فشار تحریم‌ها بر زندگی بیماران خاص و مبتلایان به سرطان

کمبود دارو و گرانی خدمات پزشکی از مجموعه مشکلاتی است که در نتیجه تحریم‌های اقتصادی در حوزه درمان به وجود آمده است. فساد و تخلف‌های مالی در وزارت بهداشت به این مشکلات دامن می‌زند.

در ماه‌های گذشته و با خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران، دسترسی بیماران خاص و سرطانی به داروهای مورد نیاز در ایران با مشکل جدی مواجه شده است.

سعید نمکی، وزیر بهداشت در اردیهشت ماه با ظالمانه خواندن تحریم‌های آمریکا در حوزه صنعت دارو گفته بود:

«اینکه آمریکایی‌ها ادعا می‌کنند دارو و تجهیزات را تحریم نکرده‌اند یک دروغ بزرگ و آشکار است.»

نمکی در تیر ماه و در حاشیه بازدید از چند مرکز درمانی در مازندران نیز خبر از کمبود یا تمام شدن موجودی ۱۹ قلم داروی اساسی در کشور داده بود.

از سوی دیگر عدم دسترسی، کمبود و گران شدن داروهای حیاتی بیماران سرطانی در شهرستان‌ها بیش از تهران خود را نشان داده است.

در همین زمینه علی خدادادی، مدیر عامل جمعیت هلال احمر خوزستان روز ‌شنبه ۱۲ مرداد به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت:

«در زمینه تامین دارو در استان خوزستان مشکلاتی داریم و نمی‌توانیم داروها را به اندازه نیاز در اختیار بیماران قرار دهیم.»

او همچنین گفت:

«در تهیه برخی داروها با کمبود مواجهیم و در برخی موارد تهیه یک قلم دارو ممکن است زمان‌بر باشد.»

خدادادی با اشاره به سراسری بودن مشکلات تامین دارو در ایران گفت در حال حاضر همه تلاش‌‌ها به منظور تامین دارو به‌ کار بسته‌ شده است و مشکلات بیماران صعب‌العلاج «به هر طریقی که شده»، برطرف می‌شود.

به گفته رئیس جمعیت هلال احمر خوزستان در بسیاری از موارد که تامین دارو ممکن نباشد، از نیکوکاران این حوزه کمک می‌گیرند.

اما بهنوش شعبانی، مسئول فنی یک داروخانه جمعیت هلال احمر به ایلنا گفته است کیفیت داروهای تولید داخل در مقایسه با داروهای وارداتی اصلا خوب نیست و بیماران در به در دنبال داروهای خارجی هستند.

به گفته شعبانی بیماران به علت کمبود داروهای خارجی مجبورند این داروها را به قیمت نجومی از بازار آزاد بخرند.

او با اشاره به لغو بیمه‌های حمایتی بیماران در استان خوزستان گفته است در این استان اغلب بیمه‌های حمایتی از جمله بیمه‌های تحت پوشش کمیته امداد، بیمه‌های سازمان غذا و دارو و بیمه آتیه‌سازان، قرادادشان را به دلیل شرایط مالی با بیماران لغو کرده‌اند:

«همین مساله مشکلات بیماران را دو چندان کرده است. هم اکنون بیمه‌های اصلی هزینه بیماران را تقبل می‌کنند هر چند در یک سال اخیر بیمه‌های اصلی نیز به دلیل مشکلات پرداختی به داروخانه‌ها کم‌کم در حال لغو قرارداد هستند و بسیاری از بیماران به‌خصوص بیماران تک‌نسخه‌ای به صورت آزاد داروهای مورد نیازشان را تامین می‌کنند.»

کاوه جاسب، فوق تخصص خون و سرطان کودکان (انکولوژیست) و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در همین رابطه گفته است به دلیل تحریم‌های آمریکا قیمت داروها بسیار بالا رفته و اگر بین وزارت بهداشت و داروخانه‌های معتبر مانند هلال احمر تعاملی صورت گیرد، شاید کمی از بار مشکل مردم برای تهیه دارو به خصوص داروی بیماران پیوند مغز استخوان کم شود.

جاسب در ادامه گفته است:

«در گذشته با دو سه میلیون می‌شد حداقل برای یک دوره شیمی-درمانی یک بیمار دارو تهیه کرد اما در شرایط فعلی با هشت الی ۹ میلیون تنها می‌توان چند قلم از داروهای این نوع بیماران را تهیه کرد.»

به گفته این فوق تخصص خون و سرطان کودکان، یک سری داروهای هندی وارد بازار شده‌اند که عوارض آنها بیشتر از برندهای اصلی است:

«امیدوارم صدایم به جایی برسد و وارد‌کنندگان این داروها فکر کنند که این داروها قرار است برای بستگان و عزیزان خودشان استفاده شود زیرا عوارض این داروها به مراتب خیلی بیشتر از نرسیدن دارو به دست بیمار است.»

کاوه جاسب در ادامه با اشاره به گران بودن داروها برای بیماران گفته بسیاری از بیماران سرطانی که از استان‌های محرومی مانند خوزستان و حاشیه شهرهای بزرگ می‌آیند در هزینه روزمره زندگیشان مشکل دارند چه رسد به اینکه بخواهند هزینه داروهای گرانی مثل داروهای شیمی‌درمانی را پرداخت کنند.

او در ادامه گفته بسیاری از بیماران به دلیل ناتوانی در پرداخت هزینه‌ داروها، درمان را موقتا یا برای همیشه رها می‌کنند.

جاسب با اشاره به عملکرد گزینشی معاونت درمان وزارت بهداشت گفته این معاونت فقط به بیمارانی کمک می‌کند که «آشنا دارند» یا بیمارانی که می‌دانند برای تهیه دارو کجا بروند:

«بیمار بی‌نوای روستایی که نمی‌داند برای رفع مشکل دارویش به کجا مراجعه کند و صدایش به جایی نمی‌رسد، چه کار کند؟ آیا نباید در هر بیمارستان رابطانی باشند که در تهیه دارو به بیماران کمک کنند تا هم بیمار زودتر به دارویش برسد هم این وسط دست واسطه‌هایی که فقط به جیب خود فکر می‌کنند، کوتاه شود؟»

به نظر می‌رسد انحصاری بودن واردات دارو توسط برخی شرکت‌ها و سوء مدیریت وزارتخانه‌های دولتی باعث شده پس از تشدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران، بیماران سرطانی و خاص با مشکلات عدیده‌ای مواجه شوند.

علی رازان، مسئول توزیع سازمان غذا و دارو اواخر تیر ماه گذشته در ارتباط با چرایی ایجاد وقفه در دسترسی برخی بیماران صعب‌العلاج به داروهای مورد نیاز گفته بود برخی دانشگاه‌ها بودجه‌های کلانی را که برای تامین مخارج دارویی دریافت کردند، صرف خرید زمین و توسعه دانشگاه‌ یا تجهیز کردن ساختمان‌هایشان کرده‌اند.

از سوی دیگر نبود نظارت کافی بر عملکرد شرکت‌های وارد کننده دارو باعث شده است از تخلفات این شرکت‌ها در حوزه تامین داروی مورد نیاز بیماران جلوگیری نشود.

اردیبهشت ماه امسال سعید نمکی با اشاره به فساد گسترده در حوزه واردات دارو گفته بود:

«امضاهای طلایی برخی افراد در سازمان غذا و دارو و در اداره کل تجهیزات پزشکی باعث ایجاد رانت و فساد شده است.»

نمکی در تیر ماه و در حاشیه انتشار خبر ناپدید شدن بیش از یک میلیارد یورو ارز دولتی تخلف مالی و ارزی ۱۰ شرکت در زمینه واردات دارو نیز خبر از فساد سازمان یافته در این حوزه داده بود.

همچنین نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس اواخر اردیبهشت امسال اعلام کرد مکانیزم‌های غیر شفاف در حوزه غذا و دارو باعث شده تا برخی مسئولان در حوزه دارو تخلف کنند.

مرتضی خاتمی روز شنبه ۱۲ مرداد نیز به رسانه‌ها گفت بررسی موضوع فساد در حوزه بهداشت و درمان از طریق دولت در حال پیگیری است و نتیجه آن به زودی اعلام می‌شود.