شیلی: بازیکنان و هواداران فوتبال در صف مبارزه علیه نئولیبرالیسم

در کشوری که در زمان دیکتاتوری پینوشه فوتبال یکی از ابزارها وعرصه‌های اعتراض بوده، ستارگان این ورزش با تظاهرکنندگان اعلام همبستگی کرده‌اند و مسابقات لیگ برتر زیر فشار بازیکنان و تماشاچی‌ها لغو شده است. هواداران رقابت و خصومت را کنار گذاشته‌اند تا بتوانند با اتحاد و همکاری با یکدیگر صف مخالفان رئیس‌جمهور پینیه‌را را طولانی‌تر و قدرت‌مندتر سازند. 

«امروز، شیلی باید در مسابقه بسیار مهم‌تری شرکت کند: نبردی برای به‌دست‌آوردن برابری و تغییر برای آنکه تمام شیلیایی‌ها از عدالت بیشتری در کشورشان برخوردار شوند». این‌ها حرف‌های گری مدل است که در روز ۱۳ نوامبر در شبکه‌های اجتماعی بازتاب یافت. به این ترتیب، کاپیتان تیم ملی شیلی به‌طور رسمی تصمیم بازیکنان تیم ملی شیلی را برای عدم‌شرکت در بازی دوستانه مقابل پرو در همبستگی با جنبش اعتراضی مردم اعلام کرد.

از آغاز اعتراضات در روز ۱۸ اکتبر، بسیاری از فوتبالیست‌های لژیونر شیلی نیز حمایت خود از معترضان را نشان داده‌اند. از همان فردای اولین اعتراضات گسترده برضد دولت پینیه‌را، کلادیو براوو، دروازه‌بان منچسترسیتی و کاپیتان سابق تیم ملی، در قالب یک توییت سی سال سیاست نئولیبرال در شیلی را محکوم کرد: «آنها آب ما، برق ما، گاز ما، سیستم آموزشی ما، سلامت ما، بازنشستگی ما، جاده‌های ما، جنگل‌های ما، نمک بیابان آتاکاما، یخچال‌های طبیعی، و وسایل حمل‌ونقل عمومی را فروخته‌اند. دیگر چه چیز بیشتری باقی مانده؟ شیلی به مردمش تعلق دارد، نه به چند نفر.»

دو روز پس از آغاز شورش و صف‌آرایی ارتش در خیابان‌های سانتیاگو، رئیس‌جمهور پینیه‌را در توجیه اعلام وضعیت اضطراری در روز ۱۸ اکتبر (که ده روز بعد به پایان رسید) گفت: «ما در وضعیت جنگی قرار داریم.» روز بعد، گری مدل در واکنش به این سخنان گفت: «جنگ دو جبهه دارد و ما فقط یک مردم‌ واحدیم [یک خلق متحدیم] که خواستار عدالت بیشتری هستیم.» هافبک بارسلونا، آرتورو ویدال، نیز «سیاستمداران» را به «شنیدنِ حرف مردم» فراخواند. فرناندا پینیا، بازیکن فوتبال زنان، صریحاً خواستار استعفای رئیس‌جمهور شد: «هنوز نفهمیدی که ما می‌خواهیم بروی؟ [...] تو موفق شدی همه ما را با یکدیگر متحد کنی و حالا دیگر ول‌ات نمی‌کنیم.»

بازیکنان لیگ برتر شیلی نیز ضد رهبران‌شان اعلام موضع کرده‌اند. از همان اولین روزهای وضعیت اضطراری، ژان بوسیور، ستاره باشگاه یونیورسیداد شیلی، در گفتگو با رادیو ADN گفت: «در ذهن من ارتش یادآور تاریک‌ترین روزهای تاریخ شیلی است. دیدنِ آن در خیابان من را مانند خیلی‌های دیگر دچار ترس و وحشت می‌کند.» پس از آنکه پینیه‌را روز ۲۸ اکتبر تغییراتی در کابینه ایجاد کرد، نیکلاس ماتورانا، بازیکن باشگاه یونیورسیداد کنسپسیون، به‌کنایه گفت: «دلقک‌ها را عوض کرده‌اند، اما هنوز همان سیرکی است که بود؛ فقرا فقیر باقی خواهند ماند.» ایگناسیو ناچو ساودرا، بازیکن یونیورسیداد کاتولیکا، و ایوان مورالس، مهاجم تیم کولو کولو، همزمان در تظاهرات شرکت کرده‌اند.

مجموعه این موضع‌گیری‌ها یادآور موضع‌گیری دروازه‌بان افسانه‌ای و چپ‌گرای تیم ملی شیلی در زمان پینوشه، کارلوس کازلی، است.

در جلسه‌ای که پس از راه‌پیداکردنِ تیم ملی شیلی به جام جهانی ۱۹۷۴ بین پینوشه و بازیکنان تیم برگزار شد، کازلی از دست‌دادن با این دیکتاتور امتناع کرد. این حرکت شجاعانه بازتاب گسترده‌ای در سطح جهان پیدا کرد. ارتش در یک حرکت تلافی‌جویانه مادر این بازیکن را دستگیر و شکنجه کرد. هر دوی آنها بعدها کارزاری را در اعتراض به تمدید ریاست‌جمهوری پینوشه در سال ۱۹۸۸ به راه انداختند که به پیروزی مردم و بازگشت دموکراسی به شیلی کمک کرد.

کارلوس کازلی از «شورشیان فوتبال» (به روایت اریک کانتونا):

باشگاه‌‌ها نیز در این جنبش حضور و مشارکت داشته‌اند. مثلاً، باشگاه سانتیاگو واندررز به قربانیان سرکوب حکومتی کمک مالی کرده، و هشت باشگاه، از جمله باشگاه مطرح اوهیگینز، بیانیه‌ای در دفاع از مطالبات اجتماعی تظاهرکنندگان منتشر کرده‌اند.

محبوب‌ترین باشگاه کشور، کولو کولو (که نام و نماد آن به رهبر جنبش مقاومت ماپوش‌ها علیه استعمار اسپانیا در قرن ۱۶اُم ارجاع دارد)، در ورزشگاه اختصاصی‌اش، اِل مونیومنتال، گردهمایی‌ها و شوراهایی را برگزار کرده است. این شوراها هم به شیلیایی‌ها اجازه می‌دهد در بحث و تبادل‌نظر با یکدیگر اعتراضات و شکایات خود را مطرح کنند و هم الگوی اولیه‌ای از نوعی مجلس مؤسسان، یکی از مطالبات اصلی تظاهرکنندگان، است.

همچون اتحاد هواداران تیم‌های گوناگون مصر در بهار عربی، یا ائتلاف طرفداران باشگاه‌های مختلف مصر برضد بوتفلیقه در حرکت اعتراضی اخیر الجزایر، هواداران سه باشگاه بزرگ سانتیاگو  یعنی یونیورسیداد شیلی، کولو کولو، و یونیورسیداد کاتولیکا نیز با کنار گذاشتن اختلافات‌شان فراخوان تظاهرات داده‌اند.

لباس و پرچم‌های باشگاه‌ها به‌طرز بارزی در صف اول تظاهرات و جنگ خیابانی با نیروهای امنیتی به چشم می‌خورد. با آنکه چند روز پیشتر، کلوب هواداران افراطی کولو کولو و یونیورسیداد شیلی در هنگام مسابقات با یکدیگر درگیر می‌شدند، این گروه‌ها حالا در بطن جنبش کنونی با یکدیگر پیمان برادری بسته و فراخوان اعتصاب عمومی داده‌اند. روز ۲۱ اکتبر، شاخه ضدفاشیستیِ کلوب هواداران کولو کولو در بیانیه‌ای اعلام کرد: «کار نکن، یا اگر می‌کنی، بد کار کن. از کسب‌وکارهای کوچک دفاع و به نمادهای نئولیبرالیسم حمله کن. [...] به یک سنگر خیابانی بپیوند و از آن دفاع کن. ثروتمندان را بچاپ و با فقرا سازماندهی کن».

با اعلام وضعیت اضطراری، بازی‌های لیگ حرفه‌ای شیلی از ۱۹ اکتبر از سوی «انجمن ملی اهالی فوتبال» به تعلیق درآمد. با این حال، این انجمن در راستای منافع حکومت و سهام‌داران باشگاه‌ها به‌سرعت ازسرگیری بازی‌ها را اعلام کرد. چراکه در شیلی مسئولان فوتبال و قدرت سیاسی ارتباط بسیار نزدیکی با هم دارند. درواقع، سباستین پینیه‌را در سال ۲۰۰۵ قانونی مربوط به «شرکت‌های سهامی ورزشی» را پیشنهاد داد که به آزادسازی و خصوصی‌سازی فوتبال شیلی کمک کرد. به‌علاوه، تا سال ۲۰۱۰، پینیه‌را سهام‌دار اصلی کولو کولو بود و محبوب‌ترین باشگاه شیلی را به سکوی پرتابی برای رسیدن به مقام ریاست‌جمهوری در ژانویه همان سال تبدیل کرد.

هواداران کولو کولو و یونیورسیداد شیلی، متحد با هم علیه سباستین پینیه‌را:

امروز تصمیم برای ازسرگیری بازی‌های لیگ برتر به مذاق بازیکنان و هواداران خوش نیامده است، چراکه به نظر آنها این تمهیدی برای خاموش‌کردنِ شعله اعتراضات بوده است. روز ۴ نوامبر، کاپیتان کولو کولو، استبان پاردس، در رادیو کواُپراتیوا توضیح داد: «حکومت و انجمن ملی فوتبال برای آرام کردنِ مردم می‌خواهند فوتبال را دوباره به راه بیندازند [...] اما ما همواره در جبهه مردم ایستاده‌ایم، چراکه ما فوتبالیست‌ها نیز از خانواده‌هایی می‌آییم که در این وضعیت رنج می‌کشند.» هواداران باشگاه نیز این تصمیم را محکوم و اعلام کردند: «می‌خواهند ما را خسته کنند، احمق کنند، ازخودبیگانه‌ کنند و کاری کنند که مبارزه را از یاد ببریم». در همین حال، ورزش‌دوستان نیز در خیابان‌ها و تظاهرات شعار می‌دادند: «بدون عدالت، فوتبال نمی‌خواهیم».

علیرغم فراخوان تحریم مسابقات از سوی کلوب هواداران، انجمن ملی فوتبال مسابقاتی را برای روز ۲۲ نوامبر تدارک دید. برای اولین بازی صبح بین تیم‌های یونیون لاکالرا و دپورتس ایکیکه، شهرداری لاکالرا به نشانه حمایت از جنبش حاضر نشد ورزشگاهش را در اختیار برگزارکنندگان مسابقه قرار دهد؛ در مراسم عکاسی پیش از مسابقه نیز بازیکنان به نشانه ادای احترام به صدها انسانی که توسط سرکوب پلیس دچار نقص‌عضو شده‌اند، دست‌شان را روی چشم چپ‌شان قرار دادند.

هواداران کولو کولو باعث قطع مسابقه یونیون لاکالرا و دپورتس ایکیکه می‌شوند:

ده دقیقه پس از آغار مسابقه، بازیکنان ناگهان دست از بازی‌ کشیدند و همگی پشت بنر بزرگی با شعار «برای عدالت بیشتر در شیلی» رفتند و به احترام کشته‌شدگان تظاهرات اخیر یک دقیقه سکوت کردند. هوادران کولو کولو نیز در نیمه دوم ورزشگاه را به تسخیر خود درآورده و بازی را مختل کردند. بازیکنان تیم‌هایی که بنا بود همان روز مسابقه بدهد فوراً پس از این ماجرا امتناع خود از شرکت در بازی‌ها را اعلام کردند.

با این شکست سنگین، و با وجود ناخشنودی عمیق حکومت، انجمن ملی فوتبال وادار شد روز ۲۹ نوامبر لغو کل بازی‌های لیگ ۲۰۱۹-۲۰۲۰ را اعلام کند. آیا تعلیق مسابقات سوت پایان شرکت هواداران فوتبال در جنبش اعتراضی را به صدا درخواهد آورد؟ روز ۶ دسامبر و در پنجاهمین روز اعتراضات ضد دولت پینیه‌را، کلوب هواداران فوتبال باز هم فراخوان اعتراض داده است: «هیچ‌چیز تغییر نکرده است، هنوزصدای ما شنیده نشده است. همگی به خیابان‌ بیایید!»

منبع: مدیاپارت

بیشتر بخوانید: