احتمال وداع جنتی و بازگشت یزدی‌ها

سال ۹۸ سال کناره‌گیری‌ها و انتصاب‌های تاره در نهادهای انتصابی و انتخابی در رأس جمهوری اسلامی است. دوره یک ساله احمد جنتی بر مسند دبیری شورای نگهبان به پایان می‌رسد. دو صندلی خالی شورای نگهبان در انتظار محمد یزدی و محمد تقی مصباح یزدی است.  علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی و همچنین محمد مخبر، رئیس ستاد فرمان اجرایی امام نیز جای خود را به اشخاص دیگری واگذار می‌کنند. دو تغییر مهم دیگر هم در راه است: فرماندهی سپاه پاسداران و یافتن جانشینی برای رهبر جمهوری اسلامی.

صندلی‌های خالی شورای نگهبان

۱۰ مرداد ۹۷  احمد جنتی، یکی از سالخورده‌ترین روحانیون در رأس نظام در ۹۱ سالگی در سمت دبیری شورای نگهبان ابقا شد. شورای نگهبان بر مصوبات مجلس شورای اسلامی نظارت دارد و صلاحیت نامزدهای انتخابات مختلف سراسری در کشور را بررسی می‌کند. او که از نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌آید، از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر مسند دبیری شورای نگهبان تکیه داده است.

سال ۹۸ هیأت رئیسه شورای نگهبان می‌بایست دبیری را انتخاب کند. جنتی ۲۰ اسفند ۹۶ در نامه‌ای به خامنه‌ای با اشاره به «۲۵ سال توفیق خدمت در سنگر امامت جمعه تهران» از رهبر جمهوری اسلامی خواست با کناره‌گیری او از امامت جمعه تهران موافقت کند. جنتی علاوه بر این از ریاست ستاد امر به معروف و نهی از منکر نیز داوطلبانه کناره‌گیری کرده است. خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) گزارش داده که برخی از صادق لاریجانی، رئیس سابق قوه قضائیه و رئیس کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان جانشین جنتی یاد می‌کنند.

با درگذشت محمد مومن و سید محمود هاشمی‌شاهرودی صندلی دو تن از فقهای شورای نگهبان خالی شد. صادق لاریجانی جای هاشمی‌شاهرودی را گرفت اما هنوز رهبر جمهوری اسلامی جانشین محمد مومن را انتخاب نکرده است.

انتخابات مجلس و انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان رهبری

یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی همزمان با پنجمین دوره انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان رهبری زمستان ۹۸ برگزار می‌شود. با خروج آمریکا از برجام، نارضایتی از دولت روحانی بالا گرفته و زمینه مناسبی برای خیز اصولگرایان برای در اختیار گرفتن قوه مقننه را فراهم آورده است. رسانه‌های داخلی پیش از این از ائتلاف محمد باقر قالیباف با ابراهیم رئیسی خبر داده‌ بودند. همزمان ائتلاف دیگری هم پشت پرده شکل گرفته است: «شورای وحدت» با حضور قالیباف، رئیسی، سعید جلیلی و محسن رضایی و با نقش‌آفرینی علیرضا زاکانی به عنوان بازوی اجرایی اصولگرایان. علاوه بر زاکانی، از علی لاریجانی نیز به عنوان یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری یاد می‌شود. لاریجانی در گفت‌وگویی ویدیویی با هفته‌نامه مثلث این احتمال را رد نکرده بود اما در همان حال گفته بود که به دلیل بحران‌های مکرر هنوز وقت نکرده درباره نامزدی‌اش در انتخابات ریاست جمهوری بعدی فکر کند.

همزمان با انتخابات مجلس یازدهم، انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس خبرگان رهبری نیز برگزار می‌شود. تاکنون شش عضو این مجلس شامل اکبر هاشمی رفسنجانی، نصرالله شاه‌آبادی، حبیب‌الله مهمان‌نواز، اسدالله ایمانی، سید محمود هاشمی شاهرودی و محمد مومن درگذشتند. جانشینان آنها باید در انتخابات میان‌دوره‌ای انتخاب شود. از این شش صندلی، دو صندلی آن به استان تهران تعلق دارد. محمد یزدی و محمدتقی مصباح‌یزدی که در پنجمین دوره انتخابات خبرگان رهبری از رقابت با لیست «خبرگان مردم» منتسب به علی اکبر هاشمی رفسنجانی بازمانده بودند، اکنون یک بار دیگر می‌توانند به خبرگان رهبری راه پیدا کنند.

اواخر بهمن سال ۹۷ یوسف طباطبایی‌نژاد، نماینده اصفهان در مجلس خبرگان رهبری، گفته بود که علی خامنه‌ای از مجلس خبرگان خواسته یک نفر را به عنوان جانشین او معرفی کند و خبرگان رهبری نیز این درخواست را اجابت کرده و نام ۹ نفر را برای تشکیل شورای رهبری اعلام کرده. احمد خاتمی، عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری اما این خبر را تکذیب کرد.   خاتمی اما یک سال قبل از این تاریخ اعلام کرده بود که کمیته تعیین رهبری در حال بررسی افراد صاحب صلاحیت برای جانشینی خامنه‌ای است. هاشمی رفسنجانی در سال ۹۵ اعلام کرده بود که نام دو نفر به طور محرمانه به عنوان گزینه‌های رهبری جمهوری اسلامی به خامنه‌ای معرفی شده است. از احمد خاتمی و ابراهیم رئیسی به عنوان این دو گزینه یاد کرده‌اند.

یک تغییر مهم دیگر هم در راه است: مأموریت ۱۰ ساله محمد علی جعفری برای فرماندهی سپاه پاسداران که به مدت سه سال تمدید شده بود در سال جاری به پایان می‌رسد. قاسم سلیمانی اعلام کرده که تا پایان عمر نظامیگری را ترک نمی‌کند. احتمالاً او فرمانده بعدی سپاه است. ایالات متحده آمریکا قصد دارد برای نخستین بار سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار دهد.

بیشتر بخوانید: