عدالت برای ایران: سانسور و مداخله جانبدارانه ویکیپدیای فارسی را مستند کرده‌ایم
شادی صدر، از مدیران سازمان عدالت برای ایران به زمانه می‌گوید پیگیری سانسور در ویکیپدیای فارسی به صدور بیانیه محدود نخواهد ماند و تا پاسخگو کردن مسئولان آن ادامه خواهد داشت.
اسکرین‌شات صفحه انگلیسی و فارسی ویکیپدیا مربوط به «مداخله ایران در جنگ داخلی سوریه»
سازمان عدالت برای ایران روز ۱۷ مهر ماه در واکنش به نحوه ویرایش و مدیریت مطالب از سوی تیم مدیریت ویکیپدیای فارسی در بیانیه‌ای اعلام کرد که این سازمان موارد سانسور و مداخله‌های جانبدارانه توسط گردانندگان ویکیپدیای فارسی و کاربران خاص دیگر را رصد و مستند کرده است.
در این بیانیه همچنین با اشاره به نشست تخصصی دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها که با حضور مدیران ارشد ویکی پدیای فارسی در شهریور ماه سال گذشته و در محل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، آمده است:
«در این جلسه حمید ضیائی‌پرور، مدیر کل وقت "مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها" افزودن یا حذف اطلاعات در صفحات ویکیپدیای فارسی مقامات جمهوری اسلامی را "حملات و کارزارهای" هماهنگ شده توسط خراب‌کاران خواند.»
همچنین در بخش‌هایی از این بیانیه با یادآوری اظهارات گردانندگان ویکیپدیای فارسی در نشست سال گذشته آنها، گفته‌های این گردانندگان نمونه‌ای از تقویت نظام‌مند مصونیت در کشوری دانسته شده که نهادهای حقوق بشری از جمله سازمان عفو بین‌الملل، رئیس قوه قضاییه‌اش را برای ارتکاب جنایت علیه بشریت مسئول می‌داند.
بنابر آنچه در این بیانیه آمده، ۹۰ تن از مقامات جمهوری اسلامی از جمله علیرضا آوایی، وزیر فعلی دادگستری، به دلیل نقض حقوق بشر در فهرست مجازات‌های بین‌المللی قرار گرفته‌اند.
در ادامه متن این بیانیه، اظهارات جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران یادآوری شده که تاکید کرده است «فقدان تحقیقات دولت» در باره ادعاهای نقض حقوق بشر منجر به «مصونیت قضایی گسترده» در ایران شده است.
شادی صدر، از مدیران سازمان عدالت برای ایران در همین راستا با تاکید بر موارد عنوان شده در این بیانیه، در گفت‌وگو با زمانه می‌گوید:
«یکی از فعالیت‌های اصلی سازمان عدالت برای ایران که در حال حاضر به عنوان مجموعه‌ای معتبر از سوی نهادهای بین‌المللی شناخته می‌شود این است که گزارش‌های تحقیقی معتبر در زمینه‌های مختلف حقوق بشری ارائه کند و ما از چندین سال پیش به این طرف همواره سعی کردیم اطلاعات موثقی در مورد نقض حقوق بشر از سوی مسئولان جمهوری اسلامی در دانشنامه اینترنتی ویکیپدیا ارائه کنیم.»
او با اشاره به ممانعت ویکیپدیا از انتشار صفحاتی که حاوی «اطلاعاتی واقعی» درباره مسئولان جمهوری اسلامی است، می‌گوید:
«ما هر بار که خواستیم صفحه موثقی راجع به مسئولان جمهوری اسلامی در زمینه نقض حقوق بشر ارائه کنیم، ویکیپدیا مانع کار ما شده است.»
به گفته شادی صدر، ۷۰ نفر از مسئولان جمهوری اسلامی به دلیل نقش داشتن در نقض حقوق بشر، تحریم بین‌المللی شده‌اند اما هر وقت فعالان سازمان عدالت برای ایران خواسته‌اند صفحه‌ای حاکی از موارد نقض حقوق بشر از سوی مسئولان جمهوری اسلامی یا تحریم‌های بین المللی صورت گرفته برای این مسئولان را اضافه کنند، مدیران ویکیپدیا به بهانه اینکه اینها به قدر کافی سرشناس نیستند یا بهانه‌های دیگر، مانع از اضافه کردن این صفحات شده‌اند.
این مدیر سازمان عدالت برای ایران در سوالی خطاب به مدیران ویکیپدیا می‌گوید:
«چطور ممکن است یکی از مقامات جمهوری اسلامی به حدی سرشناس باشد که از سوی اتحادیه اروپا تحریم شود اما ویکیپدیا ادعا کند که این مسئول به قدر کافی سرشناس نیست؟»
او در ادامه می‌گوید:
«در راستای پیگیری‌های صورت گرفته از سوی سازمان عدالت برای ایران برای پاسخگو کردن مدیران ویکیپدیا، در نشریه اوپن دموکراسی مقاله‌ای نوشتیم و به دنبال تحقیقی که برای مقاله انجام شد، گفتیم در نشستی که مدیران ویکیپدیای فارسی با مسئولان جمهوری اسلامی برگزار کرده‌اند، یکی از این مدیران گفته است: ما نمی‌گذاریم این خرابکارها ویکیپدیا را مورد حمله قرار دهند. مطلب ما در اوپن دموکراسی باعث شد بنیاد ویکی‌مدیا تحقیقات داخلی در زمینه عملکرد مدیران ویکیپدیای فارسی را شروع کند.»
این فعال حقوق بشر درباره مطالبات مطرح شده از سوی سازمان عدالت برای ایران و درخواست از بنیاد ویکی‌مدیا برای پیگیری بیشتر می‌گوید:
«ما در بیانیه خود توصیه‌های بسیار مشخصی به ویکی‌مدیا کردیم مبنی بر اینکه دیگر هیچ‌وقت این تخلفات تکرار نشود و مساله دیگر اینکه مشخص شود مدیران ویکیپدیا تا چه حد با مسئولان جمهوری اسلامی ارتباط نزدیک دارند؟ همچنین از ویکی‌مدیا خواستیم که این روند باید شفاف باشد و حق دسترسی به اطلاعات موثق برای شهروندان فارسی زبان باید تضمین شود.»
به گفته شادی صدر این پیگیری‌های سازمان عدالت برای ایران به صدور بیانیه محدود نخواهد ماند.
او در ادامه با اشاره به سانسورهای صورت گرفته در صفحه محسن رضایی به عنوان یکی از مقام‌های جمهوری اسلامی که در موارد متعدد مرتکب نقض حقوق بشر شده می‌گوید:
«درباره محسن رضایی، ویکیپدیا با اتکا به مطالب افکار نیوز نوشته که محسن رضایی در سال ۸۲ از فهرست تحت تعقیب پلیس بین‌الملل خارج شده است در صورتی که نام محسن رضایی هنوز بر روی سایت اینترپل موجود است و همچنان این فرد از سوی اینترپل تحت تعقیب است. جالب است که این اطلاعات غلط درباره محسن رضایی با رفرنس افکار نیوز هیچ‌وقت از طرف مدیران ویکیپدیا حذف نشده است.»
به گفته این حقوقدان و فعال حقوق بشر، به غیر از موارد متعدد نقض حقوق بشر که محسن رضایی در داخل کشور مرتکب شده، این فرد به حکم دادستانی آرژانتین در مورد مشارکت در بمب‌گذاری تیر ماه سال ۱۳۷۳ در مرکز همیاری یهودیان (معروف به پرونده انفجار آمیا) مجرم شناخته شده و در صورت خروج از ایران، توسط پلیس اینترپل بازداشت خواهد شد.
شادی صدر با شرم‌آور خواندن اقدامات مدیران ویکیپدیای فارسی در سانسور مطالبی که علیه جنایتکاران منتشر می‌شود، می‌گوید:
«بسیار شرم‌آور است در کشوری که ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه آن با توجه به افشاگری‌های آقای حسینعلی منتظری به عنوان یکی از اعضای هیئت مرگ در کشتار ۶۷ نقش مستقیم داشته یا علیرضا آوایی، وزیر دادگستری فعلی که در دهه ۶۰ در هیئت مرگ دزفول حضور داشته و به عنوان ناقض حقوق بشر محسوب می‌شوند؛ ویکیپدیا به بهانه اینکه چون آنها در دادگاه محاکمه نشده‌اند و حکمی علیه آنها وجود ندارد، مطالب مربوط به نقض حقوق بشر این افراد را در این دانشنامه آنلاین منتشر نمی‌کند.»
صدر با یادآوری پیگیری‌های مشابهی که اخیرا از سوی شهروندان روسیه به دلیل سانسور و دستکاری مدیران ویکیپدیای روسی در ارائه مطالب انجام شده، می‌گوید:
«در روسیه هم ویکیپدیای روسی مشکلات مشابهی داشته و فعالان روس به بنیاد ویکی‌مدیا شکایت کردند و توانستند تغییرات اساسی اعمال کنند. ما هم از آنها یاد می‌گیریم و ویکیپدیا را پاسخگو می‌کنیم.»
نظرها
رامین
کارو / ۱۸ مهر ... نظر دادید که احتمالاً خانم شادی صدر و دیگر دوستانی که در این مدت به فعالیت ویکیپدیا گیر داده اند، از نحوۀ کار با این سایت آگاهی نداشته و ... خودتان هم اگر آگاهی داشتید باید می دانستید مدیران ویکیپدیا افراد ثابتی هستند و در نظرخواهی آزاد (نه انتخابات) به صورت دائم انتخاب می شوند. مدیران ویکی پدیا هم دسته بندی موسسین و «بوروکرات» و غیره ندارند. من خودم 12 سال هست که در ویکی پدیا فعالیت می کنم و چیزی را که می توانم 100 درصد با اطمینان بیان کنم این است که امروزه کاربرانی که گرایش ضد جمهوری اسلامی داشته باشند و این را علنا بروز داده باشند به هیچ عنوان نمی توانند دسترسی مدیریت را کسب کنند و دست های پنهان که بیشتر هم در نظرات مدیران وابسته به نظام برون می آید به اشکال گوناگون و با انواع اتهام و بهانه گیری های الکی مانع مدیر شدن کاربرانیمی شوند که از خودشان نباشند. البته مدیرانی قدیمی مثل امیر و آرش وجود دارند که در گذشته به دلیل سهل انگاری کاربران وابسته به نظام از این فیلتر رد شده اند و الان هم سعی می کنند آنها را به بهانه ای کنار بگذارندولی تاکنون موفق نشده اند. به نظر من هم با تجربه ای که از روال کار ج. ا.ا سراغ دارم وقتی زورشان به اکثریت غالب نشود نهایتا ویکی پدیای فارسی را همین روزها کلا فیلتر می کنند و خلاص....
یک سوزن به خودت یک جوالذوز به دیگران ای رادیوزمانه ها...
یک سوزن به خودت یک جوالذوز به دیگران ای رادیوزمانه ها... از سانسور شماها نگویید، که حتی تحمل کامنت مخالفان خود شما ندارید، با وجودی دیگر 'v بر من نوعی اثبات شده نظام ج.ا. ایران نمتوان با مبارزه مسالمت امیز و مدنی و دموکراتیک سرنگون و یا متحول کرد، با ترساندن مردم از تجزیه و شعار مبارزه جنگ، نظر موافقان حمله نظامی سانسور میکنید. چرا مردم لیتوانی و اسلونیی و کرواسی و قزاق، تاجیک و اذری ترک,... و حق داشتند از یوگسلاوی و شوروی و... استقلال یابند ولی مردم ترک و کرد و بلوچ و عرب و لر.. چنین حقی ندارند؟! مگر کجای قانون خدایی و تاریخی نوشته ذهها ملیت در بند حاکمیت مرکزی باید اسیر مشتی ایران پرست که معتقد به نژاد آریایی غنی شده به ژن ساداتی اخرالزمانی مهدیاتی (ورزین لعاب اسلامیزه شوشسانتی تئوکراسی ساسانی!) که از اهدافش اصلی نابودی سایر ملل و فرهنگ و عقاید بویژه مسیحی و بودایی و هندو و بهایی و یهودی و حتی سنی ها است!؟ چرا بایست اهریمن شرارت ایران پرشیا 2500 مثل بختک بر ملتهای منطقه بیفتد و این قدر موجب شر و جنایت و فساد و ستم شود؟!
کارو
احتمالاً خانم شادی صدر و دیگر دوستانی که در این مدت به فعالیت ویکیپدیا گیر داده اند، از نحوۀ کار با این سایت آگاهی نداشته و احتمالاً هرکز از کاربران حرفه ای این سایت نبوده باشند. ویگیپدیا دانشنامه ایست آزاد که هرکسی میتواند آن را ویرایش کند. برای این کار اولاً نیاز به ساخت یک اکانت هست (بدون اکانت طبیعتاً هرچه بنویسید حذف خواهدشد) و ثانیاً تمام اطلاعاتی که در این سایت وارد می شود می باید از شیوه نامۀ نوشتار، ارجاع و با تکیه بر منابع معتبر باشد. بهتر است دوستانی مثل خانم صدر یک بار آئین نامه و شیوه نامه های کار با این سایت را بخوانند. لحن نوشته ها هرگز نباید محکوم کننده و جانبدارانه باشد، ارجاعات باید دقیق و به منابع معتبر باشد، نمی توان در نوشتار از کلمات ارزشی استفاده کرد و ... در رابطه با مدیران نیز مدیران ویکیپدیا افراد ثابتی نیستند، بلکه در انتخابات های آزاد به صورت رأی باز و برای 2 سال انتخاب می شوند. به جز مدیران افرادی هم هستند که جزو مؤسسین بوده و یا چندین دوره به عنوان مدیر انتخاب شده اند و «بوروکرات» نامیده می شوند. طبیعتاً این افراد وزن بیشتری در تصمیم گیری ها دارند و میتوانند سوءنیت احتمالی خود را وارد کار کنند، اما باید توجه کرد که آنها وقت بیشتری را در ویکیپدیا گذرانده و از قدیمی ها و حرفه ای های این سایت محسوب می شوند و طبیعی است که بتوانند نسبت به فردی چون شادی صدر که مطمئناً به اندازۀ آنان در این سایت فعالیت نکرده، تأثیرگذار باشند. مهمترین مشکل ویکیپدیا هم همین است که این افراد بالاتر از دیگران قرار گرفته و نظر خود را گاه دیکته کرده و برخی مواقع نیز به دلیل مشغلۀ بالا به بسیاری از مسائل که کاربران تازه کار ایجاد می کنند ورود نمی کنند. به طور کلی ویکیپدیای فارسی در دست مدیرانی است که گرایش ناسیونالیستی ایرانی آشکاری دارند و بیشترین موارد سانسور و حذف در این سایت در مورد اقلیت های قومی و ملیت ها در ایران اعمال می شود.