شیوع بیماری سرطان در ایران، کاهش بودجه درمان

بیماری سرطان در ایران سالیانه هزاران نفر را درگیر کرده و هزینه‌های هنگفتی را بر  آن‌ها تحمیل می‌کند. طبق اعلام وزارت بهداشت، سرطان در صدر بیماری‌های پرهزینه قرار دارد و رقم ۱۱۲هزارنفری کسانی که سالیانه به این بیماری دچار می‌شوند در ۱۰ سال آینده به بیش از ۲۰۰ هزارنفر خواهد رسید. در راستای پیشگیری از سرطان و کاهش هزینه‌های درمانی، این وزارت‌خانه از توسعه برنامه غربالگری و شناسایی افراد مستعد به این بیماری در کشور خبر داد.

مهدی شادنوش، رئیس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های وزارت بهداشت، سرطان را پرهزینه‌ترین بیماری کشور و بالاتر از بیماری‌های قلبی و عروقی اعلام کرد و گفت تشخیص دیرهنگام سرطان که در ایران و جهان بسیار معمول است، علاوه بر درمان‌پذیری کمتر، هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیمی مانند ناتوانی، غیبت از کار و آسیب‌های خانوادگی و اجتماعی بیشتری را به افراد و جامعه تحمیل می‌کند. به گفته او سرطان سالیانه بیش از ۳ تا ۴ هزار میلیارد تومان برای نظام سلامت هزینه مستقیم دارد.

پیشتر قاسم جان‌بابایی، معاون درمان وزارت بهداشت نیز هزینه‌های مستقیم درمان سرطان در ایران را سالانه بالغ بر ۳ هزار میلیارد تومان اعلام کرده و گفته بود برآورد دقیقی از هزینه‌های غیرمستقیم درمان سرطان وجود ندارد.

به گفته شادنوش، وزارت بهداشت بیش از ۱۰۰ مرکز تشخیص زودهنگام سرطان و بیماری‌های غیر واگیر را در کشور ایجاد کرده است که می‌تواند از هزینه‌های مستقیم سرطان بر شانه مردم و دولت بکاهد. ایجاد این مراکز شامل طراحی شبکه ملی مراقبت سرطان و توسعه زیرساخت‌های مراکز تشخیص زودهنگام سرطان یا تیپ یک، می‌شود.

شادنوش در مورد تفاوت تشخیص زودهنگام سرطان و غربالگری گفت: «تشخیص زودرس به مجموع مداخلاتی گفته می‌شود که منجر به تشخیص زودتر سرطان در افراد دارای علائم مشکوک به سرطان می‌شود. باید توجه کرد که مجموع اقدامات مرتبط با تشخیص زودرس، ضروری بوده و از وظایف اصلی نظام‌های سلامت و بسیار مقرون به صرفه است. در عین حال غربالگری نیز به مجموع مداخلاتی گفته می‌شود که منجر به تشخیص زودتر سرطان در افرادی که هیچ علامت مشکوکی ندارند، می‌شود» به‌ گفته او غربالگری می‌تواند در هر دو گروه با خطر متوسط و بالا انجام شود اما الزاماً کم‌هزینه نیست.

شادنوش همچنین از پوشش خدمات تشخیص سرطان توسط بیمه خبر داد و گفت: «در ایران سالیانه بیش از ۵۰۰ هزار ماموگرافی و یک میلیون سونوگرافی پستان با پوشش بیمه و با هزینه تقریبی ۶۰ میلیارد تومان انجام می‌شود. همچنین بیش از یک میلیون و ۳۵۰ هزار تست پاپ‌اسمیر و بیش از دو میلیون تست خون مخفی در مدفوع با پوشش بیمه‌ای در سال در کشورمان انجام می‌شود».

براساس اظهارات شادنوش میزان بروز سرطان در کشور ۱۴۹،۷۴ در هر ۱۰۰ هزار نفر است که در مردان ۱۵۶،۹۵ و در زنان ۱۳۴،۴۳ در هر ۱۰۰ هزار نفر است.

طبق اطلاعات تحلیل شده در طرح رجیستری سرطان در سال ۹۴، پنج سرطان شایع در کشور در هر دو جنس به ترتیب عبارتند از سرطان پستان، پروستات، پوست، معده و روده بزرگ. شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان سرطان پستان، روده بزرگ، پوست، معده و تروئید هستند و در مردان سرطان‌های معده، پوست، پروستات، روده بزرگ و مثانه جزو سرطان‌های شایع به‌شمار می‌روند.

پیش از این، ایرج خسرونیا، رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران گفته بود که مسئولان هشدار پزشکان در باره شیوع سرطان را جدی نمی‌گیرند. او گفته بود که مسئولان نظام سلامت به جای اینکه تدبیری برای پیشگیری از شیوع سرطان در کشور داشته باشند، صحبت‌های متخصصان را تکذیب می‌کنند.

علاوه بر چشم‌پوشی از شیوع سرطان در کشور که به «سونامی سرطان» تعبیر می‌شود، بودجه درمان بیماران خاص نیز تحت تأثیر تصمیمات غیرشفاف دولت در شرایط فعلی اقتصادی قرار گرفته است و اعتبار مربوط به ردیف بودجه‌ بیماران خاص بیش از ۸۰ میلیارد تومان در لایحه بودجه دولت کاهش پیدا کرده است.

پیش‌بینی می‌شود  که بیماران سرطانی به‌دلیل پرهزینه‌بودن این بیماری حتی بیش از بقیه گروه‌ها تحت تأثیر کاهش بودجه قرار بگیرند.

در سال ۱۳۹۶ میزان بودجه بیماران خاص ۲۳۴ میلیارد تومان بود، ‌اما در سال ۱۳۹۷ این اعتبار به ۲۱۶ میلیارد تومان رسید و اکنون در لایحه بودجه دولت برای سال آینده این ردیف به ۱۵۰ میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است که در مقابل هزینه ۳ هزار میلیارد تومانی، ناچیز به‌نظر می‌رسد.

شادنوش پیشتر هزینه‌های درمان بیماری‌های خاص را «خانمان‌برانداز» خوانده بود که «می‌تواند خانواده‌ها را به زیر خط فقر بکشاند». او کاهش اعتبارات مربوط به بیماران خاص در بودجه سال ۹۸ را همراه با افزایش هزینه‌ها و مشکلات ارزی، یک زنگ خطر دانسته بود.

بیشتر بخوانید: