چه چیز در انتظار جهان در سال ۲۰۲۰ است؟

پیش‌بینی نویسندگان فایننشیال تایمز از سال ۲۰۲۰: از سرنوشت حزب کارگر انگلستان و انتخابات ماه نوامبر آمریکا تا احتمال جنگ با ایران و سرانجام اعتراضات آمریکای لاتین.

برگزیت متوقف نشد، پوپولیست‌ها نسبت به آنچه انتظار می‌رفت در انتخابات ماه مه اتحادیه‌های اروپا کرسی‌های کمتری به دست آوردند، شاخص 500 S&P از سطح انتظار ما و بسیاری ناظران و تحلیل‌گران دیگر بالاتر رفت، و نرخ رشد اقتصادی برزیل هم نسبت به سال پیش‌ کمتر شد. به این ترتیب، در خصوص این موارد پیش‌بینی‌های ما برای سال گذشته اشتباه از کار درآمد. با آنکه ممکن است جهان غیرقابل‌پیش‌بینی‌تر از همیشه به نظر برسد، اما باز هم چهار پیش‌بینی اشتباه سال گذشته ما نسبت به هشت اشتباه سال پیش‌ از آن نوعی پیشرفت محسوب می‌شود.

آنچه در زیر می‌آید پرسش‌هایی در مورد اوضاع جهان در سال آینده و پاسخ‌های ما به آنهاست.

آیا بوریس جانسون به یک توافق تجاری با اتحادیه اروپا دست خواهد یافت؟

فیلیپ استیونس: بله. هدف همین است و او هم شانس خوبی برای انجام این کار دارد. با وجود این، نخست‌وزیر بریتانیا با اعلام اینکه ضرب‌الأجل مربوطه با توجه به قانون بریتانیا تعیین خواهد شد، سطح آمال و انتظارتش را پایین نگه داشته است. تقریباً احتمال اینکه بتوان در این مدت محدود به چیزی بیشتر از توافقی بر سر مسائل پایه‌ای در رابطه با تجارت کالا رسید نزدیک به صفر است. آقای جانسون تأکید کرده که هدفش حذف تمامی سهمیه‌ها و تعرفه‌ها بر تجارت تمام کالاها است. چنین توافقی برای اتحادیه اروپا نیز منافعی دارد؛ آنها جمعاً مازاد تجارت بالایی دارند. اما مخاطراتی هم در این بین وجود دارد. بریتانیا باید مراقب اصرار فرانسه بر سر این موارد باشد: اولاً اینکه شیلات هم مشمول هر توافقی بشود، و ثانیاً اینکه بریتانیا ضمانت دهد که از استانداردهای اتحادیه اروپا در زمینه نیروی کار و محیط زیست تخطی نخواهد کرد.

آیا حزب کارگر بریتانیا به میدان انتخابات بازخواهد گشت؟

میراندا گرین: نه. رهبرانِ درشرفِ کناره‌گیریِ حزب کارگر پس از بدترین شکست این حزب از سال ۱۹۳۵ تا کنون پیشنهادِ «یک دوره تأمل و بازاندیشی» را داده‌اند. با وجود این، آنهایی که هنوز در حزب حضور دارند و می‌ترسیدند یا هشدار می‌دادند که رهبریِ کوربن باعث شکست حزب خواهد شد —و آن دسته میانه‌روهایی که بی‌تابانه درصدد پیوستنِ دوباره به حزب‌اند تا بتوانند در رأی‌گیری برای انتخاب رهبر جدید شرکت کنند— ممکن است ناامید شوند. زمان زیادی خواهد برد تا دعواهای جناحی و اتهام‌زنی‌ها به سرانجام خاصی برسند. تا اینجای کار، نامزدهای رهبری حزب بسیار مراقب‌اند که مسیرِ صراحتاً چپگرایانه آقای کوربن را نفی نکنند، چرا که شاید برای برنده شدن، مجبور باشند به بسیاری از همان وعده‌ها متوسل شوند.

آیا ائتلاف بزرگ آنگلا مرکل سقوط خواهد کرد؟

اَن-سیلوِن چَسِنی: بله. صدراعظم آلمان راه سختی را برای حفظ «ائتلاف بزرگ»اش در پیش خواهد داشت چراکه شرکای او در حزب سوسیال دموکرات دارند سمت‌وسوی چپ می‌گیرند. در نشست اخیر حزب سوسیال دموکرات، وزرا و چهره‌های ارشد حزب رهبران جدید، ساسکیا اِسکِن و نوربرت والتر بوریانس را وادار به تلطیف مواضع ضدائتلافی خود کردند. اما آنها برمبنای همین برنامه‌شان برای خروج از ائتلاف از سوی اعضای حزب برای سمت رهبری انتخاب شدند؛ از طرف دیگر، شروط آنها برای ادامه ائتلاف، یعنی افزایش حداقل دستمزدها و  سرمایه‌گذاری‌ دولت در حوزه اقلیمی و زیرساخت‌ها، با سیاست‌های مالی محافظه‌کارانه حزب خانم مرکل یعنی اتحادیه دموکرات مسیحی مغایرت خواهد داشت. ممکن است حزب سوسیال دموکرات بخواهد از ترس یک شکست سنگین از انتخابات زودهنگام اجتناب کند، و اجازه دهد تا سال ۲۰۲۱ و کناره‌گیری خانم مرکل یک دولت اقلیت بر سر کار باشد.

آیا ماتئو سالوینی در ایتالیا به قدرت بازخواهد گشت؟

بِن هال: بله. رهبر حزب راست‌گرا و ملی‌گرای لگا پس از آنکه در ماه اوت در کمال اشتباه و ناشی‌گری موجب برگزاری انتخابات زودهنگام شد و بعد هم از راه یافتن به دولت بازماند، دوباره دارد در نظرسنجی‌ها بالا می‌آید. ائتلافی که چهار ماه پیش قدرت را به دست گرفت دقیقاً دارد همان قدر ناکارآمد از کار درمی‌آید که ائتلاف رقیب. شکست خوردن چپ در انتخابات منطقه‌ای و از دست دادنِ پایگاه رأی امیلیا-رومانیا دولت را به ورطه سقوط پرتاب خواهد کرد. حتی شکل‌گیریِ جنبش جدیدی با نام «ساردین‌ها» در اعتراض به سالوینی به‌نوعی تأییدی است بر برتری و استیلای او.

آیا دونالد ترامپ در انتخابات نوامبر رأی مردم را به دست خواهد آورد؟

اد لوس: نه. در سال ۲۰۱۶، رأی هیلاری کلینتون حدوداً ۳ میلیون بیشتر از ترامپ بود، اما با وجود این در آرای الکترال شکست خورد. این اختلاف در سال ۲۰۲۰ حتی از این هم بیشتر خواهد شد اما البته باز هم می‌تواند به انتخاب مجدد ترامپ ختم شود. بسیاری از رأی‌دهندگانِ پرشور ضدترامپ در ایالات دموکراتیکی مانند کالیفرنیا و نیویورک زندگی می‌کنند. بنابراین، رأی آنها می‌تواند به‌اصطلاح «هدر رود». نبرد اصلی باز هم در همان ایالت‌های کوچک‌ترِ غرب میانه جریان خواهد داشت؛ همان ایالت‌هایی که بار پیش هم پیروزی ترامپ را رقم زدند.

آیا آمریکا وارد یک دوره رکود خواهد شد؟

گیلین تت: نه، گرچه این پرسش حسابی بازار، کاخ سفید، و ذهن رؤسای شرکت‌های آمریکایی را تسخیر کرده است، و نیمی از مدیران ارشد مالی در پاسخ به پیمایش اخیر دانشگاه دوک گفتند که انتظار دارند اقتصاد آمریکا عرض یک سال آینده وارد دوره رکود شود. علت این امر را راحت می‌توان فهمید. تا به حال هیچ اقتصاد پیشرفته‌ای به‌جز استرالیا نتوانسته چرخه کسب‌وکار را برای مدتی چنین طولانی به‌چالش بکشد، و نشانه‌هایی وجود دارد که شرکت‌های نگران آمریکایی در حال کاهش هزینه‌ سرمایه‌ای بوده‌اند. با وجود این، مصرف‌کنندگان به‌طرز شگفت‌انگیزی در سال ۲۰۱۹ نیز شناور باقی مانده‌اند. با همچنان قرارداشتنِ نرخ بیکاری در پایین‌ترین میزان خود و ایجاد شغل‌هایی برای ضعیف‌ترین بخش‌های اقتصاد، دلایل قابل‌توجیهی وجود دارد که این روند در سال ۲۰۲۰ نیز ادامه یابد. در مجموع، این امر باید موجب تداوم رشد اقتصادی شود.

آیا هند جایگاهش  را به‌عنوان سریع‌ترین اقتصاد بزرگِ روبه‌رشدِ جهان دوباره بازپس‌خواهد گرفت؟

ایمی کازمین: نه. رشد ناخالص داخلی هند در یک‌ سال و نیم گذشته به علت مشکلات شدید نظام‌های مالی و بانکی کشور و بخشِ سابقاً پررونقِ مستغلات از ۸ درصد به 5,4 درصد سقوط کرده است. اما نخست‌وزیر نارندرا مودی اصرار دارد که گرفتاری‌های اقتصادی هند دوره‌ای هستند و هیچ برنامه مشخص و موثقی برای مقابله با چالش‌ها ندارد. ممکن است نرخ رشد پس از این دوره افتِ شش‌ساله‌اش به‌تدریج بالا رود، اما هند دشوار بتواند رشد اقتصادی خود را آنقدر سرعت ببخشد که از رشد اقتصادی روبه‌کاهشِ چین هم پیشی بگیرد.

آیا جنگی با ایران درخواهدگرفت؟

اندرو انگلند: نه. هم‌چنان‌که دولت ترامپ استراتژی «فشار حداکثری»اش را علیه جمهوری اسلامی شدت بخشیده است، دغدغه‌ها نسبت به درگیری برخورد نظامی بین آمریکا و متحدان عربش و ایران افزایش یافته است. پاسخ تهران به این فشارهای فزاینده حرکاتی تحریک‌آمیز، ازجمله سرنگونی یک پهباد آمریکایی، توقیف یک نفت‌کش انگلیسی و از قرار معلوم حمله به تأسیسات نفتی عربستان سعودی، بوده است. با وجود این، ترامپ علیرغم مواضع جنگ‌طلبانه‌اش نسبت به دست‌زدن به اقدامی جدی بی‌میلی نشان داده است. تمام بازیگران اصلی این ماجرا اصرار دارند که جنگ نمی‌خواهند. و با نزدیک‌شدن به ایام انتخابات، احتمال کمی وجود دارد که ترامپ بخواهد آمریکا را درگیر یک جنگ و تنش تازه بکند. با وجود این، هرگونه اشتباه محاسباتی خطر به‌راه‌انداختنِ آتشی بس گسترده‌تر را با خود به همراه خواهد داشت.

آیا اعتراضاتی که آمریکای لاتین را به لرزه درآورده‌اند ادامه خواهند یافت؟

مایکل استات: بله. علل زیربنایی این خشم ازبین نخواهد رفت: رشد اقتصادی اندک، نابرابری شدید و این باور که دولت نیازهای بسیاری از مردم را نادیده می‌گیرد. خیزش‌های مردمی سال ۲۰۱۹ برای رنگ و جناح‌های سیاسی گوناگون احترامی قائل نبودند، در کشورهایی نظیر شیلی، اکوادور و کلمبیا دولت‌های طرفدار بازار آزاد را هدف گرفتند، اما در بولیوی نیز رئیس‌جمهوری چپ‌گرا را سرنگون کردند. در سال ۲۰۲۰، رئیس‌جمهور پرونیستِ جدیدِ آرژانتین ممکن است ماه‌عسل کوتاهی را تجربه کند، اما در بیشتر کشورهای حوزه آند بحران‌های حل‌ناشده‌ای وجود دارد و مکزیک هم آسیب‌پذیر خواهد بود اگر رهبر پوپولیست این کشور، آندرس مانوئل لوپز اوبرادور نتواند خشونت فزاینده را کنترل کند و اقتصاد راکد کشور را دوباره به‌راه‌بیندازد.

آیا مکرون خواهد توانست روابط فرانسه با روسیه پوتین را بازسازی کند؟

نیل باکلی: نه. رئیس‌جمهور فرانسه گام‌های بلند و جاه‌طلبانه‌ای برای نزدیک‌شدنِ دوباره به روسیه برداشته است. اما مسیر دست‌یافتن به هرگونه روابط گسترده‌تری از راه توافق صلح با اوکراین می‌گذرد، چیزی که بعید به نظر می‌رسد. پیروزی رئیس‌جمهور اوکراین، ولادیمیر زلنسکی، در انتخابات ریاست‌جمهوری تا حدودی مبنی‌بر وعده او برای پایان دادن به تنش‌ها در شرق کشور بود. با وجود این، او نمی‌تواند با درخواست‌های مسکو برای اعطای «موقعیت ویژه» به منطقه دنباس موافقت کند، چراکه کی‌یف می‌ترسد که چنین کاری باعث شود مسکو بتواند به‌طور نیابتی نفوذش در آنجا را حفظ کند و آن منطقه را به نوعی سرطان درون اوکراین بدل سازد. با این حال، ازسرگیری گفتگوها با روسیه در مقیاس محدودتر ممکن خواهد بود.

آیا چین به رهبر جهان در حوزه شبکه ارتباطات نسل پنجم تبدیل خواهد شد؟

جیمز کینج: بله. پیشتازی چین در حوزه ارتباطات نسل پنجم —ارتباطات بدون‌سیمِ فوق‌سریع که در حکم سیستم عصبی «اینترنت چیزها» خواهد بود— تا پایان سال در تقریباً تمامی زمینه‌ها آشکار خواهد بود. از لحاظ تعداد ایستگاه‌های پایه 5G نصب‌شده، چین با فاصله زیادی از سایر کشورها جلو خواهد افتاد. به‌لحاظ تعداد قراردادها برای ارائه خدمات 5G به خارج کشور، علیرغم فشار آمریکا برای مهار شرکت‌های تله‌کام چینی به بهانه مسائل مرتبط با امنیت ملی، هواوی گوی سبقت را از اریکسون خواهد ربود. و در بازار فروش تلفن‌های هوشمند 5G، هواوی، اوپو، شیائومی، ویوو و سایر سازندگان چینی با فاصله زیاد از اپل، سامسونگ، و سایرین پیشی خواهند گرفت.

آیا میزان انتشار کربن کاهش خواهد یافت؟

پیلیتا کلارک: نه. گازهای ناشی از سوخت‌های فسیلی از سال ۲۰۱۰ به‌طور متوسط 9,0 در سال رشد داشته‌اند و نشانه‌های بسیاری حاکی از آغاز یک سیر صعودی دیگر در سال ۲۰۰ است. اگر نرخ تولید ناخالص داخلی جهانی مطابق با پیش‌بینی‌ها افزایش یاید، احتمالاً ما شاهد افزایش مصرف انرژی خواهیم بود که بخش اعظم آن همچنان از سوخت‌های فسیلی تأمین می‌شود. برخی از سریع‌ترین اقتصادهای روبه‌رشد بازهم در زمره مصرف‌کنندگان عمده ذغال سنگ، آلاینده‌ترین سوخت فسیلی، خواهند بود. خصوصاً چین که از مجموع آمریکا و اتحادیه اروپا نیز کربن بیشتری در جو منتشر می‌کند، و تلاش‌های پکن برای تحریک اقتصاد و تقویت امنیت انرژی می‌تواند به‌راحتی مصرف ذغال سنگ را افزایش دهد.

آیا بهای نفت خام برنت در پایان سال بیشتر از بشکه‌ای ۶۵ دلار خواهد بود؟

انجلی روال: نه. توافق عربستان با برخی کشورهای عضو اوپک، و متحدانش از جمله روسیه بر سر کاهش تولید نفت در پایان سال ۲۰۱۹ موجب بالارفتن قیمت نفت از بشکه‌ای ۶۵ دلار شد. اما اینکه بهای نفت خام در سراسر سال ۲۰۲۰ همین میزان باقی بماند، مستلزم آن است که تولیدکنندگان به‌سهم‌شان در اعمال این محدودیت‌ها پایبند بمانند، و در این میان عربستان برای مدتی طولانی سنگین‌ترین بار را بر دوش خواهد داشت. میزان پایبندی روسیه به این توافق نیز تا اطلاع ثانوی است. درحالی‌که پیش‌بینی‌ها حاکی از کاهش ذخایر نفت شیل آمریکا در سال ۲۰۲۰ است، تولید نفت از سوی کشورهای غیرعضو اوپک گسترش خواهد یافت. و دونالد ترامپ هم در سال انتخاباتی پیش‌رو مایل خواهد بود از حمایت شرکای سعودی‌اش برای تضمین بالانرفتنِ بیش‌ازحد بهای نفت برخوردار شود.

آیا بانک‌های اروپا همچنان به تعدیل نیروی کار خود ادامه خواهند داد؟

سیلویا فایفر: بله. نشانه‌های بسیار اندکی از تغییر شرایط دشوار سال ۲۰۱۹ در سال آینده وجود دارد. وام‌دهندگان به‌واسطه نرخ‌های بهره پایین یا منفی، درآمدهای اندک سرمایه‌گذاری بانکداری و کندشدنِ رشد اقتصادی در مضیقه قرار گرفته‌اند. بانک‌ها همچنین خود را برای پیروی از قوانین بازل ۴ آماده کرده‌اند که سرمایه مورد نیاز برای بانک‌ها را افزایش خواهد داد. تا ماه دسامبر، بانک‌هایی در آلمان، فرانسه، اسپانیا، سوییس و انگلستان درمجموع ۶۰ هزار نفر از نیروی کارشان را تعدیل کردند. بانک ایچ اس بی اس تحت مدیریت مدیرعامل موقتش، نوئل کویین، به روند فعلی‌ کاهش هزینه‌ها ادامه خواهد داد. در ایتالیا، بانک‌های دیگر نیز ممکن است از الگوی بانک یونی‌کردیت پیرو کنند که در حال اخراج ۸ هزار نفر از کارمندانش است. در انگلستان خصوصاً اگر بگزیت ضربه جدی‌ای به اقتصاد وارد کند، شغل‌های بیشتری نیز از دست خواهد رفت.

منبع: فایننشیال تایمز

بیشتر بخوانید: