یک مقایسه: نتیجه ممنوعیت سقط جنین در دوران دیکتاتوری چائوشسکو در رومانی

زمانی که کشوری سقط جنین را ممنوع می‌کند چه اتفاقی می‌افتد؟ بهتر است به تجربه رومانی در دوران دیکتاتوری چائوشسکو نگاهی بیندازیم.

اخیرا، قانونگذاران در ایالت آلاباما امریکا قانونی را از تصویب گذراندند که سقط جنین را در آن ایالت از امریکا در تمام نواحی آن به طور کامل ممنوع می کند. معترضان اما به نشانه اعتراض با روبان‌های قرمز به یاد اثر نوشته شده‌ای از «مارگارت آتوود» فمینیست کانادایی که اشاره به تحت کنترل دولت بودن فرزند آوری شهروندان دارد، در مقابل محل رای گیری جمع شده بودند. چند ساعت بعد اثر آتوود به یکی از پرارجاع‌ترین موضوعات در توئیتر تبدیل شد.

با این حال، برای مخالفت با ممنوعیت سقط جنین در آمریکا نیازی نیست که به رمان‌ها نگاهی بیندازیم. برای دهه‌ها رومانی در دروان کمونیستی یک نمونه آزمایشی در این مورد بود و واقعیت‌هایی که در آنجا روی داد نشان می‌دهند که ممنوع شدن سقط جنین می‌تواند چه نتایج ویرانگری داشته باشد.

در سال ۱۹۶۶ میلادی «نیکلای چائوشسکو» رهبر وقت رومانی با هدف افزایش جمعیت، سقط جنین و دسترسی به وسایل پیشگیری از بارداری را در رومانی ممنوع اعلام کرد. در کوتاه مدت این برنامه به اهدافی رسید از جمله آن که میانگین زاد و ولد در رومانی از ۱.۹ درصد به ۳.۷ درصد افزایش یافت. با این حال، در فاصله زمانی کوتاهی پس از آن، نرخ زاد و ولد به سرعت کاهش یافت چرا که زنان راه هایی را برای پیشگیری از بارداری پیدا کردند. زنان ثروتمند شهرنشین برخی اوقات می‌توانستند به پزشکان مراجعه کنند تا سقط جنین را انحام دهند یا از آی یو دی‌های ضد بارداری که از آلمان به طور قاچاقی به رومانی می‌رسیدند استفاده می‌کردند.

با این حال، ممنوعیت سقط جنین باعث نارضایتی در میان زنان کم درآمد و گروه‌های محروم جامعه شد. به نظر می‌رسد چنین نگرانی‌ای در مورد آلاباما نیز درباره قانون ممنوعیت سقط جنین در میان این طیف وجود داشته باشد. در نتیجه قانون ممنوعیت سقط جنین در رومانی آمار نشان داد که در سال ۱۹۸۹ میلادی در حدود ۱۰ هزار زن بر اثر سقط جنین ناایمن جان خود را از دست دادند. شمار واقعی مرگ و میر احتمالا بسیار بیش‌تر بوده است چرا که طبق قانون آن زمان رومانی زنانی که سقط جنین انجام می‌دادند و کسانی که به آنان کمک کردند ممکن بود گرفتار سال‌های طولانی زندان شوند. مرگ و میر مادران در فاصله سال‌های ۱۹۶۵ تا ۱۹۸۹ میلادی افزایشی چشمگیر داشت و به میزان دو برابر افزایش یافت.

«ایرینا ایلیسی» پژوهشگر دانشگاه و فمینیست می گوید: «گاهی اوقات یک زن حتی نمی‌توانست به شوهر یا بهترین دوستش بگوید که می‌خواهد سقط جنین انجام دهد چرا که این موضوع او را به خطر می‌انداخت. در آن سال‌ها سکس و عمل جنسی برای زنان همراه با ترس و نه بخشی از لذت زندگی بود.»

یکی دیگر از تبعات ممنوعیت سقط جنین در رومانی آن بود که صدها هزار کودک به یتیم‌خانه‌ها منتقل شدند. زمانی که رژیم کمونیستی در سال ۱۹۸۹ میلادی در رومانی سقوط کرد تقریبا ۱۷۰ هزار کودک در یتیم‌خانه‌های کثیف یافت شدند. رژیم کمونیستی این تصاویر را تا پیش از آن از چشم جهانیان پنهان کرده بود. در آن زمان تصاویری از بچه های لاغر منتشر شدند که بسیاری از آنان مورد ضرب و شتم و آزار و اذیت قرار گرفته بودند و برخی از آنان به تخت‌های فلزی بسته شده بودند.

«ماریا بوکور» استاد مطالعات تاریخ و جنسیت در دانشگاه ایندیانا می گوید: «قانون رومانی باعث نشد تا چائوشسکو به هدفش یعنی افزایش چشمگیر جمعیت دست یابد. ممنوعیت سقط جنین باعث فرزندآوری بیش‌تر نشد.» بوکور می‌گوید خود او پس از دوبار ناکامی مادرش برای سقط جنین به دنیا آمده بود.

اکنون در ایالت آلاباما امریکا قانون سخت‌گیرانه‌ای تصویب شده که سقط جنین را ممنوع می‌سازد و پزشکان و افرادی که در این پروسه شرکت داشته باشند ممکن است روانه زندان شوند.

این قانون در امریکا حتی سخت‌گیرانه‌تر از رومانی است و معافیت برای موارد استثنایی چون تجاوز جنسی یا نقص مادرزادی جنین را شامل نمی‌شود. قانون جدید تنها احازه می‌دهد سقط جنین آن هم در شرایطی که خطر جدی برای سلامت مادر وجود داشته باشد صورت گیرد.

البته کشمکش بر سر این قانون کماکان ادامه دارد چرا که گروه‌های مخالف سقط جنین شکایات خود را در مورد قانون ممنوعیت به دیوان عالی کشور ارائه کرده‌اند.

پرزیدنت ترامپ دو عضو جدید را در دیوان منصوب کرده است. ایالت‌های دیگری نیز قصد دارند تا سقط پس از شش هفتگی جنین را ممنوع اعلام کنند. دقیقا پیش از آن که بسیاری از افراد متوجه شوند که باردار هستند. هفته گذشته، جورجیا ششمین ایالتی بود که موفق به تصویب این قانون شد.

«چارلز نلسون»، استاد دانشکده پزشکی هاروارد و نویسنده کتاب «کودکان رها شده رومانی» که از سال ۲۰۰۰ میلادی به این سو تاثیرات یتیم‌خانه‌ها در رومانی پس از سقوط کمونیسم در آن کشور را بررسی کرده دریافته است که بسیاری از کودکان نگهداری شده در آن یتیم‌خانه‌ها به اختلالات شدید در رشد و سلامت روان دچار شده‌اند. برخی از آنان به دلیل محرومیت‌ها در یتیم‌خانه‌ها حتی اندازه مغزشان نیز رشد طبیعی نداشته است. نلسون می‌گوید رومانی نمونه خوبی از شکست سیاستی است که در آن یک دولت سعی در کنترل حقوق مرتبط با زاد و ولد را دارد. قانون تازه تصویب شده در آلاباما پرسش‌هایی را در مورد نوع حمایت دولت ارائه می‌دهد به خصوص در شرایطی که جنین دچار نقص است و امکان سقط نیز از نظر قانونی وجود ندارد. باید پرسید آیا دولت حاضر به مراقبت از نوزادی خواهد بود که دچار نقص است؟

پس از سقوط کمونیسم در رومانی در دسامبر ۱۹۸۹ میلادی، یکی از اولین اقدامات دولت تازه به قدرت رسیده لغو قانون ممنوعیت سقط جنین بود. رومانی کشوری بسیار محافظه‌کار باقی مانده است و در سال‌های اخیر کلیسای ارتدکس و گروه های بانفوذ مذهبی خواستار احیای دوباره قانون ممنوعیت سقط جنین شده‌اند. ایلیسی فعال حقوق زن رومانیایی می‌گوید نگران است وقتی می‌بیند در بخش‌هایی از ایالات متحده امریکا قانون ممنوعیت سقط جنین اعمال می‌شود. او می گوید: «در سال ۱۹۸۹ میلادی زمانی که ما رومانیایی‌ها خواستار ایجاد یک دمکراسی پایدار بودیم یک جامعه کثرت‌گرا با برابری میان مردان و زنان. ایالات متحده الهام بخش ما بود. اکنون اما امریکا دیگر الهام بخش نیست.»

منبع فارین پالسی