امید به یافتن ایزدی‌های گم شده به دنبال شکست داعش

باش حمو ۳۸ ساله بود که دولت اسلامی او را به بردگی گرفت. به او تجاوز کردند و آزارش دادند. ۱۷ بار به اعضای داعش فروخته شد و از شهری به شهر دیگر بردندش؛ در سراسر قلمروی داعش در شمال عراق و سوریه.

ژانویه سال جاری وقتی باغوز سوریه محاصره شد، یکی از اعضای داعش دلش برای باش حمو سوخت و او را همراه با خانواده خودش سوار کامیون کرد و اجازه داد که روستا را ترک کند. نیروهای کرد سوریه او را تحویل گرفتند و دو دخترش را چند روز بعد در عراق دید.

هنوز بسیاری از ایزدی‌ها مفقودند. پنج سال از زمانی که داعش شهرها و روستاهای ایزدی‌ها را در منطقه سنجار تصرف کردند و زنان و کودکان ایزدی را به اسیری گرفتند، می‌گذرد. زنان ایزدی را به بردگی جنسی واداشتند و پسران را تحت آموزش ایدئولوژی جهادی خود قرار دادند.

خبرگزاری آسوشیتدپرس ماه گذشته، وقتی توقفی در حملات گسترده ائتلاف علیه داعش به رهبری آمریکا رخ داد، امیدها برای یافتن تعدادی از میان نزدیک به سه هزار ایزدی گم شده در باغوز افزایش یافت. با این حال، به گفته حسین کارو، مسئول سازمان نجات ایزدی‌ها در دولت کردستان عراق، تنها تعداد اندکی از آنها در میان هزاران نفری بودند که در این روستا ساکن بودند.

حالا نیروهای آمریکا حملات خود را به منطقه باغوز متوقف کرده‌اند حمو و فرح فرمان، زنان ایزدی نجات یافته می‌گویند که می‌ترسند خیلی از آنها هرگز نتوانند به خانه بازگردند چون خطرات زیادی ایزدی‌های ساکن آن منطقه را تهدید می‌کند.

آنها می گویند خیلی‌ها نپذیرفته‌اند که فرزندانشان را که پدرانشان عضو داعش هستند تنها بگذارند و تعدادی هم هستند که ایدئولوژی جهادی را پذیرفته‌اند. خیلی‌ها هم از فرار می‌ترسند.

حمو می‌گوید روزگاری که به عنوان برده سپری کرده، همراه با تنهایی و خشونت بوده است.

او را ۱۷ بار فروخته بودند. یکی از مالکان او، روزها او را بدون غذا در خانه رها می‌کرد و به جنگ می‌رفت. مرد دیگری از اهالی آلبانی، وقتی که دختر ۹ ساله‌ای را به عنوان برده خرید و با اعتراض حمو مواجه شد، با پوتین‌هایش روی دست‌هایش کوبید.

در شهر رقه که زمانی پایتخت خلیفه دولت اسلامی بود، خواهرزاده‌های ۱۲ و ۱۳ ساله‌اش با سلاح به عنوان محافظان نیروهای آلمانی‌الاصل داعش کار می‌کردند و زمانی که حمو آنها را برای غذا خوردن دعوت کرد، دعوتش را نپذیرفتند و گفتند که او کافر است. حمو به آنها گفت: «شما هم از مایید، پس شما هم کافرید.»

ماه‌های آخر زندگی او در قلمرو داعش، با گرسنگی گذشت و او مجبور بود با دانه مرغ‌ها آرد درست کند. در باغوز علف و برگ می‌خورد: «من دیگر نمی‌توانم جتی به چیزهایی که رنگ‌شان سبز است نگاه کنم.»

او شنیده است که هزار ایزدی دیگر شامل ۱۳۰ پسر که آموزش جهادی‌گری می‌بینند، هنوز در باغوز هستند.

فرمان ۲۱ ساله که اوایل فوریه به عراق رسیده، نگران خواهز و ۹ نفر از پسرهای فامیلش است که از پنج سال قبل، مفقود شده‌اند. هم فرمان و هم حمو، اکنون در کمپ‌های پناهجویان در عراق زندگی می‌کنند و می‌گویند که حملات ائتلاف تعدادی از ایزدی‌هایی را که در اسارت داعش بودند نیز کشته است.

حمو می‌گوید می‌خواسته زنی ایزدی را که با یک مرد ازبک از اعضای داعش ازدواج کرده بود قانع کند که همراهش فرار کند، اما او که دو فرزند از آن مرد ازبک داشته، نپذیرفته است. آن زن گفته بود ترجیح می‌دهد خودش را اول نابود کند.

یک زن ایزدی دیگر در باغوز که با یک سرباز داعش اهل عربستان سعودی ازدواج کرده، محبور شد اجازه دهد که دو تا از پسرهایش به عنوان سرباز داعش آموزش ببینند. او هم گفته که نمی‌تواند بدون آنها فرار کند.

در سال ۲۰۱۴، زمانی که گروه دولت اسلامی در اوج قدرت خود بود و خلیفه‌گری خودخوانده‌اش یک سوم عراق و سوریه را در تصرف داشت، نیروهای داعش به جامعه ایزدی‌های سنجار حمله کردند. آنها که اقلیت کرد ایزدی را کافر می‌دانستند، آنها را به بردگی گرفتند، به آنها تجاوز کردند و هزاران نفر از آنها را کشتند. نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر از ایزدی‌ها، از خانه‌های خود گریختند.

فرمان، زمانی که داعش او را ربود، ۱۷ ساله بود. او را به یک مرد سوری فروختند که بعدا دست به عملیات انتحاری برای داعش زد، خانواده آن مرد، او را به یک مرد سعودی فروختند که دو بار، وقتی می‌خواست فرار کند، او را به شکلی وحشیانه کتک زد.

اولین باری که خواست فرار کند، با گروهی دیگر از زنان ایزدی، به اطراف شهر رفت: «اما نمی‌توانستیم از آنجا به جایی برویم. بنابراین بی‌خیال شدیم.» او می‌گوید که شب‌ها به خاطر کابوس‌هایی که می‌بیند، نمی‌تواند بخوابد.

داعشی‌ها یک هفته او را به خاطر تلاش برای فرار زندانی کردند، بعد او را به دست صاحبش دادند و او با کابل فرمان را کتک زد.

دفعه دوم، پدر و مادرش به یک قاچاقچی پول داده بودند تا او را در امنیت نزد آنها ببرد، اما آن مرد را گرفتند و او هم در جریان بازجویی‌ها، اسم او را به داعشی‌ها داد. مرد سعودی این بار هم او را به شدت کتک زد.

با شکست داعش و عقب‌نشینی آن به دست نیروهای کرد و دولت سوریه، فرمان با مردی که او را به بردگی گرفته بود، مجبور به فرار شد و سرانجام به باغوز رسید و آنجا گیر افتادند.

او به طنز می‌گوید: «نصف سوریه را در این سفرها دیدم.»

سرانجام، مرد سعودی از او پرسید که‌ آیا می‌خواهد با او به ترکیه فرار کند؟ او نپذیرفت. مرد او را به قیمت ۱۰ هزار دلار به یک قاچاقچی فروخت: پولی که ایزدی‌های تبعیدی جمع کرده بودند تا کاری کنند که مرد او را رها کند.

فرمان نجات یافت اما مرد سعودی نه. کردهای تحت حمایت آمریکا او را گرفتند و از آن زمان، فرمان هیچ خبری از آن مرد ندارد.