کرونا در خدمت تحکیم قدرت اقتدارگرایان – نمونه مجارستان

پارلمان مجارستان به بهانه مبارزه با کرونا دست نخست‌وزیر راستگرا را باز گذاشت. بنیامین نتانیاهو در اسرائیل و رودریگو دوترته در فیلیپین هم در پی اختیارات ویژه‌اند. در ایران هم به بهانه مبارزه با کرونا آزادی مطبوعات و حقوق شهروندی سلب می‌شود.

رهبر حزب سبزها در پارلمان اروپا در مصاحبه با خبرگزاری آلمان ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان و حزب راستگرای فيدز را متهم کرد که با سوءاستفاده از بحران همه‌گیری شیوع کووید ۱۹ در پی تحکیم و گسترش قدرت خود است. اسکا کلر در بخشی از این مصاحبه گفت:

«این ظالمانه است کمیسیون اروپا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا باید به اوربان بگویند که نمی‌توان به این طریق عمل کرد. دولت فدرال آلمان و حزب مردم اروپا نیز در اینجا مسئولیت دارند.»

پارلمان مجارستان دوشنبه ۳۰ مارس/ ۱۱ فروردین قانون اختیارات ویژه نخست‌وزیر را با ۱۳۷ رای موافق و ۵۳ رای مخالف به تصویب رساند. بر اساس این قانون نخست‌وزیر برای مقابله با شیوع کرونا از اختیارات ویژه برخوردار می‌شود، به این شکل که مصوبه‌های دولت بدون نیاز به تصویب در پارلمان لازم‌الاجراست.

بر اساس آمار دانشگاه جانز هاپکینز، تاکنون در مجارستان ۴۷۷ ابتلای قطعی به بیماری کووید ۱۹ به ثبت رسیده و ۱۵ نفر هم در اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند.

در سال ۲۰۱۶ اوربان بر اساس مصوبه پارلمان برای مقابله با بحران پناهجویی از اختیارات ویژه برخوردار شد. بحران سپری شده و با این‌حال نخست‌وزیر همچنان از آن اختیارات برخوردار است.

ویکتور اوربان تنها رهبری نیست که از بحران کرونا برای تحکیم و گسترش قدرت خود سوءاستفاده می‌کند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل نیز متهم شده به اینکه با سوءاستفاده از شیوع کرونا در اسرائیل، تاریخ برگزاری دادگاه برای رسیدگی به اتهاماتش را به تعویق انداخته و همچنین دستگاه‌های اطلاعاتی آن کشور را موظف کرده که بدون رضایت شهروندان به اطلاعات شخصی آن‌ها دسترسی پیدا کنند.

رودریگو دوترته، رئیس جمهوری فیلیپین هم خواهان اختیارات ویژه‌ای بود اما پارلمان مخالفت کرد. لیدیا گال، فعال و پژوهشگر حقوق بشر در شرق اروپا در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس با انتقاد از مصوبه پارلمان مجارستان برای تفویض اختیارات ویژه به نخست‌وزیر گفت:

«چنین اقداماتی باید موقت، متناسب و کاملاً ضروری باشد. مصوبه پارلمان اما نه تنها فاقد این ملاک‌هاست، بلکه زمان انقضای آن هم مشخص نشده و به طور مؤثری دست دولت را باز می‌گذرد که هر آنچه را صلاح می‌داند به تصویب برساند.»

این نگرانی وجود دارد که دولت‌های اقتدارگرا با سوءاستفاده از بحران همه‌گیری کرونا صداهای مستقل را خاموش و آزادی مطبوعات را نقض کنند. در مجارستان نیز مانند ایران عده زیادی به اتهام شایعه‌پراکنی درباره تعداد مبتلایان و جعل خبر بازداشت شده‌اند.

کمیسیون اتحادیه اروپا از رویکرد مجارستان انتقاد کرده و هشدار داده است که اقدامات پارلمان آن کشور در اعطای اختیارات ویژه به نخست‌وزیر «نامتناسب» است. واکنش اتحادیه اروپا اما از این حد فراتر نرفت.

دیدیه رندرس ، کمیسر عدالت در اتحادیه اروپا حاطرنشان کرد که اتحادیه اقدامات اضطراری کشورهای عضو در مقابله با کرونا را از نظر نقض حقوق اساسی شهروندان زیر نظر دارد، به ویژه درباره قانون اختیارات فوق‌العاده نخست‌وزیر مجارستان. در میان احزاب راست هم نگرانی‌هایی وجود دارد: لسلو گرگوری لوکاچ، یکی از نمایندگان دست‌راستی پارلمان مجارستان گفته است «سختگیری‌های اجتماعی» برای مقابله با کرونا قابل درک است اما اوربان نباید برای تأسیس «یک پادشاهی» از همه‌گیری کرونا استفاده کند.

«سختگیری اجتماعی» تعبیری است که این روزها زیادبه کار می‌رود.

در این فاصله در ایران هم درگیری‌های جناحی بر سر نحوه مدیریت کرونا بالا گرفته است. روز گذشته محمد باقر قالیباف در انتقاد از سیاست‌های دولت روحانی در مقابله با شیوع بیماری کووید ۱۹ در کشور، رئیس جمهوری را به کتمان واقعیت و خوش‌بینی غیرکارشناسی و عدم استفاده از «نیروهای جهادی» متهم کرده بود. صبح امروز هم ستاد ملی مبارزه با کرونا انتشار نشریات کاغذی در ایران را متوقف کرد.

بیشتر بخوانید: