مذاکرات پشت پرده عربستان با حوثی‌ها با وساطت عمان

مقامات ارشد عربستان سعودی و شیعیان حوثی از مذاکرات دو طرف برای پایان دادن به جنگ پنج ساله در یمن خبر داده‌اند. این مذاکرات با میانجی‌گری عمان انجام می‌شود و بر اهداف کوتاه‌مدتی مانند بازگشایی فرودگاه بین‌المللی صنعا و همچنین ایجاد یک منطقه حائل در امتداد مرز یمن و عربستان سعودی متمرکز است.

به‌گزارش آسوشیتدپرس، مذاکرات انصارالله یمن با عربستان سعودی در عمان، کشور هم‌مرز با یمن و عربستان سعودی، به عنوان میانجی، در حال انجام است. عمان در گذشته به‌عنوان یک واسط در سکوت عمل کرده است و در صورت توافق احتمالی، ممکن است مذاکرات در پشت درهای بسته ادامه یابد. شاهزاده خالد بن سلمان، معاون وزیر دفاع سعودی برای انجام این مذاکرات دوشنبه هفته جاری وارد مسقط شد.

به گفته جمال عامر، یکی از نمایندگان حوثی‌های یمن در مذاکرات، دو طرف از طریق کنفرانس ویدئویی طی دو ماه گذشته با یکدیگر در گفت‌وگو بودند. سه مقام حوثی نیز گفته‌اند آن‌ها همچنین از طریق واسطه‌های اروپایی با یکدیگر مذاکراتی را انجام داده‌اند.

یمن کشوری تقسیم شده است. حوثی‌های تحت حمایت ایران از سال ۲۰۱۴ کنترل صنعا پایتخت یمن و بخش بزرگی از شمال این کشور را در اختیار دارند. ائتلاف نظامی به رهبری عربستان سعودی به نمایندگی از سوی عبد ربه منصور هادی، رئیس جمهوری یمن و دولت شناخته‌شده بین‌المللی از سال ۲۰۱۵ به این‌سو وارد این درگیری شد.

مذاکرات به میانجی‌گری عمان در ماه سپتامبر و پس از آن که حوثی‌ها با پهپاد به تأسیسات نفتی عربستان سعودی حمله کردند، آغاز شد. عربستان سعودی، آمریکا و سه قدرت اروپایی ایران را مقصر دانستند اما ایران این اتهام را رد کرد.

آسوشیتدپرس نوشته است که این حمله آسیب‌پذیری تأسیسات نفتی عربستان سعودی را نشان داد و به نظر می‌رسد ریاض را به سمت مذاکره برای پایان دادن به جنگِ پرهزینه با حوثی‌های یمن سوق داد. عربستان سعودی همچنین با واکنش‌های منفی فزاینده در برابر نقش خود در جنگ یمن، از جمله در کنگره آمریکا مواجه شد.

مذاکرات کنونی بر اهداف کوتاه‌مدتی مانند بازگشایی فرودگاه بین‌المللی یمن در صنعا که توسط ائتلاف سعودی در سال ۲۰۱۶ بسته شده است، تمرکز دارند. همچنین ایجاد یک منطقه حائل در امتداد مرز یمن و عربستان سعودی در مناطق تحت کنترل حوثی‌ها از جمله موارد گفت‌وگوهاست.

ابوبکر القربی، وزیر خارجه پیشین یمن از عمان به آسوشیتدپرس گفت که موضوع اصلی برای سعودی‌ها از بین بردن قابلیت‌ موشک‌های بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین حوثی‌ها و برقراری امنیت مرزی کشور پادشاهی سعودی است.

سعودی‌ها به‌دنبال این تضمین هستند که حوثی‌ها از قدرت شیعه در ایران فاصله بگیرند. ریاض از مدت‌ها بیم آن داشت که حوثی‌ها بتوانند حضور ایران را در امتداد مرز سعودی و یمن برقرار کنند.

یکی از مقامات حوثی گفت: «این گفت‌وگوها می‌تواند راه را برای مذاکرات مهم‌تر در اوایل سال آینده هموار کند.»

همه مقاماتی که اظهارنظر کردند به جز عامر و القربی، نخواستند نامشان فاش شود.

گفت‌وگوهای اخیر بین عربستان و حوثی‌های یمن اگر به ثمر برسد ممکن است به جنگی پایان دهد که باعث کشته شدن بیش از ۱۰۰ هزار نفر شده، زیرساخت‌های یمن را ویران و میلیون‌ها نفر را آواره کرده و ۳۰ میلیون نفر از جمعیت این کشور را با گرسنگی و بیماری و با یکی از بدترین بحران‌های انسانی در جهان درگیر کرده است. با این حال باید دید چگونه مذاکرات صلح آینده می‌تواند یمنِ پس از جنگ را که در طول جنگ گسل‌های عمیقی در آن ایجاد شده شکل دهد.

هفته گذشته یک مقام ارشد سعودی به گروهی از خبرنگاران در واشنگتن گفت: «این حس وجود دارد که ما باید برای حل این جنگ حرکت کنیم.» او گفت مذاکراتِ در حال انجام نیز بر مبادله زندانیان بین طرف‌های درگیری متمرکز است.

حوثی‌ها ماه گذشته به دولت یمن پیشنهاد مبادله دو هزار زندانی را داده بودند. قبل از آن نیز آن‌ها اعلام کرده بودند که اگر ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی حملات به مناطق تحت کنترل این گروه را متوقف کند، آن‌ها نیز به حملات خود علیه عربستان سعودی پایان خواهند داد.

نشانه‌هایی وجود دارد که همه طرف‌های درگیر در جنگ یمن به‌دنبال راهی برای خروج از آن هستند. امارات متحده عربی، عضو ائتلاف عربی سعی کرده است خود را از درگیری‌ها دور کند و ماه گذشته اعلام کرد که پس از سال‌ها تأمین مالی و آموزش شبه‌نظامیان جدایی‌طلب موسوم به «شورای انتقالی جنوب یمن»، از یمن خارج می‌شود. دولت یمن با این جدایی‌طلبان توافق صلح امضا کرد.

مذاکرات میان حوثی‌های یمن و سعودی‌ها تازه نیست. دو طرف در سال ۲۰۱۶ پس از ملاقات در منطقه عسیر واقع در جنوب عربستان سعودی پیمان آتش‌بس امضا کردند اما این آتش‌بس بعداً نقض شد. جمال عامر مذاکره‌کننده حوثی می‌گوید که تبادل پیام بین دو طرف هرگز متوقف نشده است و آن‌ها همواره «دریچه‌ای را برای گفت‌وگو» باز نگه داشته‌اند.

حوثی‌ها و دولت یمن نیز چندین بار پای میز مذاکره نشسته‌اند که مهم‌ترین آن‌ها مذاکرات ماه دسامبر گذشته در سوئد با میانجی‌گری سازمان ملل بود. در این مذاکرات آن‌ها به آتش‌بس در بندر حدیده گذرگاه اصلی واردات یمن دست یافتند.

با این حال یک مقام دولتی یمن مذاکرات با میانجی‌گری عمان را فراگیر ندانست. عبدالعزیز جباری، مشاور رئیس جمهوری یمن و معاون رئیس پارلمان می‌گوید که دولت یمن از مذاکرات سعودی‌ها بی‌اطلاع نگه داشته شده است.

او گفت از آن بیم دارد که عربستان سعودی توافقی کند که در آن صنعا و سایر مناطق مهمِ تحت کنترل حوثی‌ها به‌طور انحصاری در کنترل شورشیان بماند و این تقسیم‌سازی کشور را تشدید بخشد. جباری گفت: «این یک اشتباه بزرگ خواهد بود و سعودی‌ها از آن پشیمان خواهند شد.»

بیشتر بخوانید: