بحران انسانی در یمن به اوج خود نزدیک می‌شود

توقیف محموله‌های غذا و دارو، جان دست کم ۶,۷ میلیون نفر یمنی را تهدید می‌کند. شورشیان حوثی با اعمال کنترل بر محموله‌ها، وضع مالیات و خودداری از دادن مجوز پخش به امدادگران، مانع امدادرسانی شده‌اند. همزمان غذا و داروهای اهدایی در انبارها فاسد می‌شوند. نهادهای امدادرسان پنج‌شنبه جلسه‌ای را برای خروج از این بحران تشکیل خواهند داد. درحالی که زندگی بالغ بر ۸۰ درصد جمعیت قحطی‌زده یمن به کمک‌های سازمان‌های بین‌المللی وابسته است، این خطر وجود دارد که این سازمان‌های مجبور به کاهش مناطق تحت پوشش یا ترک یمن شوند.

به گزارش شبکه خبری بی‌بی‌سی جهانی، کشورهای حامی امدادرسانی در یمن و برخی از بزرگترین سازمان‌های امدادرسان جهان روز پنج‌شنبه ۱۳ فوریه/۲۴ بهمن نشستی را در بروکسل برگزار خواهند کرد تا برای مسئله‌ای که از آن تحت عنوان «توقیف بی‌سابقه و غیرقابل‌ قبول [محموله‌های کمک] از سوی حوثیان» یاد می‌شود، راه‌ حلی جمعی پیدا کنند. شورشیان «انصارالله یمن» که «حوثی» نیز خوانده می‌شوند تحت حمایت جمهوری اسلامی ایران علیه دولت یمن می‌جنگند و بخش اعظم مسیرهای شمال یمن را در کنترل خود دارند.

زندگی میلیون‌ها نفر در یمن به این مسئله وابسته است. یمن در گزارش اخیر خود به شورای امنیت سازمان ملل تاکید کرده است که محدودیت دسترسی به محموله‌های غذا و دارو و توقیف آن‌ها، بر زندگی ۶,۷ میلیون نفر یمنی که به امداد رسانی نیاز دارند تاثیر گذاشته است. براساس این گزارش رقم فوق تاکنون هرگز به این مقدار نرسیده بود.

نهادهای امدادرسانی می‌گویند نیروهای ائتلاف عربی نیز که جنوب یمن را تحت کنترل خود دارند در کمک‌رسانی به مردم این مناطق اختلال ایجاد کرده‌اند اما هنوز تاثیر قابل توجهی بر روند امداد رسانی نگذاشته‌اند.

اختلال در پخش غذا و دارو در مناطق تحت تصرف حوثی‌ها

در یمن شورشیان حوثی پخش مواد غذایی را ماه‌هاست که به تاخیر انداخته‌اند. نماینده حوثی‌ها می‌گوید سازمان‌های خیریه داروهای منقضی شده و گندم فاسد را به یمن فرستاده‌اند و آن‌ها به‌دلیل نگرانی در مورد سلامت مردم، جلوی انتقال این محموله‌ها را گرفته‌اند.

نهادهای امدادرسانی بین‌المللی فعال در یمن اما می‌گویند حوثی‌ها محموله‌ها را در سوله بار کرده و با وضع مراحل اداری بسیار طولانی و چند ماهه، با به‌ تاخیر انداختن توافق و خودداری از دادن مجوز پخش غذا و دارو، مسئول فساد و گذشتن تاریخ مصرف این محموله‌ها هستند.

فشار حوثی‌ها علاوه بر روند امدادرسانی، بر سازمان‌های امدادرسان نیز شدت گرفته است. حوثی‌های یمن تاکنون بارها دست به آزار یا دستگیری کارکنان سازمان‌های حقوق‌بشری حاضر در یمن زده‌اند و به گفته یکی از کارکنان، آن‌ها در فضایی «به‌شدت خصمانه‌» فعالیت می‌کنند. به‌علاوه، حوثی‌ها در ماه نوامبر نهادی موسوم به «شورای عالی مدیریت و هماهنگی امور بشردوستانه» را ایجاد کرده‌اند تا کنترل بیشتری بر کمک‌رسانی به مردم یمن اعمال کنند. این شورا از نهادهای حقوق بشری خواسته‌ تا ۲٪ بودجه عملیاتی خود را به عنوان مالیات به حوثی‌ها پرداخت کنند.

رئیس بخش همکاری بین‌المللی این شورا می‌گوید: این مالیات درحد پیشنهاد است و ما خودمان هم در محاصره نیروهای ائتلاف عربی هستیم و مالیات به ما برای همکاری کمک می‌کند. او اضافه می‌کند به سازمان‌ها اعلام کرده است درصورتی‌که به خاطر مقاصد سیاسی به یمن نیامده باشند، مایل به همکاری با آن‌هاست.

خطر خروج سازمان‌های امدادرسان بین‌المللی از یمن

سازمان‌های حقوق‌بشری می‌گویند از پرداخت مالیات به شورشیان حوثی خودداری خواهند کرد، چرا که آن را «تامین مالی جنگ» می‌دانند. اما همچنان درحال مذاکره با مقامات حوثی‌‌اند تا راه‌حلی پیدا کنند.

لیز گرانده، هماهنگ‌کننده دائمی سازمان ملل در امور انسان‌دوستانه در یمن می‌گوید:

«سازمان‌های بشردوستانه باید در فضایی فعالیت کنند که بتوانند اصول حقوق بشری خود متعهد بمانند. اگر به نقطه‌ای برسیم که فضای عمل به ما اجازه ندهد که به این اصول پایبند بمانیم، برای تغییر این فضا هر کاری را انجام خواهیم داد».

او یکی از طرفین مذاکره با مقامات حوثی برای اجرای یک برنامه کمک‌رسانی‌ست که ۱۴ میلیون نفر را پوشش می‌دهد. گرانده می‌گوید:

«باید راهی برای همکاری پیدا کنیم. ممکن است مجبور به تغییر مسیر شویم تا شرایط برای فعالیت دوباره مهیا شود».

شرایط فوق و کشمکش میان نهادهای امدادرسانی و شورشیان حوثی در حالی ادامه دارد که زندگی بیش از ۸۰ درصد مردم یمن به کمک‌های انسان‌دوستانه وابسته‌ است و به همین دلیل سازمان‌های حقوق بشری مایل به خروج از یمن خارج نیستند.

با این‌حال خطر بزرگی مردم یمن را تهدید می‌کند و تاکید جلسه روز پنج‌شنبه برای رسیدن به توافق بر سر راه‌حلی ست که شامل کاهش یا لغو برنامه‌های کمک‌رسانی‌ می‌شود. برخی از حامیان می‌گویند راهی برای تضمین این‌که کمک‌هایشان به دست نیازمندان برسد وجود ندارد.

برخی از سوله‌های سازمان ملل نیز غارت شده‌اند و مواد غذایی موجود در آن‌ها به گفته یکی از مقامات حوثی، با «مجوز دادستانی» میان «مردم نیازمند» تقسیم شده است.

سال گذشته سازمان جهانی غذا در اعتراض به اعمال یک روش جدید بایومتری از سوی حوثیان که باعث می‌شد اولویت پخش مواد غذایی از غیرنظامیان به سمت شبه‌نظامیان انصارالله منحرف شود، برنامه امداد رسانی خود را به مدت سه‌ماه تعطیل کرد.

حوثی‌ها تاکنون در درگیری‌های نظامی نیز بارها علیه سازما‌ن‌های بین‌المللی حقوق بشری عمل کرده‌اند.

در همین زمینه: