افغانستان: در میان خشونت و فساد، در آستانه انتخابات

افغانستان در شرایط دشواری قرار دارد. در حالی‌که مذاکرات آمریکا و طالبان به شکست انجامیده، از سویی حملات طالبان و گروه‌های تندرو بیشتر شده و از سوی دیگر فساد نیز گسترش یافته است. این‌همه، در آستانه انتخابات ریاست جمهوری مردم را در سردرگمی قرار داده است.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا با قطع مذاکرات صلح با طالبان افغانستان را در بلاتکلیفی سیاسی فرو برد. مبارزات انتخاباتی برای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به سختی برگزار شده بود، زیرا به نظر می‌رسید که توافق با طالبان نزدیک است و انتظار می‌رفت هر توافق نهایی انتخابات را به تأخیر بیندازد و اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان را وادار به خروج از قدرت کند.

اکنون این کشور جنگ‌زده در برگزاری انتخاباتِ جنجالی با چالش‌های بسیاری روبه‌رو است. اشرف غنی که با اتهامات فساد و سوءاستفاده از قدرت مواجه است، مدعی اصلی است. نزدیکترین رقیب او، عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی افغانستان است. این دو در پنج سال گذشته در یک دولت وحدت ملی که با کمک جان کری، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا شکل گرفت، قدرت را به اشتراک گذاشتند اما پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ با اتهامات کلاهبرداری و فساد گسترده درگیر شدند.

رأی دهندگان فهرست اسامی ۱۶ نامزد انتخابات را در اختیار دارند که اکثریت آن‌ها کارزار انتخاباتی خود را انجام نداده‌اند یا به‌طور کامل سازماندهی نکرده اند و این بر سردرگمی‌ها افزوده است.

کارزار انتخابات ریاست جمهوری افغانستان که دو ماه پیش آغاز شده بود، ساعت ۱۲ چهارشنبه ۳ مهر / ۲۵ سپتامبر به وقت محلی به پایان رسید.

فساد و امنیت دو نگرانی‌ اصلی در افغانستان است که بر انتخابات روز شنبه ۶ مهر / ۲۸ سپتامبر تأثیر می‌گذارد.

امنیت

در هفته‌های گذشته حملات بی‌امان شورشیان طالبان، از جمله بمب‌گذاری‌های انتحاری در مرکز کابل و در میتینگ انتخاباتی اشرف غنی، ده‌ها کشته بر جای گذاشته است.

طالبان که اکنون تقریباً نیمی از کشور را تحت کنترل خود دارند برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را محکوم کرده‌اند. آن‌ها به حدود ۹,۵ میلیون رأی‌دهنده واجد شرایط هشدار داده‌اند که در انتخابات شرکت نکنند. رأی‌دهندگان همچنین با حملات بی‌رحمانه گروه «دولت اسلامی» (داعش) روبه‌رو بوده‌اند که بیشتر در شرق افغانستان دست به عملیات می‌زنند.

کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان خواستار امنیت ۵ هزار و ۳۷۳ مرکز رأی‌گیری شده است، اما مقام‌های امنیتی گفته‌اند که برقراری امنیت در ۴۱۰ حوزه رأی‌گیری غیرممکن است و این مراکز روز شنبه بسته خواهند بود.

مسعود اندرابی، سرپرست وزارت کشور افغانستان به آسوشیتدپرس گفت: «پلیس و مأموران اطلاعاتی مخفی سطوح اول و دوم امنیت مراکز رأی‌گیری را فراهم می‌کنند و پرسنل ارتش در سطح سوم و آخر امنیت قرار خواهند داشت.» یک سوم نیروهای امنیتی و دفاعی ۳۰۰ هزار نفری افغانستان، شامل ارتش و پلیس نیز در روز انتخابات مستقر خواهند بود.

روح‌الله احمدزاده، سخنگوی وزارت دفاع می‌گوید در روند انتخابات، پرسنل امنیتی در سرتاسر کشور تلاش کرده‌اند تا کنترل چندین ولسوالی در شمال و شرق کشور را به‌دست آورند.

تدامیچی یاماموتو، فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل در افغانستان، امروز پنج‌شنبه ۴ مهر / ۲۶ سپتامبر در بیانیه‌ای اعلام کرد که در دیدار با نمایندگان طالبان در دوحه قطر از این گروه خواسته است که از هر اقدامی که باعث اخلال در روند انتخابات شود، خودداری کنند. اما طالبان در همین روز بار دیگر تهدید کردند که روند انتخابات را مختل خواهند کرد.

طالبان گفته‌اند که از «تمامی امکانات» خود برای برهم زدن روند انتخابات استفاده خواهند کرد و «مراکز رأی‌گیری را نیز آماج خود قرار خواهند داد».

وزارت کشور افغانستان اما به مردم اطمینان داده که امنیت انتخابات را حفظ خواهد کرد.

فساد

واشنگتن به همه نامزدهای انتخابات روز شنبه هشدار جدی داده است که شفاف و صادق باشند. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در بیانیه‌ای غافلگیرکننده اعلام کرد که بیش از ۱۶۰ میلیون دلار کمک به زیرساخت‌های انرژی افغانستان را قطع می‌کند. او گفت دولت اشرف غنی برای رسیدگی به این امور بیش از حد فاسد است. بیانیه پمپئو افغانستان را به «عدم توانایی در مدیریت شفاف منابع دولتی ایالات متحده» متهم کرد. این در حالی است که در روزهای اخیر چندین ولایت افغانستان با مشکل برق روبه‌رو بوده‌اند.

آخرین انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ افغانستان چنان با رفتارهای غیرقانونی فلج شد که برای گزینش رئیس‌جمهوری جدید نمی‌شد تصمیم گرفت و ایالات متحده دخالت کرد. ناظران بین‌المللی می‌گویند این بار آمریکا در این زمینه گامی برنخواهد داشت و این نگرانی را ایجاد خواهد کرد که نامزدهای شکست خورده و هواداران آن‌ها، که بسیاری به شدت مسلح هستند، با نتایج انتخابات مخالفت کنند.

در تلاش برای جلوگیری از تقلب، حدود ۱۰۰ هزار نفر به‌عنوان ناظر در پای صندوق‌های رأی حضور خواهند داشت که بیشتر آن‌ها محلی و متعلق به نامزدهای انتخابات هستند. کاندیداهای اصلی، اشرف غنی و عبدالله عبدالله، هر کدام بیش از ۲۶ هزار ناظر ثبت‌شده برای نظارت در روز انتخابات دارند.

هزینه‌های انتخاباتی

برگزاری انتخابات در افغانستان، کشوری که تحت فشار فقر است و عمدتاً به کمک‌های بین‌المللی و اقتصاد «سیاه» و قاچاق مواد مخدر وابسته است، تلاشی پرهزینه محسوب می‌شود.

تخمین زده می‌شود که انتخابات روز شنبه و احتمالاً دور دوم آن در صورت عدم پیروزی در دور نخست، ۱۵۰ میلیون دلار هزینه خواهد داشت. دولت افغانستان ۹۰ میلیون دلار پرداخت خواهد کرد و اهداکنندگان بین‌المللی ۵۹ میلیون دلار باقیمانده را می‌پردازند.

این بودجه حقوق کارمندان دائم و موقت کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون شکایت‌ها را در بر می‌گیرد و تدارکات و حمل و نقل مدارک انتخاباتی در سراسر کشور از جمله در مناطق وسیع غیرقابل عبور و خطرناک را پوشش می‌دهد.

آن‌چه پیش روست

اگر دور نخست انتخابات ریاست جمهوری افغانستان برنده مشخصی نداشته باشد، افغان‌ها برای دور دوم پای صندوق‌های رأی خواهند رفت. برای پیروزی در انتخابات یک کاندیدا به ۵۱ درصد آرا نیاز دارد.

مطابق قانون انتخابات افغانستان ، ظرف دو هفته از تاريخ اعلام نتايج انتخابات، دور دوم برگزار خواهد شد.

بیشتر بخوانید: