پشت‌پرده گرانی گوشت: داد و ستد دولت و دلال‌ها

رئیس سازمان دامپزشکی ایران می‌گوید: از آغاز سال جاری ۱۷۵ هزار تن گوشت گرم و منجمد وارد ایران شده است. با این حال روند صعودی قیمت گوشت ادامه دارد و نمایندگان مجلس نسبت حذف گوشت از سفره مزدبگیران ابراز نگرانی می‌کنند. عضو هیئت مدیره گاوداران اصفهان گفته که در صورت ادامه این روند، به دلیل کشتار گاوهای شیری، در آینده ایران با بحران کاهش تولید شیر روبرو خواهد شد.

افزایش واردات و ممنوعیت جابجایی دام زنده بدون مجوز وزارت جهادکشاورزی هم نتوانست مانع گرانی گوشت قرمز در ایران شود. آنطور که رضا تقوی، نماینده ولی فقیه در وزارت جهادکشاورزی گفته؛ میزان واردات گوشت نسبت به سال گذشته ۱۳۵ درصد افزایش داشته است. همزمان با افزایش واردات، قیمت گوشت هم بالا رفته و به حدود ۲ برابر میانگین قیمت شش ماه قبل رسیده است.

او بدون افشای نام «کسانی که گوشت وارد شده را انبار می‌کنند یا این که واردات را در اختیار گرفته‌اند و قاچاق می‌کنند» را «نفوذی‌هایی » دانسته که باعث گرانی گوشت هستند و «اهداف دشمن را پیش می‌برند».

در اظهارنظر دیگری در همین رابطه علیرضا رفیعی‌پور، رئیس سازمان دامپزشکی ایران از ورود ۱۷۵ هزار تن گوشت گرم و منجمد از آغاز سال جاری خبر داده و گفته که برای واردات ۳۰۰ هزار تن مجوز صادر شده است.

به گفته او، علاوه بر این به «بازرگانان دارای مجوز» اجازه داده شده تا از کشورهای همسایه دام زنده وارد کنند.رفیعی‌پور گفته که واردات گوشت قرمز تا «تثبیت بازار» و «کنترل قیمت» ادامه خواهد داشت.

در همین راستا سازمان دامپزشکی ایران برای نخستین بار مجوز واردات بیش از ۳۰۰ هزار راس دام زنده صادر کرده است.

اما هیچ یک از این اقدامات نتوانتسه روند صعودی قیمت گوشت در بازار را کنترل کند. آنگونه که عباسعلی پوربافرانی، نماینده نایین در مجلس شورای اسلامی گفته که گوشت قرمز و مرغ از سفره مردم حذف شده است.

منصور پوریان رئیس شورای تامین کنندگان دام ایران هم تائید کرده؛ «با توجه به کاهش قدرت خرید خانوار و گرانی‌های اخیر در بخش گوشت داخل، تقاضای چندانی برای خرید وجود ندارد».

وعده ارزانی تکرار می‌شود

پوریان البته همانند دیگر مقام‌های دولتی وعده کرده که با واردات دام‌های زنده و گوشت‌های ثبت سفارش شده، قیمت در بازار تعدیل شود. وعده‌ای که رئیس اتحادیه گاورداران اصفهان به آن خوشبین نیست.

حسین جهانبانی دلیل گرانی گوشت قرمز را گرانی نهاده‌های دامی دانسته و گفته «براساس آمارهای ما روزانه ۱۲۰ گاو شیری کشتار می‌شوند».

او دلیل کشتار گاوهای شیری را «نداشتن غذا برای خوردن» عنوان کرده و گفته که با ادامه این روند « تا ۲ سال دیگر ایران با بحران تولید شیر روبرو خواهد شد».

خشکسالی و بحران دامداران

مقام‌های دولتی قاچاق دام زنده را عامل گرانی گوشت می‌دانند. نیروی انتظامی و مرزبانی ایران اما این ادعا را رد کرده و میزان قاچاق گوشت را «بسیار اندک» دانسته که «تاثیری در بازار ندارد».

کیوان جعفرپور مدیر بازرگانی اتحادیه دامداران ایران هم افزایش قیمت نهاده‌های دامی را یکی از اصلی‌ترین عوامل گرانی گوشت قرمز برشمرده است. به گفته او میانگین قیمت خوراک دام از اردیبهشت امسال تا به حال ۵۰۰ تومان برای هر یک کیلوگرم افزایش یافته است.

البته این افزایش جدای از مبلغ اضافی است که به گفته جعفرپور دامداران باید «پشت پرده و به صورت زیرمیزی بپردازند».

خشکسالی و ممنوعیت کشاورزی در برخی مناطق ایران به دلیل خشکسالی یکی از دلایل افزایش قیمت خوراک دام است. دولت پس از بحران ارزی و سقوط ارزش برابری ریال اعلام کرد که به واردات خوراک دام ارز با نرخ ۴۲۰۰ تومان تخصیص می‌دهد.

به گفته رضا کریمی، مدیرکل خدمات بازرگانی داخلی شرکت پشتیبانی امور دام ایران، میزان واردات خوراک دام و طیور در ۱۰ ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از ۱۷ درصد افزایش داشته است.

دولت جمهوری اسلامی به منظور تامین خوراک دام واردات نهاده‌های دامی را آزاد کرده است. عباس پاپی‌زاده بالنگان، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی اما گفته که « به دلیل اینکه در زمینه تامین نهاده‌ها با انحصار مواجه هستیم یک فرد تصمیم گیری می‌کند که واردات نهاده به موقع یا با تاخیر صورت بگیرد».

سعید سلطانی مدیرعامل اسبق اتحادیه سراسری دامداران ایران هم بهمن امسال افزایش قیمت نهاده‌های دامی را دلیل گرانی گوشت قرمز عنوان کرده و گفته بود: قیمت خوراک دام صد در صد گران شده است.

بازار به کام دلالان

افزایش قیمت گوشت نه تنها موجب رونق کسب و کار دامداران نشده، بلکه بسیاری از آنان را در آستانه ورشکستگی قرار داده است. برخی از دامداران برای تامین خوراک ناچارند بخشی از دام‌هایشان را بفروشند.

دامداران برای تامین خوراک باید دو برابر یکسال قبل هزینه کنند. مشکل اما آنجا است که واردکنندگان نهاده‌های دامی گاه با تاخیر در توزیع کالای وارداتی هزینه بیشتری را بر دامداران تحمیل می‌کنند. دامداران هم برای تامین نقدینگی و مابه‌تفاوت هزینه چاره‌ای غیر از فروش دام‌هایشان با قیمت ارزان‌تر ندارند. آنگونه که حداقل ۷ هزار و ۵۱۴ گاوداری و دامداری صنعتی در ایران تعطیل شده است.

در این شرایط، سلطانی گفته که برنده این بازار «دلالان گوشت» هستند که هم از واردات سود می‌برند و هم از دام‌های تولید داخل.

او سود دلالان از هر یک کیلوگرم گوشت تولید داخل را ۵۰ هزار تومان برآورد کرده و گفته که آنها گوشت وارداتی با دلار ۴۲۰۰ تومانی را هم با قیمت بالاتر در بازار توزیع می‌کنند.

سفره‌های خالی از گوشت

افزایش قیمت گوشت و مرغ این دو کالا را به صورت تدریجی از سفره خانوادها حذف کرده است. وزارت جهادکشاورزی سرانه مصرف گوشت قرمز را ۱۲ کیلوگرم و مرغ را ۲۹ کیلوگرم اعلام کرده است. رسانه‌های ایران اما از کاهش «چشمگیر تقاضا» گوشت خبر می‌دهند.

تنها در یک شهر، رئیس اتحادیه قصابان بجنورد بهمن امسال گفته بود که افزایش قیمت موجب کاهش ۴۰ درصدی تقاضا گوشت قرمز شده است.

این وضعیت رستوران‌ها و غذاخوری‌ها را نیز با بحران روبرو کرده است. آنطور که رئیس اتحادیه رستوران‌داران تهران از «ریزش شدید مشتری» و «تقاضا یک چهارم رستوران‌ها برای ابطال پروانه کسب» خبر داده است.

در همین زمینه: