ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

نوروز کرونایی کردستان: گسست در یک گردهم‌آیی دیرینه

هانا مروت - در کردستان آتش نوروزی امسال برافروخته نشد، گر چه اینجا و آنجا تدارکش را دیده بودند. مراسم بهار "ژاوه‌رود" کامیاران و مراسم نوروزی روستاهای "چور" و "نه نه" در مریوان برگزار نشدند.

دو مراسم بزرگ نوروزی کردستان در سال ۹۹، در سایه اشاعه نگران‌کننده ویروس کرونا به تعلیق درآمدند. مراسم بهار "ژاوه‌رود" کامیاران در روستای تاریخی پلنگان و نوروز روستاهای "چور" و "نه نه" در مریوان که سال‌های پیش با حضور هزاران نفر و با شور و شعف خاصی برگزار می‌شدند، امسال برگزار نشدند.

کرونا همانطور که آیین‌های مذهبی در مراکز شیعی در ایران را تعطیل کرد، جشن‌های سالانه نوروزی مردم کردستان را نیز به تعطیلی کشاند. با این تفاوت که در قم و مشهد آن‌چه که تعطیل شد روضه و شیون بود اما در کردستان جشن و سرور و پایکوبی.

همچنین حکومت اقلیم کردستان عراق نیز مراسم نوروزی را تعطیل اعلام کرد. مراسم سالانه‌ای هم که در قلعه تاریخی اربیل برگزار می‌شد مشمول ممنوعیت شد.

آتش نوروزی: تدارکش را دیدند، اما برافروخته نشد.
آتش نوروزی: تدارکش را دیدند، اما برافروخته نشد.

دو مراسم، دو روح متفاوت

مراسم نوروز "پلنگان" سال‌های پیش در اسفندماه برگزار می‌شد و مجموعه متنوعی از برنامه‌ها از شعرخوانی و رقص کُردی دسته‌جمعی تا "سیاچمانه"خوانی و برپایی آتش در سرتاسر کوهستان دور و بر روستا را در بر می‌گرفت.

تصویری از مراسم نوروزی اسفند ماه در روستای "پلنگان"

علاوه بر کارکرد اجتماعی و درونی این مراسم برای مردم روستاهای منطقه ژاوه‌رود و شهرستان‌های کامیاران و سروآباد که در نزدیکی این روستا قرار گرفته‌اند، کارکرد جذب توریست را هم ایفا می‌کرد و مهمانان بسیاری را از دیگر شهرهای ایران به این منطقه می‌کشاند.

تصویری دیگر از نوروز "پلنگان" در سالهای گذشته
تصویری دیگر از نوروز "پلنگان" در سالهای گذشته

روح کلی حاکم بر مراسم، نوعی فرهنگ‌دوستی و طبیعت‌دوستی بود که تمایل داشت رسوم و فرهنگ "بکر"ش را از مجرای هلی‌شات‌ها و دوربین‌های خیره، به عرصه فرهنگی جهان عرضه کند.

اما داستان در "چور و نه نه" اندکی متفاوت بود. پیش از شیوع کرونا، در سال‌های پیش، این سپاه پاسداران بود که سعی می‌کرد مانع برگزاری این مراسم شود. جاده روستاهای چور و نه‌نه را می‌بستند تا مراسم برگزار نشود، به این دلیل که به رنگ و بوی سیاسی آن حساس بودند.

مراسم نوروزی "چور و نه‌نه" سال گذشته

هر ساله سازماندهی این مراسم بر عهده جوانان این دو روستا بود و ترتیبی داده می‌شد تا هزاران نفر بتوانند در این مراسم شرکت کنند و در این روز با لباس‌های دلخواه و شمایل مورد پسندشان به دور از نظارت‌های پلیسی و گشت ارشادی، بتوانند آزادانه برقصند.

همچنین هر سال در پایان مراسم هم چهار کبوتر به عنوان نماد چهار قسمت کردستان‌های ایران، عراق، ترکیه و سوریه، همزمان در آسمان آزاد می‌شدند. در نوروز هر سال، زنان و مردان کُرد به علاوه مهمان‌هایشان از سایر شهرها، در میدان بزرگ نزدیک روستای چور، گردهم می‌آمدند و ساعتها با "ترانه‌های سرزمین مادری" شان در صف‌های طولانی می‌رقصیدند.

حضور زنان در رقص کُردی نوروز در مراسم: تصویر مربوط به سال‌های گذشته است
حضور زنان در رقص کُردی نوروز در مراسم: تصویر مربوط به سال‌های گذشته است

اغلب زنان در این مراسم لباس‌هایی با طرح پرچم کردستان می‌پوشیدند و عده‌ای هم به صورت نمادین، روسری‌هایشان را از سر برمی‌داشتند؛ عملی که در روزهای عادی زندگی روزمره مجاز به انجام آن نیستند.

مردان نیز اغلب با لباس‌هایی که در زبان خیاط‌های کُرد به طرح "پیشمرگه‌ای" شهرت دارد در این مراسم حضور می‌یابند و چفیه‌هایی از طرح شال‌های نیروهای نظامی کُرد در شمال سوریه می‌بنند.

مفهوم نوروز در کردستان

به طور کلی استقبال از سال نو خورشیدی در کردستان رنگ و بویی متفاوت از سایر مناطق ایران دارد.

حلقه جشن نوروز در "چور و نه‌نه"
حلقه جشن نوروز در "چور و نه‌نه"

برخلاف رویه عمومی و مراسم چهارشنبه‌سوری در سراسر ایران، در کردستان تنها در چند سال اخیر است که در برخی از شهرهای نزدیک به "مرکز"، این مراسم برگزار می‌شود و هر ساله هم با آسیب‌هایی همراه است. شهرهای قروه، بیجار و سنندج، از معدود شهرهایی هستند که در آن‌ها آتش‌بازی چهارشنبه‌سوری برگزار می‌شود. در شهرهای مریوان، بانه، سروآباد، سقز و شهرهای کردنشین آذرباییجان غربی نیز، تنها روز تحویل سال و مراسم نوروز است که در آن آتش برپا می‌شود و سال نو گرامی داشته می‌شود. نوروز در کردستان، یادآور اسطوره‌هایی کهن است که ناسیونالیزم قرن بیستمی کُرد، خود را با آن‌ها تعریف کرده است. از جمله کاوه آهنگر و نمادهای مبارزاتی موجود در داستان او. فرض بر آن است که این سنت مبارزاتی باستانی، با توجه به وضعیت سیاسی امروز کردستان، هنوز تداوم دارد و به سرانجام نرسیده است.

با وجود تأکیدها و هشدارهای جامعه پزشکی و نهادهای کشوری مبنی بر در خانه ماندن برای جلوگیری از انتشار ویروس کرونا، امسال نیز مراسم نوروز در کردستان در قالب جمع‌های خانوادگی و دوستانه پراکنده برگزار شد. هرچند خالی از جوش و خروش سال‌های گذشته. در استان کردستان به طور مشخص وضعیت شهر سقز در خصوص تعداد مبتلایان به ویروس کرونا "قرمز" اعلام شده است. در سایر شهرها هم، تعداد افراد مبتلا به این ویروس رو به افزایش است و تعداد افراد فوت‌شده هم روندی صعودی دارد. نوروز ۹۹، به ویژه برای مردم کردستان که سال‌های پیش این ایام را اغلب در طبیعت و در تجمعاتی برای شادی و سرور سپری می‌کردند، سخت خواهد بود. گویی چیزی گم کرده‌اند! به "در خانه ماندن" عادت نکرده‌اند و تا کنون نیز از ترس جان و مطابق مقررات وضع‌شده در خانه‌ها مانده‌اند.

اقدامات پیشگیرانه در برابر خطر کرونا

 از آنجایی که شهرهای مرزی کردستان، هر ساله پذیرای موجی از گردشگران هستند، در صورتی که کنترلی جدی بر وضعیت عبور و مرور در روزهای تعطیل نوروزی اعمال نشود، احتمال شیوع هرچه بیشتر بیماری کرونا در کردستان وجود دارد. همچنین تعداد زیادی از نیروی کار کردستان که در شهرهای مرکزی ایران به ویژه تهران و شهرهای اطراف ساکن هستند، در این روزها می‌خواهند به زادگاهشان بازگردند و از تعطیلات موجود استفاده کنند. این افراد هم از آنجایی که در شهرهایی ساکن بوده‌اند که شیوع ویروس، از آنجا به مابقی نقاط کشور منتقل شد، ممکن است ناقل بیماری باشند.

در روزهای اخیر بسیاری از مردم روستاهای کردستان، سعی کردند از طریق فضای مجازی به مهمانان احتمالی‌شان اعلام کنند که امسال نمی‌توانند پذیرای آن‌ها باشند و حتی چندین روستا در منطقه گردشگری هورامان، افرادی را در جاده ورودیشان به عنوان مسئول جلوگیری از "غریبه‌ها" قرار دادند که موجب درگیری‌ها و نزاع‌هایی شد. همین امر باعث شد که فرمانداری شهرها به شورا و دهیاری روستاها ابلاغ کنند که چیزی به اسم قرنطینه به شکل و شمایل قطعی آن وجود ندارد و اقدام آن‌ها برای بستن جاده‌ها "غیرقانونی" بوده است. در نهایت ورود به روستاها برای مهمانان "غیرخودی" منوط به تأیید سلامت از جانب اکیپ‌های هلال احمر و خانه‌بهداشت‌ها شده و مهمانان "خودی" هم که برای سپری کردن تعطیلاتشان از شهرهای محل کارشان بازگشته‌اند، می‌بایست هر روزه به خانه بهداشت روستاها مراجعه کنند و علائم آن‌ها کنترل شود و در صورت مشاهده علائم بیماری، قرنطینه شوند.

کرونا هنوز به حیات روستایی غرب کشور به ویژه روستاهای کردستان نرسیده است. به همین دلیل مردم با نگرانی فراوان مشغول اقداماتی پیشگیرانه برای جلوگیری از ورود این بیماری به محل زندگی‌شان هستند.

هتل‌های گردشگری، غذاخوری‌ها، قهوه‌خانه‌ها، مساجد و مابقی اماکن عمومی همگی تعطیل شده‌اند. هر روزه نیروهای مراکز بهداشت محلی، داخل روستاها را ضدعفونی می‌کنند و مردم هم مراسم‌شان از جمله نوروز همگانی و عروسی‌هایی را که قرار بوده در این روزها برگزار شود، به تعلیق درآورده‌اند. قرار است برای بازگشت به وضعیت عادی زندگی به شکل دائمی، موقتاً خود زندگی عادی تعطیل شود، تا اطلاع ثانوی!

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • کرماشانی

    مراسم نوروز در تقریباً تمام شهرهای کرماشان و ایلام و مناطق لک نشین استان لورستان هم به همان سیاق کوردستان هرساله برگزار ی شود. به ویژه در سالهای اخیر جوانان کورد این مناطق اشتیاق بیشتری به برگزاری آن دارند. مراسم نوروزی کرند از تمام مراسم استان سنندج قدمت بیشتری داشته و می توان گفت که صدها سال است که به صورت منظم بر فراز کوه شوا برگزار می شود. اما متأسفانه ناسیونالیست های کورد سوران هرگز فرهنگ مردم کرماشان و جنوب شرق کوردستان را ندیده و آن را در تعریف خود از واژۀ کوردستان نگنجاندند. در متن بالا خانم هانا مروت واژۀ کوردستان را به همان محدوده ای محدود می کند که جمهوری اسلامی و رژیم شاه به دلخواهشان کوردستان نامگذاری کردند! ایشان فقط از شهرهای استان کوردستان در ایارن و چند شهر در کوردستان عراق نام به میان می آورند و بزرگترین شهر شرق کوردستان یعنی کرماشان دلاور را عمداً حذف می کنند!! شاید نمی خواهند اعتراف کنند که این شهر قلب کوردستان ایران و وارث میراث دیرینه ای است و با لهجه و زبان و فرهنگ و موسیقی خود، همواره مرکزی برای زندگی کوردها بوده و هست. کوردستان محدود به استان سنندج و منطقۀ مکریان نیست، کوردستان فقط در ایران از خرم آباد لک نشین تا ماکو را در بر می گیرد و ایلام و کوهدشت و کنگاور و کرماشان و قصر شیرین و ... را هم شامل می شود. کی این پان سورانیزم خاتمه می یابد و واقعیت های کوردستان ایران آشکار می شود، خدا داند!!