نامزد مدیریت اطلاعات ملی آمریکا درباره ایران چه می‌اندیشد؟
جان رتکلیف، نامزد رئیس‌جمهوری ایالات متحده برای هدایت جامعه اطلاعاتی آمریکا و نماینده جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان از تگزاس است. او درباره ایران چه فکر می‌کند؟
عادل عطار
جان رتکلیف، نامزد مدیریت اطلاعات ملی آمریکا ــ عکس: AFP
دانیل کوتس، مدیر اطلاعات ملی ایالات متحده به زودی از سمت خود کناره‌گیری خواهد کرد. کوتس به عنوان یک جمهوری‌خواه نزدیک به جریان غالب حزب پیش از رسیدن دونالد ترامپ به قدرت، با ساکن پیش‌بینی‌ناپذیر کاخ سفید بر سر تهدیدهای امنیتی علیه واشنگتن، از جمله ایران اختلاف داشت. جان رتکلیف، نامزد رئیس‌جمهوری ایالات متحده برای هدایت جامعه اطلاعاتی آمریکا و نماینده جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان از تگزاس است. او درباره ایران چه فکر می‌کند؟
چرا کوتس می‌رود؟
روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» دانیل کوتسِ کناره‌گرفته را «ستون قدیمی» جریان غالب جمهوری‌خواهان توصیف می‌کند. کوتس ۷۶ ساله برای ۲۴ سال نماینده و سناتور ایندیانا در کنگره ایالات متحده بود.
او بر خلاف ترامپ، روسیه را به دلیل مداخله در انتخابات آمریکا خطری جدی می‌دانست و می‌گفت علی رغم خوش‌بینی ترامپ، کره شمالی نیز از برنامه هسته‌ای‌اش دست نکشیده است.
کوتس ۲۹ ژانویه سال جاری در برابر کمیته اطلاعاتی سنای ایالات متحده به گزارش سالانه «ارزیابی تهدید جهانی» اطلاعات ملی این کشور پرداخت. این گزارش ۴۲ صفحه‌ای بر خلاف نظر رئیس‌جمهوری ایالات متحده در مورد ایران، اعلام می‌کرد که تهران به تعهدات خود بر اساس «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) پایبند بوده است.
کوتس در کنگره علی‌رغم تکرار اتهام حمایت جمهوری اسلامی از تروریسم، اعلام کرد که «ایران در حال حاضر فعالیت‌هایی را که برای تولید سلاح هسته‌ای ضروری است، انجام نمی‌دهد». او هشدار داد که پس از خروج آمریکا از برجام، تندروها در ایران بر میانه‌روها فشار بیشتری وارد می‌آورند و به تهدیدهای مقام‌های ایرانی برای تخطی از محدودیت‌های برجام در صورت بهره‌مندنشدن از مزایای اقتصادی این توافق اشاره کرد.
ترامپ پیش از آن برجام را «بدترین معامله تاریخ» خوانده بود و گفته بود که ایران «در آستانه دستیابی به خطرناک‌ترین سلاح‌های جهان قرار می‌داشت» اگر برجام پابرجا می‌ماند.
رئیس‌جمهوری ایالات متحده پس از آشکارشدن اختلاف دستگاه اطلاعاتی در این باره در توئیتی نوشت: «مراقب ایران باشید. شاید اطلاعات باید به مدرسه برگردد!»
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) January 30, 2019
برجام هنوز برجای مانده اما تهران کاهش پله‌پله محدودیت‌های برجامی را یک‌سال پس از خروج ترامپ از این توافق ــ بر اساس مفاد خود این قرارداد ــ آغاز کرده است. تنش‌ها در خلیج فارس شدت گرفته و تندروها در ایران دست بالاتر را گرفته اند.
زمزمه‌های رفتن دن کوتس به دلیل مخالفت با ترامپ در این ارزیابی‌ها از هفته‌ها پیش آغاز شده بود. رتکلیف تنها چند روز پس از دفاع تمام‌قد از ترامپ در جلسه شهادت بازرس رابرت مولر در کنگره به عنوان نامزد جانشینی او معرفی شد.
رتکلیف و ایران
نماینده جمهوری‌خواه تگزاس از حامیان وفادار ترامپ است. در مورد تنش‌ها با ایران نیز او اختلافی با کاخ سفید ندارد.
وقتی ترامپ ۸ مه گذشته از برجام خارج شد، جان رتکلیف بیانیه‌ای صادر کرد که با ارزیابی جامعه اطلاعاتی آمریکا و شهادت دن کوتس در کنگره اختلاف داشت و تکرار سخنان تبلیغاتی رئیس‌جمهوری ایالات متحده بود:
«وقتی پرزیدنت اوباما برای نخستین بار توافق هسته‌ای‌اش با ایران را علنی کرد، صریحاً گفتم که به شدت با این معامله بد ــ که سیاست حزبی را بر امنیت ملی ارجحیت داده ــ مخالفم. توافق ایران به یکی از بزرگترین دولت‌های حامی تروریسم در جهان اجازه داده که به سلاح اتمی نزدیک‌تر شود. این توافق بر نقض ادامه‌دار و خشن حقوق بشر و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در سرتاسر خاورمیانه چشم می‌پوشد. برای توقف پرداخت صدها میلیون دلاری که در نتیجه توافقی معیوب به سمت این تهدید جهانی جریان دارد، دیر هم شده است.»
نگاهی به کارنامه رأی‌دادن رتکلیف در کنگره نیز نشان می‌دهد که او به تمام طرح‌های پیشنهادی علیه ایران ــ از تحریم تا افزایش فشار تا تعیین تغییر رژیم به عنوان یک هدف ــ در مجلس نمایندگان، فارغ از تصویب‌شدن یا نشدن‌شان، رأی داده است.
رتکلیف ۱۰ مه سال جاری، در سالگرد خروج از برجام، بیانیه دیگری در صفحه شخصی فیس‌بوک خود صادر کرد و نوشت:
«در سالگرد خروج از توافق فاجعه‌بار ایران، پرزیدنت ترامپ فشارها بر رفتار مخرب و ادامه‌دار ایران را مضاعف کرده است. من قویاً حامی تحریم‌های اضافی دولت ترامپ بر بخش فلزات ایران هستم که دیروز اعلام شد. ایالات متحده هرگز فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران، نفض حقوق بشر و جاه‌طلبی‌های تهاجمی هسته‌ای را تحمل نخواهد کرد.»
تهران بارها اعلام کرده که قصد ساخت سلاح هسته‌ای را ندارد و برنامه اتمی‌اش صلح‌آمیز است.
جامعه اطلاعاتی آمریکا نیز در دوران رئیس‌جمهوری پیشین (۲۰۱۱) گفته بودند که شواهدی ندارند که ایران پس از آغاز رایزنی‌های هسته‌ای در ۲۰۰۳ هرگز به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای بوده باشد.
دونالد ترامپ اعلام کرد که تنها چند دقیقه پیش از حمله به ایران در پاسخ به سرنگونی یک پهپاد آمریکایی به دست سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، تصمیم‌اش را عوض کرده است. او گفته که تمایلی به جنگ با ایران ندارد.
رتکلیف تا کنون مواضع سرسختانه دولت ترامپ علیه ایران را تکرار کرده اما او بیش از آنکه بر اساس چشم‌اندازی ثابت تصمیم بگیرد، سخنانش را با میل رئیس‌جمهوری آمریکا تنظیم می‌کند. به گفته چاک شومر، رهبر دموکرات‌ها در سنا، رتکلیف برای آن نامزد جانشینی کوتس شده است که «وفاداری کورکورانه به پرزیدنت ترامپ» دارد.
بنابراین باید به انتظار نشست و دید حضور او در اداره ملی اطلاعات آمریکا چه تأثیر عملی‌ای بر تنش ایران و آمریکا خواهد گذاشت.
نظرها
رضا شیرازی
چندتا نکته مهم وجود دارد که تقریبا همه آن را نادیده میگیرد و علت اصلی ان هم ضعف دستگاه های امنیتی و اطلاعاتی کشورهای غربی است. نکته اول اینکه برنامه اتمی ایران را نمی توان از خارج از ایران کنترل کرد. امکان کنترل برنامه اتمی ایران از خارج از ایران یک افسانه است. نکته دوم اینکه ادعای امکان کنترل برنامه اتمی یک رژیم غیرعادی با روش های عادی یک دروغ و ساخته و پرداخته دولت اوباما بود. نکته سوم اینکه اساسا مشکل خود رژیم ایران بود و نه برنامه اتمی و موشکی ایران اما دولت اوباما سعی کرد مشکل را فقط برنامه اتمی ایران معرفی کند و مثلا با حل کردن این مشکل خودنمایی کرده باشد. که فقط یک حرکت تبلیغاتی-انتخاباتی با مصرف داخلی بود. نکته چهارم اینکه کاندیداهای حزب دموکرات امریکا چشمان خود را می بندند و می گویند قصد بازگشت به برجام را دارند، فقط و فقط برای ابراز مخالفت با حزب رقیب. متاسفانه امریکایی های درگیری های انتخاباتی خود را به ارثه بین المللی کشانده اند. و نتایج این رفتار رژیم ایران بوده است. نکته پنجم اینکه رئیس جمهور ایران دختر خود را به اتریش فرستاده است که نشانه یک موضوع بسیار مهم است. او دختر خود را به اتریش فرستاده است چون ایران با وجود یک رژیم تروریستی-شیعه جای مناسبی برای زندگی نیست. درواقع رژیم، ایران را به ابزاری برای ایجاد گروه های تروریستی و گسترش آنها تبدیل کرده است.