جنایتکار جنگ یا قهرمان آن؟ ــ ترامپ و جنجال عفو یک فرمانده آمریکایی

مارک اسپر، وزیر دفاع ایالات متحده یکشنبه ۲۴ نوامبر ریچارد اسپنسر، وزیر نیروی دریایی این کشور را بر سر پرونده جنجالی ادوارد گالاگر، یک فرمانده نیروی دریایی برکنار کرد. ادوارد گالاگر، از فرماندهان یگان ویژه نیروی دریایی آمریکا (Navy SEALs) است که در دادگاه به دلیل اقدام غیرقانونی و سوءرفتار در میدان جنگ عراق در دادگاه محکوم شده بود، اما بعد توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا مورد عفو قرار گرفت.

گالاگر جنایتکار جنگی بود یا آن‌طور که ترامپ می‌‌گوید، قهرمان جنگ؟

دلیل اخراج ریچارد اسپنسر که ارشدترین مقام (غیرنظامی) نیروی دریایی آمریکا به حساب می آید، نحوه مدیریت و برخورد با قضیه پرونده ادوارد گالاگر عنوان شده است.

مارک اسپر همچنین به ادوارد گالاگر اجازه داد تا نشان نیزه سه شاخه (موسوم به نشان تریدنت) را که مخصوص کماندوهای ویژه نیروی دریایی آمریکا است، همچنان نگه دارد.

با این اقدام وزیر دفاع آمریکا، به تلاش‌هایی که برای اخراج گالاگر از این نیروی ویژه درجریان بود، پایان داده شد.

پرزیدنت ترامپ هم که پیش‌تر آشکارا با گرفتن نشان تریدنت از گالاگر مخالفت و برای حفظ درجه نظامی او به ماجرا ورود کرده بود، از اقدام اخیر وزیر دفاع استقبال کرد.

دونالد ترامپ یک‌شنبه شب در یک رشته توییت نوشت که از نحوه برگزاری دادگاه ادوارد گالاگر رضایت نداشته و افزود: «ادی در آرامش بازنشسته خواهد شد، با تمام افتخاراتی که کسب کرده از جمله نشان نیزه سه شاخه‌اش.»

ریچارد اسپنسر، وزیر نیروی دریایی آمریکا هفته گذشته اختلاف نظر خود را با ترامپ آشکار کرده بود و از جمله به خبرگزاری رویترز گفته بود که پرونده گالاگر باید در کمیته فنی نیز مورد بررسی قرار گیرد.

پرونده گالاگر چه بود؟

ادوارد گالاگر، ماه ژوئیه توسط هیات منصفه از اتهام قتل یک اسیر زخمی در عراق تبرئه شد. گالاگر متهم بود که جنگجوی زخمی داعشی را که اسیر بوده با ضربه چاقو به گردنش به قتل رسانده است. با این وجود همان دادگاه گالاگر را به خاطر عکس گرفتن غیر قانونی با جنازه بازداشتی محکوم شناخت. محکومیت گالاگر منجر به ارتقای درجه او شد.

افشاگران پرونده گالاگر همقطاران جوخه خودش بودند. بهار سال گذشته بود که چندین کوماندوی نیروی ویژه دریایی آمریکا گزارش دادند که فرمانده گالاگر به غیر نظامیان در جنگ شلیک می‌کرده و یک اسیر از جنگجویان گروه داعش را سال ۲۰۱۷ با یک چاقوی شکاری در عراق به قتل رسانده است. ادوارد گالاگر همچنین به دلیل تهدید همقطارانی که گزارش کار او را به مقام‌ها داده بودند، به جلوگیری ازاجرای عدالت متهم شد.

ماه نوامبر بود که کاخ سفید درجه گالاگر را به او بازگرداند و دو افسر دیگر ارتش ( کلینت لورنس و سرگرد متیو گلستین) را که به جنایات جنگی در افغانستان متهم شده بودند، عفو کرد.

جراحت اخلاقی یا قهرمان جنگی؟

عفو این سه نظامی آمریکایی با موجی از انتقادها همراه شد. منتقدان می گفتند که این گونه اقدامات ترامپ عدالت نظامی آمریکا را زیر سئوال برده و حامل این پیام است که قساوت در میدان جنگی تحمل خواهد شد.

نیویورک تایمز در سرمقاله‌ای با عنوان «جراحت اخلاقی عفو جنایات جنگی» نوشت: «پرزیدنت ممکن است احساس کند که عمل بدی را جبران و اصلاح می‌کند، اما در حقیقت به توان تشخیص اخلاقی ملت ضربه می‌زند.»

به نوشته نیویورک ‌تایمز، «جراحت اخلاقی» نتیجه شاهد بودن یا مشارکت داشتن در زشتی‌ها و دهشت جنگ نیست. جراحت اخلاقی از مشارکت در وقایعی ناشی می‌شود که اصول اخلاقی سربازان را نقض کند، چنانچه وزارت امور کهنه‌سربازان توصیف می‌کند: «ناتوانی از ممانعت از ارتکاب اعمال غیراخلاقی دیگران، یا دادن یا دریافت کردن فرمان‌هایی که نقض فاحش اصول اخلاقی به نظر رسند.»

نیویورک تایمز در ادامه جراحت اخلاقی را زخمی بر روح توصیف کرد: «برای ممانعت از چنین جراحاتی، ارتش مدت‌هاست روالی را در پیش گرفته تا اطمینان حاصل کند که آنکه اونیفورم بر تن دارد آن را با افتخار و سربلندی بر تن کرده و با غرور نیز از تن بدر می‌آورد. یکی از ستون‌های چنین چارچوبی عدالت نظامی، و دیگری تابوهای اجتماعی علیه رفتارنابهنجار است. پرزیدنت ترامپ با عفو کلینت لورنس، افسر سابق ارتش که برای قتل دو غیر نظامی محکوم به ۱۹ سال زندان شده بود، و سرگرد متیو گلستین، متهم به قتل یک افغان غیر مسلح، و نیز با اعاده درجه ادوارد گالاگر هر دو ستون این چارچوب را تهدید کرده است.»

                                        فرمان عفو کلینت لورنس و متیو گلستین

از جمله واکنش‌ها به عفو این سه نظامی از سوی حامد کرزی، رئیس جمهوری سابق افغانستان بود. حامد کرزی که به تازگی تبدیل به چهره‌ای منتقد شده در توییتی نادر از رئیس جمهوری آمریکا انتقاد کرد و نوشت: «من بشدت تصمیم رئیس جمهوری آمریکا را در رابطه با عفو سربازان محکوم شده به جنایات جنگی در افغانستان، محکوم می‌کنم. این تصمیم نشانگربی اعتنایی کامل به جان و کرامت افغان‌هاست و نافی ارزش‌هایی است که آمریکا مبلغ آن است.»

در مقابل انتقادات البته گروهی هم نظر دیگری دارند و اقدام ترامپ در رابطه با عفو این سه نظامی را ستوده‌اند. برخی از صاحبنظران محافظه‌کار آمریکایی این سه نظامی را تکریم کرده و از آن‌ها چهره قهرمان جنگی را به تصویر می‌کشند که ناعادلانه برای اقداماتی که در قلب میدان جنگ انجام داده‌اند محاکمه شده‌اند.

نامه‌ای برای استعفا

ریچارد اسپنسر درنامه استعفای خود که تاریخ یکشنبه را بر خود دارد نوشت، نظم و انضباط در تمامی درجات نیروی دریایی آمریکا را محترم می‌شمارد و آن را امری بسیار جدی می‌داند.

«زندگی سربازان نیروی دریایی، تفنگداران دریایی و اعضای تیم غیر نظامی کاملا و به معنای واقعی کلمه به اجرای حرفه‌ای ماموریت‌هایمان بستگی دارد، و آنها بر روی اعتماد و حمایت مردمی که ما به آنها خدمت می‌کنیم و متحدانی که درکنار ما خدمت می‌کنند حساب می‌کنند.»

اسپنسر در ادامه نوشت که متاسفانه از این نظر درک و تفاهم مشترکی با فرمانده کل قوا که او را منصوب کرده است ندارد.