نمونه‌ای از دادخواهی -هاندکه: «عنصر نامطلوب» سارایوو
پایتخت بوسنی هرزگوین اعلام کرد سفر برنده نوبل ادبی به مکانی که در آن نسل‌کشی اتفاق افتاده به معنای تحقیر بازماندگان جنگ است. آیا اثر از نویسنده‌اش جداست؟ هرگز.
پتر هاندکه برنده نوبل ادبی در سال ۲۰۱۹
سارایوو، پایتخت بوسنی هرزگوین یک روز بعد از اهدای جایزه نوبل ادبی به پتر هاندکه اعلام کرد که این نویسنده اتریشی «عنصر نامطلوب» [سیاسی] است. بحث جدایی اثر از نویسنده‌اش یک بار دیگر مطرح شده است.
آکادمی سوئد نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۸ را به الگا توکارتسوک نویسنده لهستانی و نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۹ را به پتر هاندکه، نویسنده اتریشی اهدا کرد. هاندکه از مهم‌ترین نویسندگان آلمانی‌زبان بعد از جنگ با آثاری مانند «اهانت به تماشاگر»، «کاسپار»، «محاکمه» و «غیب‌گویی» (به ترجمه علی‌اصغر حداد)، «پیوندهای گسسته» (به ترجمه فرخ معینی)، و «ترس دروازه‌بان از ضربه پنالتی» (به ترجمه محسن جده) برای خوانندگان کتاب در ایرانی نامی کاملاً آشناست. اما تسلط بر ادبیات به معنای آن نیست که نویسنده در زمینه‌های سیاسی و اجتماعی برکنار از هر خطایی باشد. هاندکه در جنگ بالکان، حمله ناتو به صربستان را به عنوان «جنایت علیه مردم صرب» محکوم کرد و کار را به آنجا رساند که به دیدار اسلوبودان میلوسویچ، رهبر صربها رفت که در دادگاه لاهه به اتهام جنایت جنگی محاکمه می‌شد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، شورای شهر سارایوو چهارشنبه ۱۱ دسامبر/ ۲۰ آذر به اتفاق آرا پتر هاندکه را «عنصر نامطلوب» [سیاسی] اعلام کرد. هاندکه در آستانه سفر به استکهلم برای دریافت نوبل ادبی در سال ۲۰۱۹ در جمع خبرنگاران گفته بود قصد دارد به سارایوو سفر کند. در جریان محاصره این شهر در فاصله بین سال‌های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ در جریان جنگ داخلی یوگسلاوی سابق بیش از ۱۰۰ هزار نفر از اهالی این شهر که ۱۰ درصد آن‌ها کودکان بودند جان خود را از دست دادند. پتر هاندکه که آثار ماندگاری را بر مبنای مشاهده و سیر و سلوک در طبیعت و در احوال آدمی آفریده است، از درک این فاجعه ناتوان ماند. شورای شهر سارایوو با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد:
«سفر هاندکه به زادگاه ما به معنای تحقیر بازماندگان قربانیان [جنگ] است.»
هاندکه در سخنرانی نوبل ادبی خود از قربانیان سارایوو پوزش نخواست. او حتی به نسل‌کشی و دادخواهی بازماندگان هم اشاره‌ای نکرد. هاندکه گفت تحت تأثیر مادرش است که در کودکی داستان‌هایی از اهالی روستا را برای او روایت می‌کرده است. هاندکه در فرازی از سخنانش گفت:
«شاید ایمان منطقی وجود نداشته باشد، اما دلیلی منطقی وجود دارد برای یک ایمان هراس‌آمیز.»
پتر هاندکه در حومه پاریس، در خلوت و انزوا سکونت دارد. روز گذشته در جریان اهدای نوبل ادبی به او ۴۰۰ نفر در اعتراض به تصمیم آکادمی نوبل تجمع کردند. معترضان هاندکه را متهم به تحریف واقعیت‌های تاریحی کردند و اعلام کردند که نمی‌توان چنانکه آکادمی نوبل جلوه می‌دهد بین نویسنده و اثر او فاصله گذاشت.
سفیران آلبانی، بوسنی هرزگوین، کرواسی، مقدونیه و ترکیه مراسم اهدای جایزه نوبل ادبی به هاندکه را تحریم کرده بودند.
بیشتر بخوانید:
نظرها
آرمان
آنچه در یوگسلاوی سابق اتفاق افتاذ یک جنگ داخلی بود.جنگ در هر شکلی نمایش توحش انسانی است ولی جنگ داخلی یکی از زشت ترین نمونه های جنگ است. دوست و دشمن از یکدیگر قابل تمیز نیستند و برادر به برادر رحم نمیکند. در این جنگ وسایل ارتباط جمعی بی طرف نبودند و کاملا جانبدار عمل میکردند و آتش بیار معرکه بودند. همان قدر که صربها دست به کشتار زدند کرواتها هم در قتل و غارت کوتاهی نکردند. ج. ا جانب مسلمانان را گرفت و با ارسال اسلحه و آخوند برای تبلیغ در این جنگ شرکت کرد. در جنگ داخلی همه دست به جنایت میزنند. هیچ کس خواهان بر قراری صلح نبود و این جنگ نبرد بین اهورا و اهریمن نبود. جنگی بود کینه ورز و نفرت انگیز بر مبنای نفرت پراکنی. در این جنگ همه چیز نفرت انگیز بود.