زنان افغان در سال نو: نگران از آینده پس از صلح با طالبان

زنان افغانستان در بیش از ۱۸ سال پسین، با چالش‌ها، خشونت‌ها و قربانی‌های بسیار توانسته‌اند به دست‌آوردهایی برسند؛ دست‌آوردهایی که اکنون در خطر از میان رفتن هستند. طالبان در این مدت همواره آزادی‌های زنان را به باد انتقاد گرفته‌اند و پس از توافق صلح با امریکا نیز هیچ تغییری در تفکر سخت‌گیرانه این گروه، به میان نیامده است. زنان اما از این وضعیت، سخت می‌هراسند. ترس‌شان از این است که با روی کارآمدن دوباره طالبان زنان به نقطه صفر بازگردند. در آستانه سال نو، نگرانی از آینده زنان نگرانی طیف گسترده‌ای از زنان است.

یکی از این دستاوردها آموزش و پرورش دختران بوده‌است. این در حالی است که طالبان دربسیاری از بخش های زیر حاکمیت شان، به مکتب رفتن دختران را با چالش‌هایی همراه کرده‌اند. در برخی بخش‌های افغانستان این گروه مکتب‌های دختران را به آتش کشیده یا بسته‌اند. چنان‌که در زمان حاکمیت این گروه در افغانستان، رفتن دختران به مکتب حرام بود و عاملانش را نیز مجازات می‌کردند.

در آن هنگام اما دخترانی نیز پنهانی درس می‌خواندند. فرشته نیکزاد، یکی از آن دختران بود. فرشته، اکنون در یکی از مکتب‌های معروف کابل «لیسه زرغونه» آموزگار است. این آموزگار مکتب دخترانه در کابل می‌گوید که در زمان طالبان، به گونه پنهانی در یکی از آموزشگاه‌های خانگی در همسایگی‌شان، با پوشیدن لباس‌های پسرانه درس می‌خواند.

فرشته نیکزاد، به رادیو زمانه می‌گوید: «والدین من، با هراس بسیار من و برادرم را به یک کورس خانگی می‌فرستادند. می‌گفتند که لباس‌های برادرت را برتن کن تا افراد طالبان ندانند که تو یک دختر هستی. مدتی را به همین گونه سپری کردیم بعد به پاکستان مهاجر شدیم.»

با سرنگونی رژیم طالبان درسال ۲۰۰۱ میلادی، خانواده فرشته نیکزاد نیز از پاکستان به افغانستان بر گشتند با برگشت به کشور، فرشته مکتب را در لیسه زرغونه در کابل از سرمی‌‌گیرد. فرشته، با به پایان رسانیدن تحصیلاتش در بخش زبان و ادبیات، حالا ۱۰ سال می‌شود که آموزگار دختران است.

با امضای توافق صلح میان واشنگتن و طالبان، اکنون فرشته می‌هراسد که مبادا یک‌بار دیگر مردمان افغانستان به دوره سیاه طالبانی برگردند. درست به زمانی که مردمان افغانستان، به ویژه زنان و دختران در این کشور تیره‌روزهای سخت زندگی را تجربه کرده‌اند.

فرشته نیکزاد، آموزگار در کابل می‌گوید: «ترس ما و تمام زنان افغانستان این است که اگر طالبان بار دیگر برسرنوشت مردم حاکم شوند، همه دست‌آوردها نابود خواهند شد. زنان دوباره خانه‌نشین خواهند شد و دختران بی‌سواد خواهند ماند. این برای ما پذیرفتنی نیست.»

در حال حاضر نیز، دختران در بخش‌های زیر حاکمیت طالبان نمی‌توانند به آسانی درس بخوانند.در بخش‌هایی از کشور، دختران از صنف/ کلاس ششم به بالا نمی‌توانند به مکتب بروند. نه تنها دختران که در برخی از بخش‌های زیر حاکمیت طالبان و دیگر گروه‌های هراس‌افکن، حتی مکتب‌های پسران یا بسته شده‌اند یا به آتش کشیده شده‌اند. بیش‌ترین مکتب‌های دختران و پسران در ولایت ننگرهار در شرق افغانستان، از سوی طالبان و داعشیان، بسته شده‌اند یا به آتش کشیده شده‌اند.

خالده نام مستعار یک دانش آموز مکتب در کابل است. این دانش آموز دختر، به زمانه می گوید که هرچند طالبان را از نزدیک ندیده است و اما از شنیدن نام طالب نیز، سخت می هراسد.

خالده دانش آموز مکتب در کابل می گوید: «درست است که کشورمان درجنگ است، اما ما قانون اساسی، آزادی بیان، آزادی زنان و حقوق شهروندی داریم.ما نباید همه این دست آوردها را قربانی صلح دروغین با کسانی کنیم که هیچ باوری بر دموکراسی و آزادی زنان ندارند.»

در ۱۸ سال پسین، دختران در بخش‌های دیگری نیز در افغانستان افتخار آفرینی کرده اند. به ویژه در حوزه ورزش. فرزانه، یکی از این دختران است. این زن ورزش کار ۲۴ سال دارد و  عضو تیم بسکتبال دختران معلول است. فرزانه به رادیو زمانه می‌گوید که طعم تلخ جنگ‌ها و دوره سیاه گروه طالبان را در افغانستان هرگز نمی‌تواند فراموش بکند.

فرزانه، عضو تیم بسکتبال دختران معلول در کابل می‌گوید: «به علت این که در کودکی من را واکسین فلج اطفال نکردند معلول شدم. والدین من می‌گویند که در زمان طالبان، ممکن نبود که کودکان واکسن شوند. من معلول شدم و طالبان را نمی‌توانم ببخشم یا فراموش کنم.»

 فرزانه نیز، همانند دیگر زنان افغان خواستار تامین صلح واقعی و پایدار در کشور است. چیزی که به باور او حقوق همه شهروندان افغانستان، به ویژه زنان در آن تضمین شده باشد.

فرزانه می‌گوید: «ما همه تشنه صلح هستیم و صلح عادلانه می‌خواهیم؛ نه صلح سیاسی و صلح زودگذر و خطر آفرین. در گفت‌وگوهای صلح باید نقش زنان برای تعیین سرنوشت‌شان برجسته باشد و خودشان برای آینده شان تصمیم بگیرند.»

بسیاری از زنان در افغانستان، همانند فرشته نیکزاد، خالده و فرزانه، نگران آینده ناروشن زنان هستند. آینده ای که ممکن است یک طالب با یک شلاق در یک منطقه حکم روایی بکند. زنان افغانستان، نگران آن هستند که باردیگری و با روی کار آمدن طالبان، زنان پشت دیوارهای خانه در قید روزگار تلخ خود بمانند.