که اتفاقاً در بین جامعه هم پذیرفته شده است بسیار مشکل دارم. چرا نمی‌شود از ادبیات درآمد داشت؟ شما اگر به طور جدی به ادبیات بپردازید راه‌های زیادی برای تبدیل شدنش به حرفه‌ی اصلی‌تان وجود دارد. شما با انتشار آثارتان نظیر شعر، مقاله، داستان، نقد، تحلیل، گزارش در نشریات می‌توانید حق‌التحریر دریافت کنید. می‌توانید شعر و ترانه‌هایتان را برای آثار موسیقایی واگذار کنید، می‌توانید کتاب بنویسید و حق‌التألیف بگیرید، می‌توانید کار پژوهشی انجام دهید و می‌توانید تدریس کنید، همه‌ی این‌ها و ده‌ها مورد دیگر راه‌های کسب درآمد از ادبیات است. البته اگر بگویید که در برخی از این موارد بازار کاری خیلی محدود است و یا درآمدشان کافی نیست می‌توانم با شما هم‌عقیده باشم اما این به معنی عدم وجود درآمد در ادبیات نیست.

نقد ادبی هم می‌کنی؟ یک شاعر چطور با این کار کنار آمده؟

از روی ناچاری بله، علاقه‌ی شخصی من خود شعر است و پرداخت تئوریک به آن را با توجه به شرایط حاکم بر ادبیات دنبال می‌کنم. شما بهتر می‌دانید که تقریباً در عرصه‌ی ادبیات کسی که صرفاً به نقد و مسائل تئوریک بپردازد وجود ندارد و در واقع ما منتقد ادبی صرف نداریم. در بهترین و معروف‌ترین نمونه‌ها نظیر دکتر براهنی، بابک احمدی، محمد حقوقی و... شاعرانی بوده‌اند که وارد عرصه‌ی نقد هم شده‌اند. اگرچه این مسأله در ایران و در سایر رشته‌های هنری نوعی اپیدمی است اما شعر و به طور کلی‌تر ادبیات از این معضل رنج بیشتری می‌برد.
 

به شخصه ترجیح می‌دهم مسائل تئوریک و نقد و بحث را در اتاق خودم و در برنامه‌های مطالعاتی شخصی‌ام دنبال کنم اما امروز که شرایط مهیا نیست، نگفتن و ننوشتن از برخی مسائل ظلم به ادبیات است.

منظورت کدام مسائل است؟ هیچ منتقدی را ندیدم که از سر ناچاری نقد کند. منظور تو چیست؟

فرض کنید که با وجود تمام شرایط حاکم بر صنعت نشر و با توجه به ممیزی شدید، کتابی منتشر می‌شود و از قضا کتاب خوب و تأثیرگذاری هم هست، حالا اگر شما با نوشتن یک یادداشت و یا یک نقد مفصل به تحلیل المان‌های فنی و معرفی نقاط قوت و ضعف کتاب نپردازید در حق آن ظلم کرده‌اید. در شرایط موجود باید تمام تلاشمان را برای دیده شدن آثار قابل دفاع انجام بدهیم. عکس این مورد هم صادق است. در مورد جریان‌های ادبی هم اوضاع به همین ترتیب است، در فضای تک‌صدایی ادبیات کشور که تمامی امکانات در انحصار نوعی ادبیات دولتی است اگر جریانی شکل گرفته و در حال رشد است می‌توان با پرداختن به مسائل فنی و تئوریک آن در مقام دفاع و یا نفی و یا حتی تحلیل صرف، کمکی به چندصدایی شدن فضای ادبیات کرد و وارد نشدن به این عرصه در چنین شرایطی حاصلی جز هدر رفتن پتانسیل‌های شکل گرفته در ادبیات ندارد.

 -----------------------------------------------------------------

محسن عاصی: من/خوابیده‌ام /و نگاه می‌کنم/به ترک‌های خورده بر دیوار/به دَرَک‌های مانده روی لبم/به سیاهی چشم یک کوسه/که سرک‌ها کشیده توی شبم/آرزوهای مانده در بطری/به حبابی میان امیدم/به‌‌ همان روز خوب و آرامی/که نمی‌دیدی و نمی‌دیدم

 -----------------------------------------------------------------

آقای عاصی؛ از زن و مرد توی شعر‌هایت خبری نیست‌ ها. خودت قبول داری؟ یک جورایی فراجنسیتی داری می‌نویسی. و من این را دوست دارم.

بله، البته من در آثارم هم راوی و شخصیت مرد دارم و هم زن. اما تلاش کردم که شخصیت‌های مرد و زن در آثارم حضوری به فراخور درون مایه و محتوا داشته باشند و نه به منظور بخشیدن هویت جنسیتی به شعر. این نگاهی است که در زندگی روزمره‌ام هم دارم و به نوعی‌‌ همان نقدی است که به جریانات فمینیستی هم وارد می‌دانم. جریانی که به اسم فمینیسم، تبعیض جنسیتی علیه زنان را نفی می‌کند اما خودشان مروج نگاه جنسیتی هستند. من دوست دارم انسان را در جایگاه انسان ببینم و روایت کنم. گاهی این روایت نیاز به ویژگی‌های معطوف به جنسیت هم دارد، مثلاً یک مرد سنتی در شعر دارم که زنش را کتک می‌زند، یا یک زن فمینیست دارم که از مرد‌ها متنفر است، در این مواقع و همانطوری که گفتم به فراخور ویژگی‌های اثر، جنسیت را در آثارم پررنگ می‌کنم اما به هیچ عنوان تلاشی برای جدا کردن زن از مرد با هدف رسیدن به زبانی مردانه، یا زنانه نمی‌کنم.

انگار اصلاً این دغدغه‌ات نیست. یعنی در نگاهت یک مسأله دیگر پررنگ‌تر است. حتی من هیچ تلاش عمدی در این نمی‌بینم. گاهی به نظرم می‌رسد به عشق، به رابطه عاطفی، به مسائلی که خیلی از شاعران غزل پست‌مدرن به آن بدبین هستند، خوش‌بین هستی. یأس و تاریکی توی شعر‌هایت به مسائل اجتماعی اختصاص دارد و بس.

همه چیز به شرایط اثری که می‌نویسم بستگی دارد، با هیچ نوع قضاوت و جبهه‌گیری از پیش تعیین‌شده‌ای وارد فرآیند نوشتن یک شعر نمی‌شوم یعنی تصمیمم این نبوده که همیشه شعر عاشقانه‌ی مثبت بنویسم و یا همیشه مسائل اجتماعی را با دیدگاهی منفی روایت کنم. تصمیمی که برای نوع نگاه اثر می‌گیرم کاملاً تابع درونمایه‌ی شعر و به فراخور روایت است. اگر لازم باشد یک شعر در مورد خیانت می‌نویسم مثل شعر «خون به پا خواهد شد» و اگرمحتوا مرا به سمت نوشتن با نگاهی مثبت نسبت به عشق سوق بدهد این‌کار را انجام می‌دهم، مثل شعری با مطلع «پشتت خمه از غصه و این درد صافت کرد/ دستات پر از میله است، زندون اعترافت کرد» که در آن همه چیز روایت عاشقانه‌ی یک زن از شوهر زندانی‌اش است. پس من از هر نوع قضاوت قبلی در آثارم پرهیز می‌کنم چون مانعی برای روایت حقایق است و اگر نگاهم به شرایط اجتماعی بدبینانه و سرشار از سرخوردگی است دلیلش شرایط موجود است. چیزی که می‌بینم و تجربه می‌کنم سیاه است و نه به دلیل تصمیم و یا ذهنیت قبلی.

در همین زمینه:
::سارا شاد در زمانه::

ویدئو: زندونی بی‌ملاقاتی، محسن عاصی

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • dena

    ممنون .خیلی عالی بود