زمینه‌سازی جدید برای فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی در ایران

فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی همچنان بخشی از دغدغه‌های مسئولان جمهوری اسلامی است. رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، چین را الگویی برای ایران دانست اما از اختلاف نظر بین مسئولان در مورد راه‌اندازی شبکه‌های پیام‌رسان داخلی سخن گفت. او همچنین از «اعمال سیاست عربستان سعودی در یکی از شبکه‌های اجتماعی و خریداری سهام آن» خبر داد و گفت عربستان سعودی «برخی شرکت‌های مزدور» را بر ضد جمهوری اسلامی به‌کار گرفته است.

سردار غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور این بار زمینه‌چینی برای فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی در ایران را با بیان این‌که عربستان سعودی در یکی از شبکه‌های اجتماعی اعمال سیاست می‌کند، آماده کرد.

جلالی که در برنامه خبری شبکه دو سیمای جمهوری اسلامی حرف می‌زد گفت: «کشورهایی که با جمهوری اسلامی ایران دشمنی دارند و برخی کشورهای حوزه خلیج فارس بر ضد ما در حوزه سایبر فعالند. رژیم سعودی با اعمال سیاست در یکی از شبکه‌های اجتماعی و خریداری سهام آن برخی شرکت‌های مزدور را بر ضد ما به‌کار گرفته است. [...] هیچ کشوری اجازه نمی‌دهد مردم آن در شبکه اجتماعی ساماندهی شوند که سرورهای آن و هدایت مردم در آن شبکه خارج از کشور باشد.»

مسئولان حکومتی ایران پس از اعتراضات سراسری دی‌ماه ۱۳۹۶ به این نتیجه رسیدند که شبکه‌های اجتماعی را محدود کنند. آن‌ها سرانجام تلگرام را مسدود کرده و از مردم خواستند تا به پیام‌رسان‌های داخلی روی بیاورند. با این حال شمار بسیاری از کاربران تلگرام از این شبکه خارج نشدند.

غلامرضا جلالی درباره راه‌اندازی پیام‌رسان‌های داخلی گفت: «اجماع مناسبی برای راه‌اندازی شبکه‌های پیام‌رسان داخلی وجود ندارد. برخی مسئولان معتقدند این شبکه‌ها ظرفیت پاسخ‌گویی به نیاز مردم را ندارند اما برخی مسئولان ظرفیت این شبکه‌ها را مطلوب می‌دانند. [...] وزارت ارتباطات مدعی بود شبکه ملی ارتباطات را مرحله به مرحله پیش می‌برد و به نتیجه می‌رساند اما در ارزیابی کلی از چشم‌انداز شبکه ملی ارتباطات فاصله داریم.»

در ایران میان مسئولان وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات و مسئولان قضائی و نظامی در مورد فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و اینترنت اختلاف نظر وجود دارد. مقامات قضائی و نظامی خواهان فیلترینگ کامل شبکه‌های اجتماعی هستند اما دولت خواهان «فیلترینگ هوشمند» است. منظور از «فیلترینگ هوشمند» استفاده از نرم‌افزار‌ها یا سخت‌افزارهایی است که بخش‌هایی از سایت‌ها را که «مغایر با ارزش‌های مورد قبول جمهوری اسلامی» به‌ شمار می‌آید، سانسور کرده اما بخش‌های دیگر را آزاد بگذارند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل با تأکید بر ایجاد زیرساخت‌ها در این زمینه چین را نمونه قرار داد و گفت: «اکنون اینترنت ملی چین یک و نیم برابر اینترنت جهانی سرعت دارد و چین را مرزبانی دیجیتالی می‌کند.»

او همچنین آمریکا را «بزرگترین مهاجم سایبری دنیا» نامید و گفت: «این رفتار آمریکا لزوم پرداختن ما به سامانه‌های بومی را نشان می‌دهد و همه دستگاه‌ها موظفند برای سامانه‌های حیاتی خود از سامانه‌های بومی استفاده کنند و سازمان پدافند غیرعامل این موضوع را پیگیری می‌کند.»

جمهوری اسلامی خود در زمینه حملات سایبری در جهان و تأثیرگذاری بر کاربران شبکه‌های اجتماعی فعال است. سال گذشته مرکز ملی امنیت ضدجاسوسی آمریکا از برخی از فعالیت‌های جاسوسی-سایبری وابسته به ایران پرده برداشت. این مرکز مشخصاً از برخی گروه‌های جاسوسی-سایبری چین، روسیه و ایران نام برد، از جمله از گروه‌های هکر ایرانی «راکت کیتن» و «اویل ریگ» که با حمله به شرکت‌های دفاعی آمریکا و نفوذ به مؤسسات مالی و شرکت‌های فن‌آوری اطلاعات آمریکا درصدد سرقت اطلاعات مربوط به برنامه‌های موشکی و فضایی بوده‌اند.

شرکت امنیت سایبری «فایرآی» نیز بارها از حملات سایبری جمهوری اسلامی خبر داده است، از جمله حملات سایبری هکرهای ایرانی به شرکت‌های سعودی و چند شرکت هوایی و نفتی غربی.

شهریورماه گذشته خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی اعلام کرد که فعالیت‌های جمهوری اسلامی برای تأثیرگذاری سیاسی بر کاربران در شبکه جهانی اینترنت بسیار وسیع‌تر از آن‌چه است که پنداشته می‌شود. رویترز گفت در بررسی‌هایش شبکه‌ای از حساب‌های کاربری در وب و شبکه‌های اجتماعی به ۱۱ زبان را یافته که به تهران وابسته‌اند. همچنین گفته شد که گروه‌های وابسته به تهران تلاش می‌کنند با انتشار خبرهای جعلی و گمراه‌کننده، کاربران را با سیاست‌های جمهوری اسلامی در منطقه خاورمیانه همراه کنند.

فیسبوک نیز بررسی صفحات وابسته به جمهوری اسلامی را آغاز کرد. توئیتر هم به فعالیت ۴۸۶ حساب کاربری وابسته به ایران پایان داد. گوگل نیز مانع از ادامه فعالیت «اتحادیه بین‌المللی رسانه‌های مجازی» در یوتیوب شد که محتوای رسانه‌های داخلی و صدا و سیمای جمهوری اسلامی را در یوتیوب منتشر می‌کند.

بیشتر بخوانید: